De bodem mulchen, afdekken, beschermen als het ware, net zoals in de natuur, heeft vele effecten op de bodem. In de eerste plaats is er een rechtstreeks effect bij verschillende weersomstandigheden. De mulch vormt een fysieke bescherming tegen regen en hagel en vormt een isolatiedeken tegen de wisselende temperaturen doorheen het jaar. Hierdoor blijft de bodemstructuur intact, de bodem vochtig en redelijk constant in temperatuur. En dit heeft belangrijke gevolgen voor de groeikracht en sterkte van je planten.
Wortels Laten Zitten Bij het Oogsten? Of Toch Maar Niet?
Onze moestuin doet het prima volgens uw systeem! We kunnen volop oogsten en zijn tot nu toe gespaard van plagen of ziektes. Als beginnelingen hebben we nu wel een klein vraagje ivm. de kolen. Als je bijvoorbeeld rode kool oogst, laat je dan de wortel in de grond om het bodemleven zo weinig mogelijk te verstoren? Of trek je er de wortel voorzichtig mee uit om ziektes zoveel als mogelijk te voorkomen? [Read more…]
Bemesten Door te Oogsten?
De belangrijkste regel bij het maaien van uw gazon is dat u uw gras nooit met meer dan 1/3 mag inkorten. Veel mensen weten dit misschien niet maar als u uw gazon in goede staat wilt houden is dit de eerste regel die u moet respecteren. En hier is een eenvoudige uitleg voor.
Het gedeelte van de grasplant boven de grond staat in een specifieke verhouding met het gedeelte onder de grond. Indien u 1/3 van het gras boven de grond afmaait, dan verdwijnt ook 1/3 van de wortels onder de grond. Deze wortels worden afgestoten om de belangrijke verhouding van de boven- en ondergrondse delen van de grasplant te bewaren.
Indien u na een lange afwezigheid van uw – te lange – gras ineens 3/4 afmaait, gaan er ook massaal veel wortels afsterven. De grasplant gaat door deze grote shock in de stress komen en gevoeliger worden.
Wat is nu het belang hiervan voor mijn Natuurlijke Moestuin hoor ik u denken. Frank, kom alstublieft to the point!
Nog even geduld 🙂 , ik ben er bijna.
Afstervende wortels als bemesting?
Heeft u zich al eens afgevraagd wat er met deze afstervende wortels gebeurt? Deze verdwijnen niet zomaar, maar worden net als bovengronds dood materiaal omgezet, gecomposteerd, door het bodemleven. Uit het boek Roots Demystified blijkt dan ook nog eens dat vele planten uitgebreide wortelstelsels ontwikkelen die dikwijls meters diep gaan.
Het groeien van wortels gebeurt overigens helemaal niet constant, maar gaat in horten en stoten. Wanneer de grond goed vochtig en luchtig is groeien de wortels volop. Maar na een zware regenbui is de grond tijdelijk verzadigd met water en wordt de meeste zuurstof uit de grond verdreven. Plantenwortels hebben zuurstof nodig en sterven af bij een gebrek hieraan.
Het water trekt geleidelijk weg en de vrijgekomen ruimte wordt opgevuld door lucht. De wortels hebben terug alles wat ze nodig hebben en groeien weer volop. Na een tijdje droogt de grond te ver op en valt de wortelgroei weer stil. Bij een te lange droogte beginnen de wortels te sterven. Zo gaat de wortelgroei onregelmatig verder en sterft er telkens een deel van de wortels af.
Deze afstervende wortels verrijken de bodem op grote diepte. Telkens een stuk van deze wortels afsterft, blijft er een stukje organisch materiaal op grote diepte achter dat als voedsel dient voor het bodemleven. Hier bovenop zorgen deze afstervende wortels ook voor gangetjes en zo voor een betere drainage en verluchting van de bodem.
Ook is de directe zone rond de wortels immens rijk aan bodemleven. De wortels stoten bepaalde stoffen uit die bodemorganismen aantrekken. Meer informatie kunt u hierover in een vroeger artikel vinden.
Hoe kunt u best uw groenten oogsten?
Met alle voorgaande informatie kunt u het misschien al raden, maar wij proberen zo weinig mogelijk groenten te oogsten door ze uit te trekken. Wortelgewassen – wortels, ajuin, rode biet, … – moet u vanzelfsprekend uittrekken, maar al de rest beter niet.
Wanneer u de groenteplant uittrekt, gebeuren er verschillende dingen:
- u haalt grond naar boven die bovenop de mulch valt en zo onkruidzaden blootlegt
- de plant kan niet herschieten en voor een 2de oogst zorgen
- een groot deel van de wortels (en het hiermee samenhangende bodemleven) wordt verwijderd
Wij snijden zoveel mogelijk planten bovengronds af. Sla wordt afgesneden juist onder de krop. De stomp blijft zitten en groeit verder. Er vormen zich kleine slaatjes die u later nog eens kan oogsten. Na deze tweede oogst blijft de stomp zitten en kan zo rustig verdwijnen in de herfst en winter. Alle wortels blijven in de grond en worden ‘gecomposteerd’. Er is geen verstoring van de grond en plantenwortels verrijken de grond op grote diepte.
Hetzelfde geldt voor kolen, spinazie, selder, venkel, … We snijden de plant bovengronds af en laten al de rest zitten. Tijdens de herfst en winter verdwijnt het meeste, dikke stronken van bv. kolen hebben soms meer tijd nodig. Dit is geen probleem, tijdens het planten in het voorjaar kunt u hier rekening mee houden en er net naast zaaien en planten.
Wederom: zo natuurlijk mogelijk tuinieren, met zo weinig mogelijk inspanningen. Of zoals Fukuoka – de grondlegger van het natuurlijk tuinieren – zegt:
Doe sommige dingen NIET, en kijkt dan wat er gebeurt
Laat dus deze zomer de stronken van uw sla zitten, trek uw kolen in het najaar niet uit en laat de courgette ter plaatse afsterven. In het voorjaar zal alles bijna volledig verteerd zijn, zonder dat u iets heeft moeten doen. Ondertussen is uw bodem verrijkt en uw mulchlaag aangevuld.
Wat kan tuinieren soms toch eenvoudig zijn
Volgende Stap?
Schrijf u in voor email updates, zo wordt u automatisch op de hoogte gehouden van elk nieuw bericht!
Stalmest: Een Zegen of Vloek voor je Natuurlijke Moestuin?
Wij kunnen elk jaar stalmest kopen via de volkstuinvereniging. Na uw informatie over meststoffen vermoed ik dat ook het aanbrengen van stalmest op de tuin geen goed idee is, klopt dat?
Het snelle antwoord is ja. Het aanbrengen van stalmest op de tuin vind ik geen goed idee. Er zijn verschillende redenen waarom ik dit niet adviseer:
- Uitspoeling van voedingsstoffen
- Afdoden van bodemleven
- Schadelijk voor planten
Overtuigend Bewijs Dat Spitten Averechts Werkt!
De laatste weken hebben we onze bedden opgekuist en zoveel mogelijk bedekt met een dikke mulchlaag van versnipperd blad en gras. Het is de ideale bezigheid in het najaar. Blad valt overal van de bomen en krijg je dus gratis en voor niets. Als je het een beetje goed aanpakt, valt het zelfs van bomen, hagen en struiken in je eigen tuin en heb je het maar voor het oprapen.
Vermengd met gras is dit mengsel de ideale bescherming én voeding voor je bodemleven. Wij doen dan ook veel moeite om in het najaar zoveel mogelijk mulch te verzamelen. Want het is voor ons ondertussen al overduidelijk dat het héél veel voordelen oplevert.
De Bodem Mag Je Niet Verstoren! Of Soms Wel?
[mashshare]
Een belangrijk principe in een natuurlijke moestuin is ‘Zorg voor de Bodem’. Dit is natuurlijk voor veel interpretatie vatbaar, maar in mijn ogen komt dit neer op respect voor je bodemleven. Het bodemleven is je belangrijkste helper, een helper die je moet voeden en verzorgen door te mulchen, organisch materiaal aan te bieden en een degelijke huishouding te geven.
En hier schort het vaak bij gangbaar en ecologisch tuinieren.
Onbekend Is Onbemind: Pissebedden in de Tuin
[mashshare]
Wie kent ze niet, de kleine, grijze wriemelbeestjes die overal op vochtige plaatsen ergens onder zitten?
Overal in de tuin kan je ze tegenkomen waar het enigszins vochtig is. Pissebedden zijn immers geen insecten maar schaaldieren. Eigenlijk horen ze in het water en daar leven ook de meeste soorten. Ze komen zowel in de zee als in zoet water voor.
Een kleine groep, de landpissebedden of Oniscidea, is aan land gegaan en heeft zich aangepast aan het leven op het droge. In Nederland komen 36 op het land levende soorten pissebedden voor. Ze komen waarschijnlijk oorspronkelijk uit Europa maar zijn nu ook te vinden tot in Nieuw-Zeeland. Het zijn de enige kreeftachtigen die op het land leven.
Wat Zit Er Allemaal in je Bodem Naast Bacteriën en Schimmels?
[mashshare]
Wanneer er over de bodem gesproken – of geschreven – wordt dan komen altijd de bacteriën en de schimmels naar voren als belangrijke bewoners. Dan praat men over de voordelen hiervan, wat ze allemaal doen en betekenen voor de bodem en waarom het zo belangrijk is om deze micro-organismen te helpen en te beschermen.
Er gaat dus heel veel aandacht naar deze organismen, waardoor de iets grotere, de meso-organismen, grotendeels worden overgeslagen. Hieronder vallen bv. mijten, springstaarten, proturen, pauropoden, knutten, wortelduizendpoten en dipluren. Waarschijnlijk heb je net als ik nog nooit gehoord van de meeste van deze soorten 🙂 . [Read more…]
Wie Plant Het Beste: De Natuur of de Tuinder?
[mashshare]
In het voorjaar is het in onze buurt heel moeilijk om met de auto rond te rijden zonder achter een tractor te belanden met een ploeg achter. Op een gegeven moment moet alles in orde gebracht worden en trekt de boer de ploeg door het land om de grond open te breken.
Een bijkomende reden voor boeren om een grasland open te scheuren of een veld om te ploegen, is dat er extra mineralen (= voedingsstoffen) vrijkomen voor de gewassen.
Dit proces gaat als volgt te werk: bij het spitten, frezen of ploegen start je met een bodem met een massieve structuur die je door deze activiteiten verbrokkelt in allemaal fijnere stukken. Door deze verkruimeling van de bodem komt er veel extra oppervlakte vrij voor bacteriën. Ze zetten zich vast op dit oppervlak en kunnen zo beter aan de organische stof die opgeslagen zit in de bodem.
Doordat de grond opgetild en losser wordt gemaakt, komt er ook extra zuurstof beschikbaar. De combinatie van deze 2 elementen, organisch materiaal en zuurstof, zorgt ervoor dat de bacteriën zich perfect in hun element voelen. Ze gaan alles vinden wat ze nodig hebben en zullen zich heel snel vermenigvuldigen. Hierbij wordt heel veel organisch materiaal gebruikt.
Tijdens het omzetten van dit organisch materiaal komen er ook mineralen vrij die de bodembacteriën en het andere bodemleven niet gebruiken en deze zijn dan beschikbaar voor de planten.
Zo krijg je een extra boost aan ‘meststoffen’ die zomaar vrijkomen na het bewerken van de bodem.
Karton, de Laatste Aflevering!
[mashshare]
Karton gebruiken in de moestuin, het blijft de gemoederen beroeren. Er gaat volgens mij geen week voorbij of ik krijg de vraag of karton wel veilig is om te gebruiken in de tuin. Of er geen probleem is met de inkten en lijmen. Of het wel goed verteert. Of je alle karton mag gebruiken. En ga zo maar door …
Ik heb altijd gezegd dat ik (bijna) volledig overtuigd ben van de veiligheid in het gebruik van karton. Ik heb ondertussen al met vele mensen gepraat hierover, ook met papier- en kartonfabrikanten, en dit heeft ervoor gezorgd dat ik redelijk zeker ben dat je bruin golfkarton veilig kan gebruiken.
Er blijft natuurlijk altijd een maar over, echte zekerheid kan je nooit hebben over zulke dingen. Maar onlangs wees iemand mij op een bericht van Geoff Lawton, een Australische leerling van Bill Mollison, de grondlegger van permacultuur. Hij is een heel belangrijke en vooraanstaande figuur in de permacultuurwereld en ook hij krijgt blijkbaar regelmatig vragen over het gebruik van krantenpapier en karton in de tuin.