Wanneer wij een nieuw stuk verwaarloosde grond in gebruik willen nemen om groenten op te kweken, beginnen wij eigenlijk altijd op dezelfde manier. Ik heb al eens een artikel gewijd aan de juiste manier van afdekken, maar op de vragen rond karton ben ik nog nooit dieper ingegaan.
Toch worden er bij het gebruik van karton regelmatig vraagtekens geplaatst. Er is schrik voor het inbrengen van giftige stoffen in de grond via het karton.
Waarom u het gebruikt is belangrijk!
Wij gebruiken karton niet zomaar willekeurig in de tuin. Enkel wanneer wij een gebied dat volstaat met onkruid willen in gebruik nemen voor onze groentetuin, dan leggen we een laag karton met daarover mulch.
Het is de bedoeling dat dit eenmalig is, maximaal wordt er 2 maal karton gelegd na elkaar. Hierna is het meeste onkruid namelijk weg en is een mulchlaag voldoende om het onkruidzaad het kiemen te verhinderen.
Het is zeker niet de bedoeling om jaarlijks een nieuwe laag karton te leggen. Dan ontstaat er een totaal andere situatie waarbij er veel grotere hoeveelheden karton worden toegevoegd.
Iets wat wij zeker niet doen, is het gebruiken van kranten, reclameboekjes, … Ook dit wordt heel dikwijls gedaan op video’s en geadviseerd bij het aanleggen van een mulchlaag. Maar hier zit wel een grote hoeveelheid inkt op, dikwijls is dit papier gebleekt, bevat het gekleurde inkten, …
Grote namen zoals Bill Mollison en Geoff Lawton maken hier geen probleem van, ik gebruik liever geen kranten- en ander papier.
Karton is gerecycleerd papier
Inderdaad, dat is de volgende bemerking: karton wordt tegenwoordig gemaakt uit oud papier. Bijna alle karton bestaat volledig uit gerecycleerd materiaal. Maar er is een belangrijke maar in dit verhaal. Het papier dat opgehaald en verwerkt wordt, wordt gezuiverd. Dit kost veel water en energie, maar via verschillende processen wordt de inkt eruit gehaald, worden zware metalen en andere verontreinigingen er zoveel mogelijk uitgehaald.
Er bestaan geen voorschriften of labels voor karton, welke hoeveelheden van deze stoffen achterblijven is onduidelijk.
Bij de verdere productie van bruin golfkarton (want dit is het soort karton dat wij gebruiken) worden er enkel zetmeellijmen gebruikt en de inkten zijn soja gebaseerd. Deze zijn allemaal perfect afbreekbaar door het bodemleven.
Bijkomend
Ik weet niet of de naam Paul Stamets bij u een belletje doet rinkelen maar hij is een bekende wetenschapper die zich voornamelijk bezighoudt met schimmels. Eén van zijn boeken is Mycelium Running waarin hij uitgebreid beschrijft hoe schimmels oplossingen kunnen bieden op vervuilde gronden – hij praat nog over veel meer hoor :-).
Schimmels hebben blijkbaar de mogelijkheid om toxische stoffen af te breken in ongevaarlijke stoffen. En laat nu een mulchlaag met karton en organisch materiaal een ideaal medium zijn voor schimmelgroei!
Een manier om zo’n schimmels te kweken is trouwens het gebruik van karton! Paul Stamets is heel goed op de hoogte van de stoffen in karton, heel begaan met milieu en natuur en schrijft in zijn boek dat kartons die afkomstig zijn uit Europa en Amerika perfect bruikbaar zijn.
Ik ben (bijna) overtuigd
Voor mij is al het voorgaande voldoende om karton te blijven gebruiken in onze tuin. We gebruiken het weinig, en de mogelijks aanwezige toxische stoffen zullen enkel in hele kleine hoeveelheden in de grond terecht komen.
Toch zou ik graag absolute zekerheid hebben en wil ik een sluitend antwoord geven op deze vraag over het gebruik van karton. Mijn bedoeling is dan ook om enkele stalen karton te laten testen.
Het enige probleem is dat ik niet goed weet waar of door wie zo’n test kan uitgevoerd worden, en op welke stoffen er eigenlijk gezocht moet worden :-).
Alle tips en adviezen zijn welkom in de reacties!
Volgende Stap?
Schrijf u in voor email updates, zo wordt u automatisch op de hoogte gehouden van elk nieuw bericht!
Frank,
Misschien kan de BDB je hierbij helpen of adviseren wie je zou kunnen helpen in je zoektocht naar een sluitend antwoord?
Frank,
De Bodemkundige Dienst van België is wellicht eerste aanspreekpunt. Zij kunnen zowel op anorganische als organische polluenten testen. Ik ben geen specialist in karton, maar zou testen op zware metalen (As, Cd, Cr, Cu, Pb, Zn,Hg) die mogelijks achterblijven van inkt en gechloreerde koolwaterstoffen die uit het fabricageproces kunnen komen.
Er zijn wel meer milieulabo’s die de analyses kunnen doen. Een lijst vind je via BELAC (http://economie.fgov.be/nl/ondernemingen/leven_onderneming/kwaliteitsbeleid/Accreditatie/geaccrediteerde_instellingen/beproevingslaboratoria_TEST/).
Als de kostprijs van de analyses te hoog is, is er misschien de mogelijkheid om een universiteit aan te spreken. Dit zou nog een mooi thesisonderwerp zijn voor een bodemkundige.
Mvg,
Pieter
Dag Kristof en Pieter,
mijn vader heeft daarstraks naar de Bodemkundige Dienst gebeld met de vraag om grondstalen te nemen. Tegelijkertijd hebben we ook gevraagd of het mogelijk was om stalen van karton te onderzoeken.
De persoon wist niet direct of dat zou gaan maar zou met de staalnemer overleggen en nog iets laten weten.
To be continued …
Of je kan de vergelijkende test doen: twee bodemstalen door het BDB laten testen, waarbij je één ‘kartonloos’ staal en één staal van een stuk grond dat je in het verleden afdekte met karton instuurt…
Dag Wannes,
ik vrees alleen dat het aandeel van een enkel stuk karton verwaterd in de grond en dat er zo geen wezenlijke verschillen kunnen aangetoond worden.
We gaan eerst proberen om het karton puur te testen, misschien is uw tip een idee voor later.
Bedankt alvast,
Frank
Ik zou het laten testen in het het laboratorium van het Provinciaal
Centrum voor Landbouw van Terhulpen; alwaar je bodemstalen kan binnenbrengen voor een bodemanalyse.
Dag Karin,
gaan we zeker proberen wanneer het niet lukt via BDB!
Groeten,
Frank
In de textielsektor worden alle vodden en afval naar papier/karton producerende bedrijven gebracht. Er word pap van gemaakt met idd zetmelen als toevoeging. Daar word papier en karton van gemaakt, hoe raar het ook klinkt.
Of het nu katoen, cellulose is of polyester, laminaat of carbon, het maakt blijkbaar niks uit.
Ik weet niet 100% zeker of dit uitsluitend voor vouwkarton gebruikt word.
Het is de moeite om karton dus te laten onderzoeken, echter … het ene karton is het andere niet. Er zullen diverse stalen nodig zijn.
Indien te duur, misschien samenleggen met een paar mensen?
Zal het in mijn achterhoofd houden, bedankt voor de tip 🙂
@woudy: Juist en door uw paragraafje gaat er me plots een lichtje branden. Vroeger (10 jaar geleden) gebruikten wel eens krantenpapier om een kampvuur/vuurkorfje/haardvuur aan te steken wat altijd spontaan een mooie vlam gaf. Dit jaar hield ik hier ook een tijdje de kranten-achtige reclamefolders voor bij maar bij recent gebruik ervan viel me op dat de meeste geen vlam wilden vatten of snel doofden en ergst van al groene vlamkleur gaven wat duidelijk wijst op ernstige vervuiling. Nochtans was er 10 jaar geleden ook gerecycleerd papier van glossy en niet glossy papier. Jij deed mijn lichtje branden, als er nu inderdaad synthetische kleding e.d. tot papier/karton omgezet wordt (en dat blijkt te kloppen) dan is de verklaring niet ver zoek !!! Danku Woudy.
Dat de gekleurde inkten op reclamefolders niet zuiver zijn dat riek je ook zodra je door enkele boekjes bladert. Er komt een chemische geuyr af zodat het niet waarschijnlijk is dat ook de kleurinkten enkel plantaardig zijn.
Maar het feit dat wanneer je simpele golfkarton aansteekt er geen gekleurde vlammetjes verschijnen maar gewone gele vlammen is dan een bewijs dat het we zuiver is?
Of is dat een beetje te simpel gedacht? Misschien moet ik toch maar eens overgaan tot het laten testen …
Dag Frank,
Alweer dank voor dit artikel, en fijn dat je je laat uitdagen door de vragen waar mensen mee afkomen. De samenstelling van karton is een zorg waar ik ook wel mee zit. Goed idee om dat te laten testen. En indien het idd te duur wordt, dan wil ik ook wel een duit in het zakje doen, zoals Woudy VP suggereert.
Groetjes,
Esmeralda
Zal het onthouden 🙂
Groeten,
Frank
Ik heb de voorbije weken enorm veel karton verzameld, op aanraden van jouw blog 😉 . Ik heb enkel geen mulch.
Is dit laatste echt nodig, of zou het enkel met karton ook lukken? Ik beschik namelijk niet over iets van mulch en zou ook niet weten waar ik er eventueel kan aan geraken (lees: liefst een beetje betaalbaar / beginnend moestuinierder met veel onkosten 😉 ).
Alvast dank voor je reactie…
Stieven
Ben ook heel hard geïnteresseerd in het resultaat van een karton-onderzoek. Ik heb mij ook steeds afgevraagd in hoever dit giftige stoffen afgeeft bij het opstarten van een goede bodem voor onze moestuinen. Daarom durf ik het (nog) steeds niet toepassen! Ben zoals vele anderen bereid een bijdrage te geven voor het onderzoek ervan. Probleem zal nadien zijn het ‘juiste’ karton te gebruiken?
Het onderzoek zal er nooit komen. Het heeft gewoon geen nut.
Elke stuk karton heeft een andere oorsprong en je zou elk stuk karton moeten testen voordat je het in je tuin wilt gebruiken.
Onbegonnen werk …
Vreesde ik ook al …
Alvast dank voor de leerrijke info’s!
Onderzoek hier naar laten doen door het Louis Bolkinstituut te Driebergen, Nederland misschien? Dit instituut is niet alleen deskundig op het gebied van de bodem maar o.a. ook op het gebied van de menselijke gezondheid.
Is er nog enig concreet resultaat wat betreft de vuilheid van karton? Ik herinner me dat sommige kartons kunsstofvezels bevatten… in feite gaat het hier over composteerbaarheid, en toxische bestanddelen… is er geen eu norm voor karton?
Beste, interessant stuk. Let jij er op dat het karton enkel bedrukt is met zwarte inkt? Of gebruik je ook karton met kleur inkt?
Mvg, Katelijne
Enkel zwarte inkt en liefst zo weinig mogelijk.