Een standaard advies bij het opstarten van een natuurlijke moestuin is het gebruik van karton en mulch om de bodem af te dekken. Het beste is om hiermee in het najaar te beginnen, het aanwezige onkruid sterft dan af door een langdurig gebrek aan licht, nieuw onkruid kan niet kiemen en het bodemleven heeft een lange periode tijd om de bodem al een flink stuk te verbeteren.
Maar wanneer je in het voorjaar wilt beginnen, waar moet je dan doen met dat karton en mulch? Laten liggen? Afdekken? Er rechtstreeks in planten?
Waarom heb je afgedekt?
De bedoeling van het afdekken in het najaar en de winter was om de bodem onkruidvrij te hebben en het bodemleven te voeden. Maar in het voorjaar wil je er natuurlijk groenten op kweken en beginnen met zaaien en planten.
Het karton is dikwijls nog niet helemaal verteerd en de mulchlaag is ook nog aanwezig. Op zich goed, wat dan is de bodem nog goed afgedekt. Maar het vormt geen ideale omstandigheden om te beginnen groenten kweken.
Het allerbelangrijkste is altijd de zorg voor de bodem. Dit is iets dat je aan je spiegel moet hangen in de badkamer zodat je het elke morgen kan lezen :-). En de allerbeste manier om voor de bodem en het bodemleven te zorgen is het aanbrengen van organisch materiaal.
Welke manier het beste is, is misschien wel een punt van discussie, maar als je snel vooruit wilt gaan en start op een arme grond, dan is het toedienen van groencompost de beste optie.
Hoe gaan wij te werk?
Wij halen de mulchlaag en het karton eraf en leggen een dikke laag compost. De laag compost is zo’n 15 cm dik. Wat er van de mulch en het karton overgebleven is na de lange winterperiode wordt gebruikt als pad rond het bed.
De voordelen van zo’n dikke laag compost zijn talrijk:
- Direct goede bodem om in te zaaien en planten
- Voeding voor het bodemleven
- Ineens een dikke mulchlaag
- De compost ent ineens de bodem met een grote verscheidenheid aan micro-organismen
- Ideale vochthuishouding
- Goede compost is onkruidvrij, er is dus heel weinig onkruidgroei op de bedden. Dat is zeker welkom in het eerste jaar want dan is er nog veel ander werk!
- …
Enkele Veel Gestelde Vragen
Moet je het karton wegdoen?
Als je vroeg hebt afgedekt (augustus, september) dan zal het meeste karton verteerd zijn. Wat overgebleven is zou je kunnen laten liggen. Maar het is eenvoudiger om alles weg te doen, dan zie je heel goed waar er wortelonkruiden zitten die de lange donkere periode hebben overleefd. Je kan deze dan eenvoudig verwijderen. Als je het karton laat liggen, dan komen ze er in het voorjaar toch door en moet je ze dan met veel meer moeite verwijderen.
Kan je een verse laag karton leggen onder de compost?
Het karton wordt gebruikt als fysieke barrière tegen onkruid. Maar het werkt natuurlijk in beide richtingen. Het onkruid geraakt er niet door en gaat niet naar de bovenkant kunnen groeien. Maar groenten die je plant of zaait gaan ook niet door het karton geraken en gaan niet naar onderen kunnen groeien, ze gaan niet fatsoenlijk kunnen wortelen.
Karton is iets dat je gebruikt om een stuk terrein voor de eerste keer in gebruik te nemen. Niet meer of niet minder. Eens het stuk is afgedekt en gemulched, moet je in de jaren daarna geen karton meer gebruiken. Het is een éénmalige toepassing. Zeker op groentebedden moet je nooit meer karton gebruiken!
Kan je de compost gewoon bovenop de mulch aanbrengen?
Een discussie die dikwijls woedt gaat over het vastleggen van stikstof door het bodemleven bij het gebruik van mulch.
Volgens sommigen gaat het bodemleven tijdelijk alle aanwezige stikstof verbruiken bij het verteren van organisch materiaal. Dit heeft als gevolg dat er niets overblijft voor de planten en deze gebrekkig gaan groeien. Ongeacht of dit materiaal bovenop de grond ligt of is ondergewerkt.
Ik ben het hier niet volledig mee eens, maar ik ben het wel eens met het gedeelte over ondergewerkt organisch materiaal. Dan gaat het bodemleven wel alle stikstof vastleggen en gaan je planten problemen hebben met hun groei.
Als jij je mulchlaag (= organisch materiaal!) gaat afdekken met een dikke laag compost, komt dit overeen met het onderwerken van organisch materiaal. Het bodemleven gaat deze mulchlaag verteren en hierbij zoveel stikstof vastleggen dat je planten slecht gaan groeien. Dit effect is maar tijdelijk, maar heeft toch sterk negatieve gevolgen voor de opbrengsten van uw moestuin.
Wat moet ik doen?
Voorkom al bovenstaande problemen en verwijder simpelweg de overgebleven mulchlaag en het karton. Het is een beetje extra werk, maar het zorgt ervoor dat je ineens materiaal hebt om de paden te bedekken, dat je de overblijvende onkruiden kan verwijderen en dat je een perfecte start hebt om het nieuwe tuinjaar te beginnen.
En goed begonnen is …
Volgende Stap?
Schrijf u in voor email updates, zo wordt u automatisch op de hoogte gehouden van elk nieuw bericht!
Van veel kanten heb ik gehoord dat rechtstreeks in compost zaaien doet de zaden verbranden……….hoe denkt u over Bokashi? Vriendelijke groet
Zorg dat je groencompost gebruikt en dat hij voldoende gerijpt is. Dan is er geen enkel probleem.
Wij zaaien al 18 jaar rechtstreeks in compost, zonder problemen :-).
Ik werk niet met bokashi, het is veel extra werk en niet echt natuurlijk.
is het erg als er een restje bladmateriaal in het bed achterblijft? Ik krijg niet alles goed verwijderd en dacht erover om dat dan maar te laten liggen maar dat komt dan in de aarde als ik deze n beetje losmaak, krijg ik dan bovenstaande situatie? Dus dat t bodemleven dit materiaal gaat verteren en het dus nadelige effecten heeft op mijn groente? Wellicht lukt t om t restmateriaal weg te krijgen maar t zit redelijk aan de bodem geplakt…
Als het een beetje is kan dat helemaal geen kwaad. Het is slechts wanneer je echt grote hoeveelheden onverteerd organisch materiaal gaat bedekken dat je problemen kan krijgen.
Hallo Frank,
Het is het tweede jaar dat ik werk volgens jouw principe. Een kartonlaag heb ik dus niet meer, wel een dekentje van stro voor de winter gelegd. Nu denk ik dat het de bedoeling is dat ik tussen het stro ga zaaien en planten, maar ik ben me er ook bewust van dat stro niet echt voedend is voor de grond. Moet ik dan opnieuw het stro verwijderen en compost leggen ? Hoe doen jullie dat ? Moet ik elk jaar opnieuw weer een ton compost bestellen ? (ik denk dat mijn man mij neerbliksemt als ik ja zeg, want die heeft al het verzetwerk gedaan vorig jaar, haha) Of kan ik deels bedden met compost bedekken en andere bedden een jaartje laten wachten ? En hoe doe ik dat, dat bedekken: stro afnemen, compost en dan terug stro op ?
Dank je wel voor alle inspiratie !
In principe moet je het eerste jaar bedekken met een dikke laag compost, de volgende jaren moet je een beetje afwachten wat er nog bij moet.
Is het goed als ik hier volgende week woensdag in een blogpost uitvoerig op antwoord?
Dank je wel Frank ! 🙂 Ik heb zeker nog geduld.
Nog even dit: had ook gelezen ergens op een franse site dat je dan je stro er in de lente af moet halen om de aarde eronder te laten ‘warm worden’. En vroeg me af in hoeverre dit klopte.
Mijn mening hierover kan je hier lezen: http://blog.natuurlijkemoestuin.be/mulch-in-het-voorjaar-extra-werk-of-natuurlijk/
Dag frank hier jean marie ik zit met een vraag het geeft niks te maken met karton.maar is dat waar da je u eigen zaden kunt kweken uit u eigen planten zoals met tomaten en andere planten en hoe doe je da aub en gaat da ook met fruit? Want ik heb het al gedaan ma het mislukt keer op keer dus graag wa info dank bij voorbaat
Je kan voor veel dingen perfect zelfs zaad oogsten van je eigen planten en hiermee dan verder werken.
Hoe dit juist in zijn werk gaat en voor welke planten het wel lukt en voor welke niet, is niet op 1-2-3 uit te leggen.
Meer info vindt je hier: http://www.zelfzadentelen.be/
Hoi, Frank,
15 cm compost lijkt mij wel heel veel. Mijn tuin is 200m2 dus dan zou ik 30 kuub compost nodig hebben. Zoveel compost heb ik niet en als ik het wel had, zou ik 300 keer met de kruiwagen moeten rijden. Daar ben ik veel te lui voor 🙂
Het lijkt misschien veel, maar het is de ideale manier om snel te starten.
Je kan het gerust met minder doen, maar dan ga je gewoon over een langere periode compost moeten toevoegen om je bodem op te bouwen.
Uiteindelijk ga je ook die 300 kruiwagens hebben verzet :-).
Ik ben bij de aanvang van mijn kleine nieuwe moestuin vorig jaar al met karton begonnen in uhh oktober ofzo met daarop compost van mijn hoop nog niet geheel verteerd en daarop bestelde grond. Helaas kwam dat later. Dat samen dekte het karton af. Nu in februari ben ik verhoogde bedden gaan make n mengsel van composthoop blad en mest met stro beetje ruig allemaal. Nu wil ik gaan planten en zaaien. Heb nog wel wat totaal verteerde grond nodig hè? Om in te zaaien. Of niet? Mij lijkt het wel goed wat ik deed al ben ik niet overtuigd.
Het is niet zo goed om onverteerd materiaal onder te werken, omdat je zo problemen kan krijgen met plantengroei.
Ik weet niet of je dit jaar al met veel succes gaat kunnen planten en zaaien op je verhoogde bedden, want met deze manier van werken heb ik geen ervaring.
Wij gebruiken altijd compost als basis voor een bed, maar op vele plekken zie je ook dat ze volgens de manier werken die jij gebruikt hebt. Het lijkt mij dus wel mogelijk om het zo te doen :-).
Ik zou het alvast proberen op de manier die je nu volgt. Lukt het niet zo goed, dan dek je in het najaar af met een laag compost en kan je volgend jaar vanop een perfect bed starten!
hai Frank
Als je je antwoord kan analyseren.. motiveren.. planten die dan niet zo goed groeien op half verteerde compost? Dan kan ik dieper nadenken over watw el en niet te doen nu. Dank!
Annemiek
Als je onverteerd materiaal gaat inbrengen in de grond, dan gaat het bodemleven dit omzetten.
Hierbij gebruiken ze zuurstof en stikstof, 2 dingen die essentieel zijn voor de groei van je plant. Als het bodemleven te hard te keer gaat, gaat er van beide elementen te weinig overblijven voor een goede groei van je plant en gaat hij eronder lijden of zelfs dood gaan.
In september bedekte ik een stuk gazon (2m x 4m) met karton en stro. Ik zou er graag een bloemenweide – goed voor de bijen – op aanleggen. Moet ik dan ook 15 cm compost aanbrengen? Het is nogal een vochtige plek en krijgt alleen in de voormiddag zon.
Een bloemenweide heeft liefst niet te veel voedingsstoffen, dus ik zou er geen compost gebruiken.
Beste,
ik vroeg me af hoelang het duurt alvorens het karton volledig verdwenen is als ik nu begin met het afdekken van een stuk grasland? of wacht ik best tot in het najaar met het opbouwen van een moestuin ?
Je kan best nu al beginnen. Afhankelijk van je bodem en weersomstandigheden kan het toch al gauw een half jaar of langer duren voordat je karton verteerd is.
Nu starten zorgt voor een heel goede voorbereiding op volgend voorjaar 🙂
Beste Frank;
Misschien wat laat maar ik wil toch wat ervaringen delen die ik afgelopen jaar(en) had met hetgeen in jouw blog staat en de reacties daarop.
Ik gebruik al jaren dik bruin gelaagd ribbelkarton om mijn opgezette composthoop in de winter extra te beschermen. De aanwezige wormen vinden het heerlijk om zich te nestelen tussen de lagen karton, in het voorjaar gaat het restant bij de nog op te zetten hoop. Er zit nagenoeg nooit onkruid in mijn compost (ca. 7/8 kruiwagens p/j). In de moestuin groeit nauwelijks meer ongewenste onkruiden, ben zelfs blij als ik af en toe wat ziet. Afgelopen jaar flink aan het mulchen geslagen en dat bevalt mij bovenmate goed.
Verleden winter (2015) had ik grond nodig voor de opbouw van de compost, deze afgegraven van mijn moestuin bed (2e steek), 1e steek weer aangebracht, nadat ik enkel kruiwagens half verteerde paarden mest in de ontstane ruimte had gestort. Daarop vroeg in het voorjaar sjalotten (eigen plantgoed) geplant en wat uien. Het resultaat zeer matige groei van beide en veel (neus)rot in de sjalotten, terwijl ik al jaren perfecte sjalotten teelde is het nu een sof geworden. Kortom ik weet nu dat je beslist geen organisch materiaal moet onderwerken, (spit mijn tuin al meer dan 20 jaar niet meer), en dat ik mijn grond maar elders vandaan moet halen.
Hartelijk dank voor jou artikelen en de kennis wordt zeker weer verder verspreid door de cursussen die ik zelf geef in de wintermaanden.
Simon Kranenburg.