In de reacties op de vorige podcast kwamen er verschillende vragen over mulchen naar boven. Dat komt prima uit, mulchen is namelijk een belangrijke klus om in de herfst uit te voeren. Daarom zullen we in deze podcast dieper ingaan op dit onderwerp.

Transcriptie

De eerste vraag was: karton ziet er lelijk uit om te mulchen, is er geen alternatief? En een andere vraag ging over het gebruik van gemaaid gras dat de bodem zou verzuren. Tot slot zullen we kijken naar wat eigenlijk het ideale mulchmateriaal is om te gebruiken.

Karton is lelijk

Laten we beginnen met het karton. Ik ben het er volledig mee eens dat karton er niet mooi uitziet als je het gewoon op de grond legt en het zo laat liggen. Het ziet er onnatuurlijk en lelijk uit. Dat is iets wat we uiteraard niet willen en ook zeker niet aanraden. Soms zie je mensen het karton bedekken met stenen of takken om ervoor te zorgen dat het niet wegwaait. Dat kan de grond wel bedekken, maar het ziet er zeker niet mooi uit en het werkt eigenlijk niet zo goed.

Er zijn verschillende redenen om karton te gebruiken, maar er zijn ook redenen om het niet te gebruiken en om iets anders te gebruiken. Als je karton gebruikt en er iets op legt zoals stenen of takken om het op zijn plaats te houden, zul je al snel merken dat dit niet voldoende is. Karton absorbeert gemakkelijk vocht en wordt dan zacht en sompig. Hierdoor begint het karton te krullen en ontstaan er openingen. Zelfs als je er niet op loopt, zullen dieren zoals katten erover krabben of er gaten in maken. Karton wordt zwak en de functie ervan, namelijk het afschermen van onkruid en licht, gaat verloren. Hierdoor zul je snel onkruid zien opkomen en heeft het karton zijn taak niet vervuld. Als je karton in een droge periode gebruikt, kan het een tijdje goed zijn en het onkruid tegenhouden.

Mulchmateriaal

Maar om het goed te doen, moet je naast het karton ook mulchmateriaal gebruiken. Het maakt eigenlijk niet uit welk mulchmateriaal je gebruikt. Vroeger gebruikten we vaak stro omdat het gemakkelijk verkrijgbaar is en lang meegaat. Het houdt het karton bedekt. Maar ook blad, houtsnippers, hooi … zijn prima.

Waarom moet je het bedekken? De belangrijkste reden is om het op zijn plaats te houden. Als je een mulchlaag over het karton legt, zoals stro, hooi, bladeren of houtsnippers, zal het karton bedekt zijn en nat worden, maar het zal niet gaan krullen en er zullen geen gaten ontstaan. Hierdoor blijft de functie van het karton behouden, namelijk het afschermen van de bodem tegen onkruidgroei en licht. Zelfs als het karton uiteindelijk verteert of gaten krijgt door vocht, zal de mulchlaag ervoor zorgen dat het licht geblokkeerd blijft en onkruid niet kan teruggroeien. Dus het bedekken van karton met ander mulchmateriaal is belangrijk.

Daarnaast heeft de mulch een gewicht en zorgt dit ervoor dat het karton tegen de bodem gedrukt wordt en contact maakt. Hierdoor zullen het karton én de mulch verteren en dienen als voedsel voor het bodemleven. Wat uiteindelijk de bedoeling is van een mulchlaag en ervoor zorgt dat je bodemstructuur verbetert.

Beperk het gebruik van karton

Door af te dekken met dat karton ga je eigenlijk tijd winnen en ga je ervoor zorgen dat dat onkruid zich letterlijk doodgroeit onder dat karton omdat het gewoon niet door die fysieke barrière geraakt.

We gebruiken karton het liefst enkel bij het ontginnen van een stuk grond, bij het opkuisen van een zwaar overgroeid stuk of van een stuk dat altijd een grasveld geweest is. Waarom enkel in het begin? Dat is eigenlijk terug te voeren naar de oorsprong van karton. Karton wordt gemaakt van afval. Heel vaak is dat papier of ander karton, maar daar worden ook heel dikwijls oude kleren en zo in verwerkt. En de herkomst van al dat materiaal, die ken je niet. Dus het is altijd toch een beetje een risico om karton te gebruiken. Daar kan altijd iets van afvalstof of gifstoffen in zitten. En dat wil je toch liever niet in je tuin brengen.

Ook wordt er uiteraard lijm gebruikt bij het maken van karton. Heel dikwijls staan er ook inkten op. Nu is het wel zo dat doorsnee genomen die lijmen op basis van zetmelen zijn en dus gewoon afbreken in de natuur en niks achterlaten. Inkten zijn normaal gezien, zeker de gewone simpele zwarte inkt, op basis van soja en worden ook makkelijk afgebroken en gaan ook geen effect hebben op je bodem.

Maar dat is natuurlijk karton dat in Europa geproduceerd wordt, dat moet voldoen aan bepaalde voorschriften. Ik heb geen idee hoe het zit met karton dat bijvoorbeeld in China wordt gemaakt of ergens anders in het buitenland waar men net iets minder strikt is met voorschriften over milieuveiligheid of milieuvriendelijkheid.

Vroeger gebruikten wij redelijk wat karton, maar dat hebben wij toch sterk teruggeschroefd. En nu proberen we dat zoveel mogelijk te vermijden en eigenlijk alleen te gebruiken op een stuk dat echt zwaar overgroeid is, omdat op die manier het redelijk gemakkelijk is om dat op te kuisen en op te starten met een tuin.

Gemaaid gras

Nu even naar de vraag over het gebruik van gemaaid gras. Er wordt vaak gezegd dat bepaalde mulchmaterialen de bodem kunnen verzuren, zoals eikenblad of snippers van naaldbomen. Maar het antwoord is simpel: nee, ze verzuren de bodem niet. Uit verschillende onderzoeken blijkt dat de pH-waarde van de bodem geleidelijk naar neutraal verschuift, ongeacht welke mulch je gebruikt. Zelfs als je jarenlang mulcht met bijvoorbeeld eikenblad of naalden, zal de bodem uiteindelijk neutraler worden door het natuurlijke proces van organisch materiaal dat verteert en omgezet wordt. Het gebruik van gemaaid gras als mulch is dus prima.

Wat wel kan gebeuren als je dikke lagen gemaaid gras gebruikt, is dat dat gras gaat rotten, dat het binnenin gaat verslijmen en dat het op die manier eigenlijk een beetje contraproductief gaat werken. Het gaat een compacte laag vormen en dat zal eigenlijk wel een negatief effect hebben op je bodem. Dus gemaaid gras kan je zeker gebruiken. Het zorgt niet voor verzuring, maar je moet wel opletten dat je laag niet te dik is, zodat het gras gewoon kan verteren, maar dat je bodem nog altijd open blijft, dat er nog zuurstof in kan, dat er water in kan en dat het gras niet gaat rotten en verslijmen.

Daar moet je voor opletten, maar het is vooral door ervaring dat je het leert. Begin met een dunne laag van enkele centimeters en ga dan na een week of twee weken eens kijken. Doe die laag wat open met je handen. Als dat gras gewoon mooi aan het opdrogen is en begint te verteren, is dat prima. En kan je de volgende keer eventueel wat dikker mulchen.

Als je merkt dat het gras toch aan het verslijmen is, dat het niet echt verteert, maar meer begint te rotten en te stinken, dan heb je te dik gemulcht en dan moet je de volgende keer wat dunner mulchen. In dit geval kan je er dan direct al wat afhalen, zodat die laag wat dunner is en gewoon opdroogt en verteert. Dat is een beetje oefening.

De ideale mulch?

Wat is dan de ideale mulch? Dat is moeilijk te zeggen, omdat het voor iedereen anders is. Zolang het organisch materiaal is dat verteert, kun je het gebruiken. Gebruik gewoon wat je in je tuin hebt en waar je graag mee werkt. Het maakt niet uit of het bladeren, houtsnippers of ander organisch materiaal is. Kijk ook naar het seizoen en wat er op dat moment beschikbaar is in de natuur. In de herfst kun je bijvoorbeeld gevallen bladeren gebruiken als mulch, terwijl in het voorjaar vers groen materiaal zoals gemaaid gras goed werkt.

Mulchen is naar mijn mening buitengewoon belangrijk. Het kost misschien wat tijd om voldoende materiaal te verzamelen, maar het heeft veel voordelen en bespaart op de lange termijn veel werk. Je zult merken dat na een paar jaar mulchen, je veel tijd bespaart in je tuin. Dus ga experimenteren, zoek uit wat voor jou werkt en pas je werkwijze aan.