Het snoeien van aalbessen is ongeveer de moeilijkste snoei van kleinfruit die er is. Braambessen en frambozen zijn heel simpel te snoeien, zwarte bessen zijn nog net iets gemakkelijker dan rode bessen.

Een rode bessenstruik heeft een grote groeikracht en maakt veel nieuwe scheuten tijdens 1 groeiseizoen, de oude gesteltakken zijn dikwijls wat gaan hangen onder het gewicht van de bessen en moeten vervangen of toch minstens gecorrigeerd worden, het hart van de plant staat helemaal vol met nieuwe grondscheuten, … Waar moet u nu in godsnaam beginnen te snoeien? Het is heel moeilijk om het overzicht te bewaren bij een struik die jaarlijks gesnoeid wordt, laat staan dat u een verwaarloosde struik moet gaan snoeien!

Indien u echter de volgorde van de 5 principes voor het snoeien van aalbessen aanhoudt en elke keer concentreert op 1 principe is het doenbaar. U vergeet gewoon al die gesteltakken, nieuwe grondscheuten, oude takken, vruchthout, … en bekijkt elke keer enkel de takken die u nodig heeft om het volgende principe toe te passen.

Zo kunt u stap voor stap beginnen een beetje orde in de struik te brengen en tegen dat u aan principes 3 bezig bent, is de knoop grotendeels ontward en begint de struik opgekuist te geraken.

Principe 1: Alle laaghangende scheuten weghalen

Bij de meeste scheuten is het redelijk duidelijk dat ze te laag hangen, deze mag u direct wegsnoeien. Sommige andere takken zijn twijfelgevallen, maar u moet dan indenken wat er gebeurt als ze volhangen met het gewicht van vruchten.

Wanneer u lichte druk uitoefent op de tak en hij buigt redelijk gemakkelijk door dan is het het beste om deze tak ook weg te halen. Ook zwakke takken die helemaal onder en achter een zware gesteltak groeien, kunt u best verwijderen. Deze takken gaan verder naar buiten (horizontaler) groeien en gaan nooit veel vruchten dragen omdat ze in de schaduw groeien van de gesteltak. Ook deze takken kunt u best weghalen, hun groei gaat verspilde moeite zijn voor de plant.

Principe 2: Slecht gerichte takken verwijderen

Sommige takken zijn, op zoek naar licht, helemaal krom gegroeid, hebben zich bijna rond een andere tak gewrongen of zijn door het midden gegroeid. Al deze takken moeten verwijderd worden. Zeker ook alle grote takken uit het hart van de plant moeten verwijderd worden. Zo krijgt u een struik die open is in het midden. Hierdoor komt er ook in het midden van de struik licht en lucht. Zo worden schimmelziektes voorkomen en komen er toch vruchten in het binnenste van de struik.

Maakt u het hart niet luchtig, dan gaat de plant enkel langs de buitenkant vruchten dragen en gaat de opbrengst gevoelig lager liggen.

Takken die heel dicht bij elkaar staan en elkaar gaan hinderen zodra er blad komt aan de struik moeten enkel gezet worden. De slechts geplaatste of slechtst ontwikkelde tak wordt verwijderd. Ook tak ken die tegen elkaar scheuren moeten geheel of gedeeltelijk verwijdert worden. De scheurende delen gaan door de wind steeds blijven over elkaar wrijven en beide takken gaan beschadigt geraken.

In deze fase moet u niet teveel twijfelen. Zeker bij planten die veel krachtige, nieuwe scheuten hebben gemaakt, kunt u redelijk drastisch snoeien en alle takken die verkeerd staan verwijderen. Het hart van de struik komt vrij en de keuze van de (toekomstige) gesteltakken wordt eenvoudiger wanneer alle overbodige hout eruit is.

Principe 3: Terugsnoeien op 6 – 8 gesteltakken

De gesteltakken vormen de basis, het raamwerk van de plant. Een gesteltak gaat ongeveer 4 – 5 jaar mee en moet dan vervangen worden. Een oude gesteltak wordt best vervangen door een tak van 2 jaar oud.

Dit is normaal een grondscheut die vorig jaar is teruggesnoeid en dit jaar vertakkingen heeft gemaakt. Deze zal dit jaar al goed dragen, maar vooral de 2 volgende jaren overvloedig bessen produceren.

Probeer de gesteltakken zo te kiezen dat er tussen de 6 à 8 dikke, stevige takken overblijven die redelijk recht zijn opgegroeid. Wanneer ze nu al redelijk schuin staan, gaan ze onder het gewicht van de trossen bessen verder hangen en op andere takken gaan liggen. Dat is niet de bedoeling en moet vermeden worden. Indien u dus de keuze heeft tussen 2 takken waarbij 1 tak iets minder sterk ontwikkeld is maar rechter groeit, kunt u beter de schuinere tak weghalen.

Probeer er ook voor te zorgen dat de gesteltakken gelijk verdeeld zijn over de struik. Ze moeten bij bovenaanzicht een mooie cirkel vormen rond het hart van de plant. Ideaal allemaal op ongeveer dezelfde tussenafstand (al is dit niet altijd het geval in de praktijk). Ook de mooie cirkel is niet altijd mogelijk.

Soms ontwikkelt een struik langs 1 kant weinig grondscheuten en moet de gesteltak vervangen worden omdat hij hopeloos verouderd is. Het gebeurt dan wel eens dat er een ‘gat’ ontstaat langs één kant van de struik en dat de gesteltakken niet mooi gelijk zijn ingeplant. Probeer dan wel zeker vervangende scheuten te voorzien zodat dit ‘gat’ volgend jaar is opgevuld.

Ook hier moet u weer durven snoeien. Meer gesteltakken dan 8 overhouden heeft weinig zin en doet de plant meer kwaad dan goed. De takken gaan te dicht bijeen staan, met schimmelziektes, te weinig licht en een lage opbrengst als gevolg.

Staan er teveel takken, snoei dan tot u op het juiste aantal uitkomt! Haal alle overbodige takken volledig weg, er wordt niet op stompjes gesnoeid bij rode bessen. U streeft naar sterke grondscheuten en deze worden tegengehouden wanneer u overal kleine stompjes laat staan die uitlopen en zwakke scheutjes opleveren.

Principe 4: Voorzie vervangers voor de gesteltakken

Elk jaar moet u enkele gesteltakken vervangen, ze dragen immers maar een 4-tal jaar. Om deze te kunnen vervangen moet u natuurlijk wel een vervangende scheut klaar hebben zitten. Nu voorzien we de vervangers voor de snoei van volgend jaar. Bekijk hoeveel gesteltakken er volgend jaar moeten vervangen worden en zorg dat er minstens evenveel vervangende scheuten zijn. Wanneer u het luxe-probleem heeft dat er zeer veel grondscheuten zijn, kunt u de best geplaatste scheuten eruit kiezen en al de rest verwijderen tot tegen de grond.

Alle scheuten die overblijven, snoeit u met 1/3 terug op een naar buiten staand oog. Deze grondscheuten gaan hierdoor flink vertakken en een tak vormen met 2-jarig hout en 1-jarige zijscheuten. Ideaal als vervangende gesteltak volgend jaar.

Principe 5: Gesteltakken prikkelen tot vertakken

Bij gesteltakken komt het meeste fruit aan de korte zijtakken van het 3- tot 4- jarige hout. Door de toppen van gesteltakken een beetje in te korten wordt de dominantie van de top doorbroken en gaan de onderliggende takken uitlopen. Doordat er heel veel takken gaan uitlopen wordt de groeikracht verdeeld en krijgt u zo een grote hoop korte zijtakjes op de gesteltakken.

Deze zijtakken zijn werkelijk ideaal om vruchten voort te brengen en gaan een massa bessen produceren!

Probeer altijd terug te knippen op een knop naar buiten. Hierdoor wordt de struik gedwongen om van het hart weg te groeien en gaat dit licht en luchtig blijven, met alle voordelen vandien.

Ook takken die hoger dreigen te worden dan 1,40 – 1,50 m moet u terugsnoeien. De struik mag eigenlijk niet hoger groeien dan 1,50 m.

Stap voor stap

Indien u nu bij het snoeien elke keer principe per principe behandelt, wordt het snoeien eigenlijk redelijk eenvoudig. Elk principe op zich is uiteindelijk niet zo moeilijk om toe te passen en na de 5 principes is uw struik volledig gesnoeid en klaar om een overvloedige oogst voort te brengen.

U moet altijd in het achterhoofd houden dat een slecht gesnoeide bessenstruik nog altijd veel meer vrucht gaat dragen dan een niet gesnoeide struik! Gewoon snoeien dus en niet teveel twijfelen, de bessenstruik herstelt zich wel wanneer u fout snoeit.

Probeer wel niet meer dan 1/3 tot de helft van het aanwezige hout te verwijderen, anders snoeit u wel heel drastisch en kan de struik er last van hebben.

Veel succes!