Er is momenteel veel interesse  voor natuurlijk tuinieren. Dat merk ik aan de verkoop van mijn boek (Zeven stappen naar een natuurlijke moestuin), aan de hoeveelheid mails die ik krijg met vragen en aan de cursussen en rondleidingen die steeds sneller vol lopen.

En soms blijft het bij interesse omdat het voor velen toch te moeilijk lijkt om zelf aan de slag te gaan. Bij een gangbare moestuin spit je de grond om en ben je vertrokken, veel meer moet je daarvoor niet weten. Dat je daarna verslaafd geraakt een bestrijdingsmiddelen en meststoffen is de andere zijde van de medaille, maar dat terzijde.

Nochtans is het opstarten van een natuurlijke moestuin ook niet heel moeilijk en kan je dit via enkele eenvoudige stappen (denk aan mijn boek 😉 ). Maar natuurlijk tuinieren is een proces dat nooit stopt en waar je altijd je aandacht bij moet houden. Observeren is het cruciale element in dit verhaal en is iets wat veel mensen afschrikt of waar ze niet echt toe komen. Volgens mij omdat we dat allemaal een beetje zijn afgeleerd.

Kon jij direct fietsen?

Wat mij verbaast is dat veel mensen die beginnen te tuinieren verwachten dat alles vanzelf gaat en dat ze na enkele maanden een gigantische oogst hebben en al een extra diepvriezer aanschaffen om alles te bewaren. Ik vraag mij altijd af vanwaar dat komt. Als je een nieuwe vaardigheid leert, dan duurt dat toch altijd een periode voor je dat onder de knie hebt? Je moet toch oefenen en experimenteren?

Ik heb eerst een kleine fiets gehad met zijwieltjes, daarna gingen de wieltjes eraf en kon ik voorzichtig proberen om zelf te fietsen. Maar ik ben niet als 5-jarige direct op een grote fiets gestapt om daarna een tourtocht van 40 km door de bossen te maken. Ik snap niet waarom de verwachtingen bij tuinieren altijd zo hoog gespannen zijn en er nauwelijks ruimte wordt gelaten om te mislukken, terwijl dat doodnormaal is bij het leren van een nieuwe vaardigheid.

Het nadeel bij tuinieren is ook nog dat er een grote cyclus is: je kan de meeste dingen maar 1 keer per jaar doen. Doe je iets verkeerd, dan duurt het vaak al enkele weken tot maanden voor je dat merkt en je kan het pas het volgende jaar opnieuw proberen. Die lange cyclus zorgt ervoor dat leren tuinieren een werk van lange adem is en moeilijker lijkt dan het is.

Gebruik al je zintuigen

In een natuurlijke tuin komen naast de gekende technieken om groenten te kweken ook nog wat extra te ontwikkelen vaardigheden bij, een hele belangrijke hierin is observeren. Ik heb vorige week al uitgelegd dat er een verschil is tussen observeren en waarnemen, en écht observeren is toch een beetje een verloren kunst geworden.

Je merkt zelf ook wel dat we momenteel in een visuele cultuur zitten en dat ‘zien’ een sterk ontwikkeld zintuig is. Maar je hebt er natuurlijk nog 4 andere: voelen, ruiken, proeven, horen. En ook deze zintuigen vormen een waardevol onderdeel van je observaties. Maar je moet leren om deze zintuigen terug te gebruiken en ze te ontwikkelen.

Zeker proeven is iets wat bijna niemand doet met de planten (of de bodem of de … ) in zijn tuin, maar ook echt luisteren wordt niet vaak gedaan. Je hoort uiteraard wel constant, maar je er bewust op concentreren, wat betekent dat je je ogen dichtdoet en je focust op wat je hoort is niet evident. Maar doe je dit regelmatig dan zal je merken dat je steeds meer hoort en ook meer herkent.

Onze tast is ook zo’n verloren zintuiglijke waarneming. Wanneer heb je de laatste keer bewust grond tussen je vingers verkruimeld, een blad van een plant bestudeerd met je vingers of op de tast (met je ogen toe dus!) door je tuin gelopen?

Het lijkt allemaal nogal geiten-wollen-sokken voor velen, maar je zou ervan verschieten hoeveel je op deze manier kan leren. En je moet niet alleen observeren in je eigen tuin, ook observeren in de tuin van anderen, in een bos, tijdens een wandeling door de velden … Het helpt allemaal om te leren observeren en om je tuin steeds beter te maken.

Want dit observeren heeft uiteraard een doel: je leert zoeken naar oplossingen en je leert je tuin beter kennen. Maar bovenal leer je ook om te genieten van je tuin, iets wat zwaar verwaarloosd wordt in de meeste moestuinen waar enkel opbrengst van tel is. Vraag maar eens in het gemiddelde moestuincomplex wat voor de tuinder belangrijk is: een hoge opbrengst of een mooie tuin met ruimte voor bloemen, kruiden … Je kent het antwoord al wel denk ik 🙂 .

Observeren is een vaardigheid

Observeren is een vaardigheid, het is net zoals onze hersenen een spier die moet oefenen en trainen, die je soepel en actief moet houden. Verwacht niet dat je direct een kei bent in observeren, wat dat ook moet betekenen. Maar begin gewoon met bewust te observeren, trek er tijd voor uit wanneer je in je tuin bent. Loop elke ochtend enkele minuten door je tuin, ga na het eten ‘s avonds nog even op je terras zitten (niet nu uiteraard) en luister, ruik en kijk goed rond.

Er zal niet echt een moment komen waarop je zegt: nu kan ik het! Maar je gaat stilaan anders kijken naar je tuin, je gaat andere dingen waarnemen, aandacht schenken aan zaken waar je vroeger niet aan dacht en weten waarom je planten in die hoek niet goed groeien en daar altijd last hebben van nachtvorst.

En zelfs als je van al het bovenstaande niets merkt, zal je alleszins veel meer in het nu leven wanneer je in je tuin bent en zal je ook veel meer genieten van je tuin en de arbeid die je erin verricht. En dat op zich is al heel veel waard!

Foto: http://www.ieyenews.com/wordpress/trusting-your-senses/

Volgende Stap?

Schrijf u in voor email updates, zo wordt u automatisch op de hoogte gehouden van elk nieuw bericht!