Vandaag hebben we geprofiteerd van het heerlijke weer om de laatste bedden op te kuisen en af te werken voor de winter. Er  moesten nog enkele stukken onkruidvrij gemaakt worden, er stonden nog stokken van de staakbonen die weg moesten en enkele blokken met aardbeien moesten plaats ruimen.

Nu deed vooral het laatste werkje mij terug denken aan enkele jaren geleden.

Aardbeien en hun nalatenschap

Een van de eerste dingen die ik in mijn moestuin heb gezet nadat ik verhuisd was, waren aardbeien. Niets zo lekker – en eenvoudig – dan eigen gekweekte aardbeien die je zongewarmd plukt en direct  kan verorberen.

Ik laat aardbeien altijd drie jaar staan omdat ze zolang goed dragen en doordat het stuk helemaal vol staat met aardbeien vinden de vogels ook nauwelijks vruchten om in te pikken. Maar na drie jaar moeten ze er onherroepelijk uit en komt er plaats voor iets anders.

Wat mij in mijn eigen tuin direct opviel is dat de grond onder de aardbeien heel sterk lijkt op compost. Alhoewel deze planten daar drie jaar op gegroeid hebben zonder extra compost of meststof te krijgen, lieten ze toch een donkere, rulle grond achter. Ook op grotere diepte was de grond heel goed van structuur en waren er veel gangen van regenwormen en andere organismen. Ik wist toen nog niet zoveel over natuurlijk tuinieren, de bodem en het bodemleven en dacht gewoon dat aardbeien echt wel goede grond achter lieten.

Alle vaste planten doen dit

Nu ik meer gelezen heb, meer getuinierd heb en wat dieper nadenk :-), weet ik dat het niet aan de aardbeiplanten op zich ligt, maar eerder aan het feit dat het meerjarige planten zijn.

Het zit namelijk zo. Van elke plant is het wortelgestel in verhouding met de omvang van de plant boven de grond. Een grote plant heeft dus een groot wortelgestel. Dit wortelgestel is trouwens stukken groter dan de meesten denken.

Elke keer dat u gras maait, of een struik snoeit, verkleint u de omvang van de plant boven de grond. De plant reageert hierop door ook ondergronds zijn omvang te verkleinen. Hij stoot een deel van zijn wortels af.

Dit is heel belangrijk! Zowel voor de plant als voor de bodem.

De plant behoudt de juiste verhouding en kan goed blijven functioneren. Het voordeel voor de bodem is het extra organische materiaal dat vrijkomt, diep in de grond. Dit materiaal vormt voedsel voor het bodemleven en verrijkt zo de bodem. Het bodemleven breekt dit af, vormt humus en zet mineralen vrij voor de andere plantenwortels.

Een jaar rond met een aardbeiplant

Laten we deze aardbeiplant eens een jaar volgen om te zien wat er juist gebeurt. Laten we beginnen in de zomer.

De aardbeiplant is in volle fleur en legt bloemen aan, maakt blad en stuurt zijn wortels uit op zoek naar water en eten. De vruchten rijpen af, worden geplukt, bijtjes komen langs, … kortom onze plant is heel gelukkig.

Tegen het najaar aan, wanneer de nachten wat kouder beginnen te worden, begint de plant zich wat ongemakkelijk te voelen. Een deel oud blad heeft zij op de grond laten vallen en dit wordt gretig aangevallen door allerlei organismen. Maar ondertussen wordt er steeds minder nieuw blad gevormd en verliest de plant steeds meer oude bladeren. Hij trekt zich een beetje terug en wordt kleiner.

Om alles in evenwicht te houden, worden er ook steeds meer wortels afgestoten.

Tijdens de winter verliest onze aardbeiplant bijna al zijn bladeren, enkel het groeipunt met enkele kleine blaadjes blijft over. Rondom de aardbeiplant liggen een hoop verdorde bladeren, het bodemleven is druk doende alles op te eten, maar wordt toch sterk geremd door de koude.

Nu de plant zo klein geworden is, kan hij niets meer aanvangen met al die wortels, en zijn eens zo uitgebreide wortelgestel heeft zich aangepast aan het kleine plantje boven de grond. Er blijft dus slechts een klein gedeelte wortels over.

Wanneer de temperatuur omhoog gaat in de lente, begint de aardbeiplant volop te groeien, bovengronds maar evengoed ondergronds. De cyclus is bijna rond …

Opstapeling bovengronds maar ook ondergronds

Jaar na jaar wordt zo organisch materiaal boven de grond opgestapeld (bladeren, ongeplukte vruchten) maar net zo goed wordt een grote hoeveelheid organische materiaal afgezet onder de grond. Verspreid over een grote breedte en diepte wordt zo de bodem verrijkt, veel beter dan u ooit zou kunnen bereiken door het inspitten van compost. De afstervende wortels vormen luchtkanaaltjes, verbeteren de structuur, …

Na enkele jaren tijd krijgt u zo een zeer goede bodem op grote diepte. Zonder zelf iets te moeten doen!

Bedenk eens hoeveel organisch materiaal smeerwortel zo elk jaar achterlaat in de bodem. Elke keer deze plant wordt afgesneden, verliest hij ondergronds een heleboel wortels! En wat laat een rabarber of een engelwortel of een bessenstruik of zelfs een boom wel niet achter elk jaar?

Dit opbouwen van organische stof in de bodem is een heel belangrijke reden om in uw moestuin gebruik te maken van meerjarige planten. Eénjarige planten doen dit niet. Zij worden na één seizoen geoogst, meestal met wortel en al.

Zet dus planten zoals zuring, engelwortel, kleine fruitbomen, … in uw moestuin. Het is eigenlijk een constante bodemverbetering in actie waar u niets aan moet doen!

Volgende Stap?

Schrijf u in voor email updates, zo wordt u automatisch op de hoogte gehouden van elk nieuw bericht!