Wij zijn zeker geen specialisten wanneer het over kweken in een tunnel of serre gaat. We kweken wel vele groenten en proberen dit het jaar rond te doen. Vroeger vooral tomaten, paprika’s, aubergines en komkommers in de zomer, in het najaar veldsla en winterpostelein om dan in de winter de eerste bloemkolen te kweken opgevolgd door sla. Dat maakte het jaar rond en zo begonnen we in mei weer met de zonnekloppers.

Maar de laatste jaren zijn we overgeschakeld naar meer diversiteit en ook minder intensieve teelten. Tomaten, paprika’s en die soorten vragen veel werk met dieven, aanbinden, oogsten en water geven. Bloemkolen in de winter moet je afdekken, veldsla moet je veel zetten om een grote oogst te halen.

Het heeft geleidt naar andere teelten die misschien niet zo evident zijn om in een serre te kweken, maar zeker enkele voordelen hebben. Een overzicht, zeker niet volledig, maar het geeft een idee.

Aardbeien

Geleerd van een klant in de winkel: aardbeien in de serre. Dat zorgt ervoor dat je heel vroeg in het jaar al kan oogsten, meestal ergens begin mei. Veel plaats nemen deze niet in wanneer je ze op de randen van je bedden zet. Hierdoor kan je op het bed zelf gewoon kweken zoals voorzien en gebruik je de randen heel efficiënt. De aardbeien doen hun ding vroeg op het jaar, er staat dan nog niets in hun weg wat licht kan wegnemen.

Eens ze uitgedragen zijn kan je de planten weghalen. Als het wat wilder mag zijn in je serre, kan je ze ook laten staan en uitlopers maken. Deze kan je dan in het najaar oogsten en direct ter plaatse uitplanten als aardbeiplanten voor het volgende jaar.

Erwten

Erwten in een serre doen het prima. Ze verdragen enige vorst en kunnen dus al heel vroeg de grond in. In de loop van februari kan perfect, je hebt dan al heel vroeg erwten. Zeker vroeg genoeg om eventuele rupsen in je peulen te vermijden. Het is een teelt waar je geen werk aan hebt buiten het oogsten en hij neemt op zich ook niet zo veel plaats in. Langs weerszijden van het bed met erwten kan je sla zetten, of andere bladgewassen die niet te breed worden.

Boontjes

Snijbonen en boontjes zetten wij ook al jaren in onze serre. Niet de struikvarianten, maar de klimmers die we laten groeien langs tipi’s van bamboestokken. Boontjes kunnen geen vorst verdragen, maar in een serre kan je toch enkele weken vroeger beginnen dan buiten. Het voordeel van boontjes in een serre is dat ze verschillende keren herbloeien en je zo heel lang kan oogsten van dezelfde planten.

We laten de planten naar boven groeien en geleiden ze dan terug naar beneden. Zo heb je maandenlang boontjes van enkele vierkante meters serre.

Courgettes

Ook deze hebben we binnen geplant om het seizoen te verlengen. We beginnen vroeg, begin mei en hebben hier dan ook snel oogst van. Een succesverhaal is het bij ons de laatste jaren echter niet meer. We hebben last van een slechte bevruchting of iets anders, want de meeste courgettes krijgen een rotte neus tijdens de groei. Niet in de eerste jaren dat we deze in de serre teelden, wel de laatste jaren. Het is een teelt die we dit jaar nogmaals proberen, maar het kan goed de laatste keer zijn als het weer tegenvalt.

Nieuw-Zeelandse spinazie

Een laatste teelt die we al jaren in onze serre kweken is Nieuw-Zeelandse spinazie. Enkele planten groeien sterk uit en je kan hier overvloedig van oogsten. Vanaf mei planten we deze uit, vanaf juli zijn we aan het oogsten. De oogst loopt de hele zomer door tot vaak in oktober-november. Het is een spinazie die veel eenvoudiger kweekt als de gewone vorm en zeker in de zomer harder groeit dan je kan oogsten. Soms een plant terugsnoeien en het materiaal gebruiken als mulch is een prima optie. Hij groeit snel terug uit met een hoop jonge scheuten.

De rest

Alle vrije ruimte wordt verder opgevuld met allerlei diverse teelten. Worteltjes, rode bieten, raapstelen, slamix, bladkolen … Het vind allemaal zijn plek. Ook pijpajuin, look voor lookpijpjes, peterselie heeft zijn plaats in de serre. Sinds vorig jaar hebben we ook verschillende vaste planten aangeplant zoals bieslook, rozemarijn en drop.

Dit jaar is het de bedoeling om er ook een klein poeltje in aan te brengen om ook een open water element te hebben.

Natuurlijk tuinieren in een serre?

Een serre is een afgesloten systeem en natuurlijk tuinieren is hier niet zo evident. Sommige zaken die we buiten toepassen doen we uiteraard ook in de serre: vaste bedden en paden, in het begin compost om de bodem te verbeteren en nu mulchen. Maar sommige zaken lukken veel minder: combineren, organische lijnen, de opbouw van een bodemvoedselweb.

Vooral dat laatste, het opbouwen van een bodemvoedselweb en de daarbij horende goede bodemstructuur is iets wat we nog niet goed in de vingers hebben. Doordat sommige teelten (zoals tomaten) zeer weinig water eisen, blijft die grond poederdroog achter na een teeltseizoen. Het is dan een werk van enkele jaren om deze terug op te bouwen en voldoende nat te krijgen.

Ook het aantrekken van insecten, bestuivers en natuurlijke vijanden is geen evidentie. Uit de voorgaande opsomming had je waarschijnlijk al wel begrepen dat we een behoorlijk grote serre hebben, maar dan nog. Ze staat bijna constant open langs de zijkanten en voorkant, maar zelfs dan komt er maar een beperkt aantal insecten op bezoek. Het aanplanten van kruiden en het voorzien van open water is een poging om dit te stimuleren, maar dat vraagt tijd.

Ik denk dat je een evenwicht moet zoeken in je serre, maar dat het ongetwijfeld een andere manier van werken is dan buiten in de tuin. Je kan minder loslaten en moet veel meer aanwezig zijn en ingrijpen indien je veel wilt kweken in je serre. Het is uiteindelijk je eigen keuze, maar wij gaan stilaan naar een serre waar ook meer natuur in wordt toegelaten, waar meer en meer vaste planten en bloemen in groeien. Je kan ze meer natuurlijk werken, maar de pure opbrengst van kilo’s groenten neemt wel af.

Toekomst

Zeker als we kijken naar de voorbije jaren zijn er veel teelten die het stilaan beter doen buiten dan binnen. Paprika’s kweken we al jaren niet meer in de serre, hetzelfde geldt ook voor aubergines. De courgettes verdwijnen waarschijnlijk ook naar buiten zodat onze serre ook steeds meer plaats heeft. In de zomer is het er te warm geworden voor vele soorten bladgroenten.

De keuze is voor mij dan ook niet zo moeilijk. Ik schuif op en experimenteer met overjaarse groenten, water geven en steeds natuurlijker werken in de serre. En we zien dan wel waar we uitkomen!