Het weer trekt aan: de zon schijnt weer meer en de temperaturen gaan de komende weken de hoogte in. Voor velen het sein om in de tuin te beginnen, dit jaar hebben we door de aanhoudende koude al lang genoeg moeten wachten. En degenen die natuurlijk tuinieren net ontdekt hebben en daar enthousiast mee willen beginnen, lopen al snel tegen een eerste probleem aan: kan ik mijn permanente bedden nu nog aanleggen?

De beste periode

De beste periode van aanleg is het najaar, indien dit niet mogelijk is, is het vroege voorjaar de tweede beste periode. In de zomer kan het in principe ook, al zijn er dan wel enkele nadelen aan verbonden.

Het najaar is het beste tijdstip. Na de aanleg van de bedden en het afdekken van de compost met mulch krijgt alles nog een winter lang de tijd om te rusten. De compost kan, indien nodig, verder uitwerken, micro-organismen kunnen hun aantallen al opbouwen … Hierdoor zijn de permanente bedden startklaar in het voorjaar om te planten en te zaaien.

In de winter doe je het best niet omdat de grond dan dikwijls bevroren of heel nat is. Natte en bevroren grond die betreden en bewerkt wordt ondervindt heel veel schade aan de bodemstructuur. Aangezien je juist permanente bedden gebruikt om de bodemstructuur te bewaren en te verbeteren is de winter een slechte periode.

De lente is geschikt, alleen moet je opletten dat je compost uitgewerkt is voordat je zaait en plant. Hoe vroeger in de lente, hoe beter natuurlijk. Je kan testen of je compost geschikt is door een kleine zaaiproef uit te voeren. Neem een beetje compost, maak het vochtig en doe het in een bakje. Zaai hierin iets snelkiemend zoals radijsjes of tuinkers. Komt je zaaigoed mooi en regelmatig op, dan kan je starten op je bedden.

In de zomer is het perfect mogelijk om bedden aan te leggen, maar het probleem is dat de plant- en zaaiperiode voor de meeste zaken voorbij is waardoor je bedden leeg blijven. Het gevolg hiervan is dat de onkruidzaden die rondvliegen in de zomer een gespreid bedje vinden in jouw tuin en de bedden overnemen. Dit is een probleem dat je in andere seizoenen niet hebt. In het najaar is er geen onkruidzaad meer, in het voorjaar kunt u uw bed snel laten dichtgroeien met groenten en kruiden zodat onkruid geen kans krijgt.

Belangrijke stap

Vele gronden hebben een tekort aan mineralen. In 1992 werd vastgesteld dat wereldwijd de gemiddelde akkers 75% minder mineralen bevatten dan grond die niet eerder voor landbouw is bewerkt. Dit gebrek is vervolgens ook terug te vinden in de voedingsmiddelen die van deze grond afkomstig zijn.

Daarom is enkel het toevoegen van compost niet voldoende, het is ook noodzakelijk om mineralen toe te voegen. Bomen en planten worden immers ziek of aangetast door insecten bij tekort aan mineralen. Mineralen kunnen best toegevoegd worden in de vorm van fijn gemalen gesteentemeel of lavameel, afkomstig van rotsen of lava. Dit kan in de bovenste laag van de grond lichtjes ingewerkt worden en/of op de planten gestrooid worden. Hoe fijner het meel, hoe sneller de opname kan gebeuren.

Ook lavagruis wordt door de wortels van de planten en bodemorganismen afgebroken en opgenomen door de planten maar dat duurt langer. Als resultaat krijg je sterkere planten met een gezonder uiterlijk en een betere smaak. We steunen hierbij op experimenten in de voorbije eeuw en de wetenschap van prof. Hensel.

Hoeveel?

Ik heb de exacte gegevens nog niet kunnen vinden maar Hensel schrijft over een jaarlijkse gift van 75 g per m² i.v.m. de teelt van graan. Soms zegt men ook 150 g per m² als herhalingsgift en als eerste gift tot wel 300 g per m².

Niet al het gesteentemeel wordt opgebruikt in het eerste jaar maar het verschaft voeding aan de planten en blijft in de grond voor de toekomst. Meer gesteentemeel geven kan tot op een bepaalde hoogte de opbrengst laten toenemen maar buitensporige hoeveelheden zullen geen overeenkomstige grotere opbrengsten opleveren.

De beperkende factor in de groei van een plant is de hoeveelheid zonlicht, niet het gehalte mineralen in de bodem. Een betere voorziening van mineralen in de bodem helpt de plant om goed te groeien, zonder gebreken, maar verhoogt de opbrengst niet onbeperkt. De hoeveelheid licht is namelijk de factor waar de groei hoofdzakelijk van afhangt.

Voor de bodem is er echter geen probleem als je zelfs veel te veel gesteentemeel toevoegt, alleen zal het zich niet vertalen in opbrengst. Er is geen uitspoeling, het blijft gewoon ter beschikking van latere planten.

Julius Hensel

Julies Hensel vat de essentie van de betekenis van deze natuurlijke bemesting ongeveer als volgt samen:

Het punt is niet alleen meer kwantiteit te bereiken maar vooral een betere kwaliteit.

1. Suikerbieten bevatten tot 75% meer suiker. Aardappelen en graan bevatten meer zetmeel. Oliehoudende producten bevatten meer olie. Fruit en alle groenten krijgen een betere smaak.

Weiden geven gras en hooi met een hogere voedingswaarde. Druivelaars geven sterkere scheuten, zoetere druiven en worden niet aangetast door insecten en schimmels.

2. De grond wordt gestadig opgebouwd en verbeterd door deze natuurlijke bemesting en wordt stap voor stap genormaliseerd, d.w.z. dat de mineralen stilaan in de meest gunstige verhouding bijeen komen.

Meer uitleg over mineralisatie van de bodem: Feeding the soil (Nederlandse vertaling)

‘Bread from stones’ van Dr. Julius Hensel, in 1894 vertaald uit het Duits. De tekst is te lezen via volgende link: Bread from stones.