Naam
De Nederlandse naam verwijst naar de bloemen die op gelijke hoogte, als in een kroontje, gerangschikt staan.
De wetenschappelijke naam Euphorbia verwijst volgens Plinius naar Euphorbios, lijfarts van de koning van Mauretanië, die proeven deed met wolfsmelksoorten om ze te testen als medicijn.
Het tweede deel van de wetenschappelijke naam, helioscopia, bestaat uit de Griekse woorden helios dat zon betekent en scopein dat kijken wil zeggen. Het is een plant die naar de zon kijkt, het bovenste deel van de stengel draait zich immers in de richting van de zon.
Herkomst en verspreiding
Kroontjeskruid is inheems in Europa en West-Azië en komt voor tot bijna aan de poolcirkel. Men vermoedt dat het oorspronkelijk een Zuid-Europese plant is die zich door de activiteiten van de mens verder verspreid heeft.
Beschrijving
Het is een eenjarige plant die onmiddellijk opvalt in de moestuin, niet door haar grootte, maar omdat het een mooi plantje is. Het is een lichtgroen – geelachtig plantje dat heel goed herkenbaar is.
Kroontjeskruid heeft een penwortel waaruit een rechte, ronde en licht behaarde of kale stengel groeit. Als je de stengel doorbreekt, zie je het witte melksap dat eigen is aan de wolfsmelkfamilie. Dit melksap zorgt ervoor dat de plant beter bestand is tegen de koude en daardoor vroeger en later kan bloeien.
Kroontjeskruid kan tot dertig centimeter hoog worden. De bladeren staan verspreid aan de stengel, zonder steeltjes. Ze zijn ovaal en fijn getand tot gezaagd. Bovenaan staan een vijftal blaadjes als in een krans en de stengel vertakt in vijf stengeltjes waarop zich de geelachtige bloemen bevinden.
De vruchten zijn drie tot vijf millimeter lang en de zaden twee millimeter. De zaden zijn bruin gegroefd en blijven lang kiemkrachtig.
Standplaats
Kroontjeskruid komt voor in moestuinen, op akkerland, in bermen en is algemeen verspreid, behalve op veengrond.
Functies in de tuin
Er is erg weinig informatie te vinden over kroontjeskruid in verband met bestuiving en mogelijke functies in de tuin. Voor mij is het een mooi plantje dat zeker wel functies zal hebben, al weet ik niet welke.
Giftig
Contact van het melksap met de huid veroorzaakt felle irritaties, jeuk, ontstekingen en blaren. Let op als je het uittrekt: breek de stengel niet of gebruik handschoenen.
Het innemen van de plant veroorzaakt verbranding van de slokdarm en de maag maar ook diarree, duizeligheid en problemen met de bloedsomloop. Het kan zelfs de dood veroorzaken.
Folklore, mythologie, verhalen
Kroontjeskruid werd in bepaalde streken duivelskool genoemd.