Wij zijn gestart met het voornemen om te tuinieren zonder het gebruik van meststoffen of bestrijdingsmiddelen, dit naar het voorbeeld van de natuur. In de natuur wordt er natuurlijk ook bemest, denk maar aan grote kuddes die massaal mest achterlaten. Dus er is wel een input in het systeem van voedingsstoffen, maar dat is niet perse nodig om een ecosysteem op te bouwen dat lange tijd vruchtbaar blijft. Er zijn plaatsen genoeg in de wereld waar er geen kuddes voorkomen en waar dierlijke bemesting beperkt is. Toch kunnen ook deze systemen enorme opbrengsten opleveren.

De opstart is gebeurd met grote hoeveelheden compost, iets wat je uiteraard als bemesting kan zien. Dat is het op zich ook wel, maar het was vooral bedoeld om een scheve situatie recht te zetten: de start op een arme grond met veel afspoeling was onmogelijk zonder enige vorm van input om het systeem op te starten. Na een 4-5 jaar was het gebruik van compost bijna nihil, waarna een periode van mulchen aanbrak. Dit was voldoende om ons gehalte aan organisch materiaal op peil te houden en zelfs nog een beetje te verhogen. Een teken dat we nog steeds meer inde bodem staken dan we eruit haalden, was erop duidde dat extra bemesting niet nodig was.

In het begin ware er nog plagen, traden er nog ziektes op en hadden we last van slakken. Maar naar gelang de jaren vorderden verdwenen deze geleidelijk, nadat we gestart zijn met lavameel was hier zelfs helemaal geen sprake meer van.

Ondertussen tuinieren wij al 25 jaar op dezelfde bodem zonder iets van meststoffen of bestrijding. En dat blijkt voldoende te zijn.

Oppassen

Toch blijft het balanceren en zoeken. Het is een evenwicht dat kan kantelen in de verkeerde richting. Zo hebben we een flink stuk van de tuin verschillende jaren gemulcht met enkel stro. Dit was een oplossing om onze tekorten aan mulchmateriaal in het begin op te vangen. Dit stro levert echter zeer weinig voedsel en bestaat vooral uit koolstof. Op zich niet slecht als basis voor het bodemleven, maar deze hebben uiteraard meer nodig. En dit merkten we ook. Na enkele jaren begon de groei op dit stuk af te nemen, de bodem werd harder. Een duidelijk teken dat er iets mis was. Het stro is ondertussen vervangen door mulchmateriaal in de vorm van blad, gras, hooi, houtsnippers en oogstresten. De structuur verbetert weer, zij het langzaam. De plantengroei is wel al terug op het oude niveau.

Door met mensen te praten, door veel te lezen, ben ik ervan overtuigd dat je een systeem moet opbouwen waar er weinig stikstof in aanwezig is. Stikstof is een krachtige groeistimulator, maar heeft veel negatieve effecten indien het overmatig aanwezig is. En door onze moderne manier van leven is stikstof alom tegenwoordig. Zonder iets zelf toe te voegen heb je meer dan voldoende stikstof aanwezig in je bodem. Zodra je zelf actief stikstof toevoegt, heb je overschotten en krijg je problemen met je bodemvoedselweb en de gezondheid van je planten.

Tunieren zonder bemesting, de bestrijding zal vanzelf achterwege blijven. Verzorg uw bodem en je zal merken dat al de rest na verloop van tijd ook volgt en zonder problemen groeit. Planten kunnen niet tegen fastfood (chemische meststoffen), zijn heel gevoelig voor stress en hebben wat oefening nodig om sterk te worden.