Tijdens het zappen kwam ik enkele jaren geleden op ‘Man Bijt Hond’ uit waar iemand met een riek in een compostbak aan het wroeten was. Het item was al even bezig maar ik bleef toch kijken, die man was zo gepassioneerd bezig dat het moeilijk was om niet te kijken.
Hij was de composthoop aan het omzetten en vertelde ondertussen honderduit over de processen die erbij komen kijken, de beestjes die er allemaal inzitten, hoe simpel compost wel is en hoe belangrijk compost wel is! Hij dook erin, zag vuil, zweette maar vertelde en werkte verder tot de composthoop omgezet was.
Dat was mijn eerste kennismaking met Wim Lybaert, die later een tuinprogramma op VIER zou krijgen. Een eerste kennismaking met hem kunt u hier bekijken: Voorstelling Moestuinman Wim Lybaert.
Aanvraag tot recensie
Ik heb soms eens een stukje van het programma van Wim gezien, typisch is zijn losse, vlotte stijl en zijn passie. Groot was mijn verbazing toen enkele weken geleden een mail binnenkwam met de vraag om het nieuwe boek van Wim te recenseren. Het boek zou worden opgestuurd, op voorwaarde dat ik er een recensie over schreef. Ik was zelf niet van plan om dit boek te kopen maar een recensie zag ik wel zitten.
Ik had Wim horen praten over het gebruik van karton, mulchen, niet spitten, compost als zwart goud en ik heb een stukje gezien waarin hij een CSA bezoekt, dus mijn verwachtingen waren eerlijk gezegd zelfs redelijk hooggespannen.
Mijn Moestuin
Het begin van het boek zette al direct een domper op mijn enthousiasme. Het allereerste blad toont zijn tuinplan waar wisselteelt wordt toegepast. Uit het weinige dat ik had gezien van zijn programma, meende ik mij te herinneren dat er overal bloemen tussen stonden en kruiden en dat hij eerder onze manier van combineren volgde ipv een strikte wisselteelt maar dat was blijkbaar toch niet zo.
Iets verder in het boek komt er een uitleg over de bodem en het bodemleven, het belang van compost en organisch materiaal. Er is zelfs een stukje met de titel: ‘Nooit meer spitten’ :-).
Maar in het hele verdere boek – de eerste keer enkele pagina’s verder al – staat er dikwijls dat het best is om compost in te werken, om groenbemesters in te spitten, om te schoffelen. Dat vind ik toch een beetje spijtig en een gemiste kans.
Ook over plagen en ziektes is hij niet echt duidelijk. Net als over onkruid trouwens. De eerste ‘oplossing’ is wieden en schoffelen, wat eigenlijk helemaal geen oplossing is. Pas als derde en eerste échte oplossing komt mulchen aan bod. Maar ook hier weer zie je op de foto’s doorheen het boek bitter weinig mulch liggen. Meestal is het gewoon blote aarde tussen de planten.
Bij ziekten en plagen verloopt het juist hetzelfde. Eerst komen allerlei biologische bestrijdingsmanieren aan bod, zowel huis- en tuinmiddeltjes als echte sproeimiddelen, wat voor mij al een grote stap te ver is wanneer je natuurlijk wilt tuinieren. Pas helemaal achteraan het hoofdstuk over ziekten en plagen komt de natuur als medewerker aan bod en wordt geadviseerd om nuttige insecten aan te trekken, bloemen en kruiden te zetten en huisvesting te voorzien.
Dat het spuiten met allerlei preparaten en ‘biologische’ middelen zoals pyrethrum compleet in strijd is met voorgaande alinea wordt gemakshalve vergeten. Doorheen het boek wordt trouwens met de regelmaat van de klok het gebruik van biologische slakkenkorrels aangeraden.
Overzicht van werkzaamheden
Het boek is verder opgedeeld in 12 maanden en elke maand bekijkt Wim wat er moet gebeuren in de tuin: wat is er te zaaien, te oogsten, wat kan je als voorbereiding doen, ….
Ik was ondertussen al wat teleurgesteld in het boek en niet meer zo happig om verder te lezen. Maar geleidelijk aan werd mijn menig toch weer wat positiever.
In een doorsnee tuinboek staan alle groenten mooi opgelijst en staat er telkens een overvloed aan informatie onder. Welke bodem, hoeveel meststof, de opbrengst, teelttechnieken, standplaats, ….
Het is zo technisch en laat het tuinieren heel ingewikkeld lijken. Niet zo bij Wim :-).
Elke maand worden de groenten kort besproken die dan gezaaid en geplant, onderhouden of geoogst kunnen worden. Nooit een overvloed, altijd korte stukjes, maar elke werkzaamheid van de maand wordt besproken. Zo worden tomaten tijdens verschillende maanden besproken, van het voorzaaien tot het dieven, oogsten én zelfs inmaken!
Dit zorgt ervoor dat er geen lawine van informatie over een soort groente op u afkomt, en het zijn ook altijd nuttige dingen die je leest. Het is vlot geschreven en doorspekt met anekdotes, tips en geschiedenis. En uit de tips blijkt wel dat hij veel ervaring heeft – of zich heel goed heeft laten adviseren.
Ik denk weet dat ik dit deel van het boek nog wel af en toe zal doorbladeren, er staan heel veel tips en praktische informatie in.
Kort moestuinjaar
Wat mij opvalt is dat hij maar een goed half jaar tuiniert. Bij hem gaat de moestuin op slot na oktober en begint hij pas terug in maart. Dat is zijn goed recht en misschien voor beginnende tuiniers nog niet eens zo’n slecht idee.
Maar ik vind het toch belangrijk om ook in de winter van alle groen te hebben staan zoals veldsla, andijvie, veldkers, mosterdblad, prei, spruiten, … en deze dan ook actief te zaaien en te plannen zodat je de hele winter door vers groen kunt eten.
Conclusie
Ik had veel meer verwacht op vlak van natuurlijk tuinieren, gebruik van mulch, afdekken, niet spitten, nuttige vijanden.
Het was allemaal wel aanwezig, maar het lijkt mij alsof hij niet goed durft om volledig voor natuurlijk te gaan. Na de stukjes die ik gezien heb van zijn programma en zijn manier van tuinieren kon ik mij niet voorstellen dat hij veel slakkenkorrels zou strooien of met een rugsproeier door zijn groenten zou gaan. Ik vermoed dat het voor de doorsnee tuinier toch nog een brug te ver is om een boek te kopen waar geen advies over bestrijdingsmiddelen of schoffelen instaat :-), en dat hij daarom niet voluit gegaan is.
Ik vind wel dat het overzicht van de maanden, het grootste deel van het boek eigenlijk, heel goed geschreven is. Het gaat diep genoeg in op plantwijzen, zaaitechnieken en hoe je juist moet tuinieren. Maar toch blijft het eenvoud en passie uitstralen, iets wat absoluut nodig is in een moestuin.
Dit boek zet volgens mij veel meer aan tot tuinieren dan pakweg het Handboek van VELT, dat veel technischer en droger is.
Dus een absolute aanrader als je start met een biologische moestuin op klassieke wijze, maar niet echt geschikt voor mensen die op een pure natuurlijke wijze willen tuinieren.
Meer informatie over het boek vind je hier: Mijn Moestuin
Volgende Stap?
Schrijf u in voor email updates, zo wordt u automatisch op de hoogte gehouden van elk nieuw bericht!
Van Wim Lybaert heb ik al menig programma bekeken. Wat zeker een feit is: hij kan mensen warm maken voor het tuinieren. Na de tuinbezigheid met speelse commentaren (ook van de cameraman) geeft hij altijd een recept mee, terwijl hij het staat klaar te maken in zijn tuin of onder een afdak. Één keer zelfs in de plensende regen, toen die hem halverwege verrastte.
Ik kan me vinden in uw bedenkingen in verband met zaken, die hij niet conform het natuurlijk tuinieren aangeeft (spitten en zelfs frezen van de grond voor de aanplant van fruitboompjes).
Op andere momenten geeft hij dingen mee, die leuk klinken maar toch wat pover uitvielen. (Zo heb ik eens aardappelen in de hoogte geteeld in potgrondzakken van 70 liter. Qua opbrengst voor het gedane werk viel het wat tegen.)
Maar: hij kan zeer zeker mensen aanzetten tot het tuinieren door zijn oeverloze enthousiasme en oprechte interesse voor de moesplanten die hij bespreekt. Ik heb er telkens van genoten.
Bedankt voor je aanvulling Immy.
Ik heb eens een paar keer een stukje van zijn programma gezien; ik vond ze beter en aangenamer dan de andere tuinprogramma’s die ik tot nu toe gezien heb, met veel goede stukken in en op een aangename manier gebracht.
Maar er waren telkens weer dingen waar ik me’n bedenkingen had bij wat hij zei of deed, waardoor we het programma elke keer weer hebben afgezet.
de manier hoe hij zaad teelt van tomaten zal bij menig moestuinliefhebber ogen doen fronsen hebben 😉 ..maar hij heeft de gave om mensen enthousiast te maken voor het moestuinieren , en dat is op zich het belangrijkste !
De grote winst van Wim Lybaert is inderdaad dat hij met zijn enthousiasme mensen aansteekt om gaan te tuinieren. Dat moeten we met grote dank appreciëren, want dat kan niet iedereen en het is echt hoog dringend nodig. Wat meer is, hij doet het op een min of meer natuurlijke manier. Goed, hij sproeit misschien nog wel een beetje en hij gebruikt misschien nog wel slakkenkorrel, maar hij profileert zich dan ook niet als een organische moestuinier of een permaculturist. Dat hij het organische, het ecologische en sommige technieken die ook in permacultuur gebruikt worden aan bod laat, is een grote winst voor onze beweging. Als mensen eerst al maar aan het tuinieren gaan, dan gaan ze ook verder zoeken en komen ze ook wel vanzelf op het natuurlijk tuinieren uit. Ik kan me goed indenken dat mensen die zich het voorbije seizoen door Wim hebben laten inspireren om te gaan tuinieren volgend jaar Franks volgende cursus Natuurlijk Tuinieren zullen gaan volgen.
Uw laatste zin slaat bijvoorbeeld al op mij. Ik heb de tuiniermicrobe te pakken gekregen door Wim Lybaert, en tegenwoordig lees ik dagelijks op deze blog.
🙂
Heb Gaia’s garden gekocht en het ziet er veelbelovend uit :). Kan niet wachten om erin te beginnen.
Dag Frank, dank om het boek zo in detail door te nemen. Je hebt gelijk, we hebben gekozen voor een toegankelijke manier van moestuinieren, met als basis een teeltplan. Voor beginnende tuiniers leek ons dat al een grote stap, maar wel een belangrijke stap in het ecologisch moestuinieren. Wie wil, kan dan verder evolueren naar een meer gemengde manier van tuinieren of naar permacultuur. Dat we niet biologisch tuinieren in dit boek spreek ik met klem tegen. We hebben het alleen over biologische slakkenkorrels en tuinmiddelen! Het boek is ook heel kritisch doorgenomen door Velt en goed bevonden, lees daarover meer in Seizoenen van volgende maand. Met vriendelijke groeten, Laurence Machiels, co-auteur.
Dag Laurence,
bedankt voor je reactie.
Het boek is voor een beginner inderdaad heel goed, zowel op vlak van informatie als de structuur van het boek.
Zeker de indeling volgens de 12 maanden met elke keer een gedeeltelijke informatie over een bepaalde teelt vind ik heel goed gevonden. Geen overvloed aan informatie, enkel wat nodig is.
Ik heb niet beweerd dat het boek niet voor biologische tuinders is, en omdat het misschien niet duidelijk genoeg geformuleerd was, heb ik het doorheen de tekst wat aangepast.
Het is enkel zo dat ik tegen zowel gangbare als biologische sproeimiddelen ben, gewoon omdat je dan de verkeerde instelling hebt om natuurlijk te tuinieren.
Maar zoals ik al als conclusie had geschreven: een heel goed boek voor een beginnende tuinier, maar niet natuurlijk genoeg voor mij :-).
Dank je wel Frank 🙂
@Laurence
Mijn vriendin had regelmatig last van migraine. Ze kreeg bij acute situaties pijnstillers voorgeschreven. Dit werkte niet om het symptoom op te lossen.
Een verkeerde houding verbeteren en verplaatste nekwervels terug op zijn plaats zetten wel. Zo is het net hetzelfde in het gehele systeem van een tuin.
Biologische bestrijdingsmiddelen en biologische slakkenkorrels zijn een voorschrift voor symptoombestrijding, niet voor een langdurige oplossing.
Misschien moet ik nog eens duidelijk maken, dat ik telkens weer van het TV-programma van Wim Lybaert heb genoten. Hij heeft zeer zeker een frisse manier gevonden om mensen warm te maken voor het moes-tuinieren. Dat hij hier en daar zaken meegeeft, die voor mij minder goed uitvallen, of misschien niet zo goed zijn binnen permacultuur, vind ik niet erg. In het begin van mijn moestuin-carrière heb ik ook grotere en kleinere ‘stommiteiten’ begaan. Dat hoort erbij en geeft de mogelijkheid om oplossingen te zoeken om het beter te doen in de volgende seizoenen. Ieder verfijnt de eigen manier van moes-tuinieren binnen de eigen context. Wat ik bij Wim Lybaert leuk vind, is zijn enthousiasme over het bloeien en groeien van de planten en de manier waarop hij mensen aanmoedigt om ermee te beginnen. Bovenop is zijn ingesteldheid ook gericht op het NIET gebruiken van de ‘gangbare’ (chemische) ‘hulpmiddelen’. En dat is al zeker een groot pluspunt.
In die zin treedt ik Yvi bij: via het enthousiasme van Wim Lybaert komen mensen wel eens automatisch bij permacultuur terecht.
Wim we missen je op TV, wanneer zien we je terug?
Groeten van ons allen.