Naamsverwarring

Er is nogal wat verwarring in verband met de naam. De vroegere wetenschappelijke naam van hemelsleutel was Sedum telephium. Die is vervangen door Hylotelephium telephium en is enkel de naam voor de hemelsleutel die als wilde plant hier inheems is. Die komt vooral voor op zandgronden die vochtig zijn en in lichte loofbossen. In België is de plant vrij algemeen.

De hemelsleutel die vaak in tuinen te vinden is en in borders wordt toegepast is Hylotelephium spectabile en draagt als Nederlandse naam roze hemelsleutel. Toch wordt die vaak verkocht als hemelsleutel of onder de oude naam Sedum spectabile.

De meest voorkomende plant in tuinen is Hylotelephium ‘Herbstfreude’, bastaardhemelsleutel in het Nederlands. Dit is een hybride, een kruising tussen Hylotelephium spectabile en Hylotelephium telephium.

Betekenis van de naam

Het eerste deel van de wetenschappelijke naam Hylo komt van het Griekse woord ulij dat bos betekent. Het geeft aan dat de plant in de schaduw kan groeien.

Het tweede deel Telephium komt van Telephus, de koning van Mysië die deze plant zou gebruikt hebben om zijn wonde te genezen die hij had opgelopen in de strijd met Achilles. In de mythologie vind ik enkel terug dat de wonde genas door roest van de speer die hem gekwetst had. Het woord verwijst wel naar het medicinale gebruik van de plant.

Spectabile is het Latijn voor prachtig.

Volgens een van de verhalen die de naam hemelsleutel verklaart, verloor Sint Pieter zijn sleutelbos aan de hemelpoort en op de plaats waar de sleutels vielen, ontstond deze plant.

Herkomst en groeiplaats

De roze hemelsleutel is afkomstig uit het oosten van China en Korea maar komt af en toe in Europa en Noord-Amerika in het wild voor.

Hemelsleutel is een vetplant die groeit in volle zon maar ook schaduw verdraagt. Als vetplant slaat ze vocht op in de stengels en de bladeren en ze is daardoor goed bestand tegen droogte.

Portret

Hemelsleutel is een overblijvende vetplant met wortelknollen. Reeds in het late najaar komen de nieuwe scheuten net boven de grond, klaar om uit te lopen. De scheuten die uitlopen vormen vlezige, rechte en onvertakte stengels. Omdat er zoveel stengels dicht bij elkaar groeien verdringen ze zich aan de rand en heeft het geheel de vorm van een boeket of tuil.

Langs de stengels zitten de vlezige en kale bladeren zonder steel aan de stengel vast. Hemelsleutel bereikt een hoogte van zestig centimeter of iets meer. De licht blauwgroene, ellipsvormige blaadjes worden zo’n vier tot acht centimeter lang en zijn gaaf of getand.

Aan het einde van elke stengel ontwikkelen zich vele bloemtuilen die samen een dicht bloemscherm lijken. Het scherm draagt aanvankelijk veel, groenachtige knoppen. In september en oktober worden de bloemen vaalroze tot bruinrood.

De uitgebloeide stengels kunnen blijven staan tot in de lente wanneer de plant opnieuw gaat uitlopen. De vrucht is een kokervrucht maar komt zelden tot rijpheid.

Vermeerderen

Hemelsleutel laat zich heel gemakkelijk vermeerderen. Er zijn vele mogelijkheden. Je kan de pol splitsen in de winter, je kan een stengel afscheuren met een stuk wortel, je kan een stek maken van een stengel of zelfs gewoon een blad in de grond steken.

Functies

Omdat hemelsleutel laat op het seizoen bloeit, is dit een welkome nectarleverancier voor heel wat insecten zoals bijen, vlinders en hommels.

Daarnaast is het een mooie aanwinst in de tuin en de jonge blaadjes kan je toevoegen aan slamengelingen.

Vroeger werden de blaadjes gebruikt voor het genezen van wonden en als bloedstelpend middel.