Aaaahh … Die slakken toch. Elk voorjaar zijn er talloze mails met vragen over slakken, hoe deze te voorkomen of bestrijden zijn, waarom die toch komen, waarom ze de sla opeten, …
En elk voorjaar zijn er ook diverse artikels die oplossingen en methodes aanbieden die de slakkendruk draagbaar kunnen maken. Dat iedereen direct begint te adviseren om ze te bestrijden bezorgt mij telkens weer de kriebels.
Maar waar ik echt ambetant van word, is dat heel vaak mulch als de schuldige voor de vele slakken wordt aangeduid. Ik zie elke dag op Yggdrasil dat dat gewoon niet juist is. En ik hoor van veel cursisten die een tijdje bezig zijn en werken volgens onze manier dat ook zij na enkele jaren geen problemen meer hebben met slakken.
Mulch is dus niet de oorzaak van veel slakken! Waarom zou het ook?
Gangbare tuinders
Ik weet niet of je het al is opgevallen, maar in reclame voor slakkenkorrels (hier, hier en hier) zijn er altijd beelden te zien van een vers geschoffelde bodem. Het is reclame die gemaakt is voor de gangbare tuinder, die dus blijkbaar ook veel problemen heeft met slakken!
Alhoewel hij geen mulch gebruikt, zijn tuin kraaknet houdt en er dus geen schuilplaatsen zijn voor slakken. Maar hoe komt het dan dat ook bij hem de sla wordt afgevreten en de pompoenen en courgettes na 1 nacht verdwenen zijn?
Maar waarom wordt er dan altijd gekapt op die mulch? Waarom zou mulch een oorzaak of betere schuilplaats zijn voor slakken?
Ik weet uit ervaring dat er elk jaar duizenden kilo’s slakkenkorrels worden verkocht, en 95% van die mensen heeft geen mulch liggen.
Vanwaar komt toch dat verhaal dat mulch slakken aantrekt?
Overgeleverde Mythes
Net zoals ploegen en spitten goed zou zijn voor de bodemstructuur, is het ook zo’n mythe dat mulch slakken aantrekt. Niets is minder waar!
Wij mulchen elk jaar als bezetenen en hebben geen, ik herhaal, geen last van slakken. U mag op handen en voeten onze tuin afkruipen, u mag elk plantje uitgebreid bestuderen, meer dan enkele zeldzame kleine tekenen van slakkenvraat gaat u niet vinden!
Onze pompoenen en courgettes hebben geen problemen om te groeien, onze sla is ten allen tijde slakkenvrij. Een wonder is het tussen al die dikke lagen mulch van stro, smeerwortel, houtsnippers, …
En dat allemaal zonder ‘s avonds slakken te gaan vangen, zonder biervallen, koperdraad, koffieprut of loopeenden.
Mulchen helpt juist tegen slakken
Ik durf zelfs het tegenovergestelde te beweren: Mulchen helpt juist tegen slakken!
U moest eens weten hoeveel spinnen er bij ons in de mulchlaag zitten. Als ik in de zomer op het stro distels trek, oogst of rondloop, zie je overal talloze spinnen wegvluchten. En deze beestjes zijn belangrijke helpers in de strijd tegen slakken.
Ook kikkers, padden, salamanders en vogels verorberen grote hoeveelheden slakken. En al deze dieren worden aangetrokken door een mulchlaag. Kikkers, padden en salamanders vinden er een ideale plek om te schuilen, vogels vinden er ongelooflijk veel eten (waaronder slakken!).
Daarenboven zorgt het mulchen met bv. smeerwortel voor het extra aanbrengen van sporenelementen, wat een reden is voor slakken om uw planten met rust te laten.
In een vorig artikel ben ik hier al eens uitgebreid op ingegaan, maar het blijkt uit onderzoek dat slakken planten aanvallen die een tekort hebben aan sporenelementen. Ook hier vormt mulch dus een oplossing!
Slakken geven u een boodschap!
Heeft u veel slakken in de moestuin?
Dat is een teken dat er nog van alles niet in orde is in je tuin!
U moet waarschijnlijk uw bodem nog sterk verbeteren. Voeg veel organische stof toe zodat het bodemleven floreert en de bodem elk jaar een beetje meer in orde geraakt.
Gebruikt u meststoffen? Ook zoiets als gier, organische meststoffen of bloedmeel werkt slakkenvraat in de hand. Laat dit gewoonweg achterwege. Als u voldoende organisch materiaal toevoegt is dat allemaal niet nodig.
Heeft u al eens lavagruis gestrooid in uw tuin? Lava bevat een heel breed gamma aan sporenelementen en is cruciaal voor het in balans brengen van je bodem. Planten met tekorten zijn gewillige slachtoffers voor slakken! Geef een genereuze gift lava aan je tuin en je zult een duidelijk verschil merken.
Geen vijver of poeltje in de tuin? Maak er direct werk van en zorg dat u open water in de tuin heeft. Het trekt kikkers en padden aan, en zorgt ervoor dat ook vogels gemakkelijker de weg vinden naar uw tuin. Zo gaat u een groot deel van de slakken al kwijt zijn voordat ze uw pompoenen bereiken.
Geen mulchlaag tussen uw groenten? Maak ook dit zo snel mogelijk in orde! De voordelen van mulchen zijn immens, zowel naar de bodem als naar het vermijden van slakken.
Mulchen is de oplossing voor slakken
Iemand die doodleuk vertelt dat mulchen slecht is en niet werkt, die weet niet waar hij over praat en heeft duidelijk iets verkeerd gedaan. Yggdrasil is het levende bewijs dat mulchen juist heel goed werkt.
Wij mulchen al vanaf het begin, bijna 18 jaar geleden, en hebben absoluut geen last van slakken. Ik durf zelfs zeggen dat onze mulch helpt in het aantrekken van natuurlijke vijanden en zo helpt in het bestrijden van de slakken.
Dus in plaats van mulch de schuld te geven voor de afgevreten sla, kunt u best een dikkere mulchlaag leggen en zorgen dat ook de andere onderdelen van uw tuin in orde zijn zodat u de volgende jaren geen slakkenvraat meer heeft!
Volgende Stap?
Schrijf u in voor email updates, zo wordt u automatisch op de hoogte gehouden van elk nieuw bericht!
frank
ik weet dat dit waar is maar voor men zijn tuin in orde heeft duurt het effectief wel even voor de slakken onze gewassen gerust laten
wij hebben nu ontdekt dat als je je gewassen bestuift met lavameel ze er ook afblijven blijkbaar lusten ze dit niet zo graag
Mijn moestuin gaat nu zijn derde jaar in en ondanks het feit dat er nog steeds geen vijvertje is heb ik dit jaar geen last van slakken. Er zijn er wel, ik kom ze tegen bij de komposthoop of onder een vergeten emmer, maar ze blijven overal vanaf, zelfs van de hosta’s. De duiven daarentegen hebben zich tegoed gedaan tal van jonge slaplantjes en daar was noch mulch noch schijnbare chaos tegen opgewassen. Alleen de kat die maar al te graag op de mulchlaag ligt te zonnen kan ze op een afstandje houden, maar die trekt er zich dan weer geen bal van aan dat ze zaailingen vermorzeld. Ah, als ik van mijn tuin mag genieten, waarom de andere dieren ook niet. Ook , het waar haal ik de mulch vandaan, probleem opgelost dit jaar. Het gras pas voor de eerste keer gemaaid half mei, met de zeis, toen de pinksterbloemen waren uitgebloeid. Hooi in overvloed ! En het was nodig met dit droge voorjaar.
Bedankt voor je inzicht.
Bij mij komen de slakken uit een grote ligusterhaag 🙁
Ik bestrijd ze niet.
Mij viel een keer op dat ik allemaal kapotte slakkenhuisscherven zag liggen rondom een grote steen tussen de planten. Sins die tijd laat ik bewust op diverse plekken stenen liggen tussen de planten. De merels gebruiken ze immers om de huisslakken makkelijk kapot te slaan!
Onze tuin (pakweg 2200m²) is, naar de modale mens toe, een wildernis. Alles mag groeien, het gras wordt niet afgereden, etc. Ons doel is om op termijn een voedselbos tot stand te brengen.
Dit jaar tast ik al wat af op vlak van eenjarige groenten (bloemkool/courgettes/pompoenen/mais/…). Ze krijgen een plaatsje midden in de wildernis.
Eerder deze week nog schoof ik een hoop hout, dat er 2 jaar ligt, opzij. Dit hout fungeerde eigenlijk als mulch. Het is voor een groot deel reeds afgebroken en de bodem eronder bruist van het leven. En dus ook van de slakken. Vol goede moed bloemkolen en courgettes op die plaats gezet. Tot nog toe geen slakkenvraat.
Ik weet echter niet of ik zou zeggen dat mulch helpt tegen slakken. Ik zou eerder zeggen dat een goed natuurlijk evenwicht helpt tegen slakken. Er broeden merels, duiven, eksters, winterkoninkjes, etc. in onze tuin en de mol draagt ook zijn steentje bij op vlak van slakken eten.
Inderdaad, zoals te zien geen problemen met slakken in de tuin van onderstaande link en ik geloof de schrijver.
Hoe verschillend er over dit soort zaken wordt gedacht illustreert het volgende citaat uit de Nederlandse versie van de B.D. zaaikalender 2015 van Matthias Thun, de zoon van de bekende overleden Maria Thun:
“Helaas wordt in verschillende vaktijdschriften steeds weer het bedekken van de grond aanbevolen om uitdrogen te voorkomen. Veel kleine tuinders strooien gemaaid gras tussen de gewassen, dat niet goed vercomposteerd en schimmels kan aantrekken. Het houd weliswaar de grond goed vochtig en droogt na verloop van tijd goed genoeg om te verteren, maar dat is de enige positieve kant. In regenperiodes is het ook een ideale broedplaats voor slakken. Vergelijkbaar met het bedekken van de grond, maar met positievere werking is het schoffelen van de grond. Wanneer je ‘s ochtends schoffelt, dan wordt de grond droog omdat de grond in de ochtend uitademt. Als je ‘s avonds schoffelt, dan worde de grond gedurende nacht vochtig, omdat hij ‘s nachts inademt. Een niet te onderschatten bijwerking van het schoffelen is, dat door het losmaken van de grond lucht in de vorm van zuurstof en stikstof in de grond binnendringt, die door micro-organismen wordt opgenomen en verwerkt. Zo reguleer je niet alleen het vochtgehalte van de grond, maar krijg je tegelijk een kosteloze en biologische stikstofbemesting. Slakken houden daar helemaal niet van! Verhoogde teeltbedden kunnen tot een slakkenparadijs worden. Deze waren een soort modeverschijnsel. Hobbytuinders met rugproblemen waren erg blij met deze mogelijkheid groente te kweken, omdat ze zich voor het verzorgen niet te veel hoefden te bukken. Om grond te sparen werd onderin de met hout of steen omheinde bedden gehakseld hout en plantaardig afval gelegd. Dat werd bedekt met teelaarde, waar men vervolgens de groente in plantte. Dit lukte ook vrij aardig, afgezien van het hoge nitraatgehalte van de planten. Wanneer je echter direct in deze grond zaaide, ontkiemden de planten, maar ze verdwenen na korte tijd op een mysterieuze manier. Meestal hadden zich de vrij kleine, slechts enkele cm lange zwarte naaktslakken in de bedden genesteld, die de jonge plantjes gedurende de nacht opaten. Zo bleken deze verhoogde teeltbedden tocht niet bepaald handig.”
Ikzelf zet er grote vraagtekens bij wat betreft bovenstaande citaat. Ik zie op het volkstuincomplex waar ik tuinier dat er druk gespit en geschoffeld wordt. Het is een zandgrond en daar een zandgrond luchtig is en een snelle bodemstofwisseling heeft worden er massa´s zgn. pioniersplanten, door velen onkruid genoemd, geproduceerd. Ook in mijn, dit jaar betrokken tuin heeft mijn voorganger de tuin keurig, d.w.z. door veel schoffelen onkruid vrij gehouden. Ik ben maar begonnen met het zo snel mogelijk bedekken van de grond met groenbemesters als Phacelia, incarnaatklaver, gele mosterd en goudsbloemen, Oost-Indische kers en gele mosterd. Anders “schoffel je je tegen de klippen op!”
De schrijver van dat citaat heeft er weinig tot niets van begrepen.
Ik denk dat er wel iets in dat citaat zit (het meer slakken in de verhoogde bedden deel), maar dat de slechte ervaring met verhoogde bedden desondanks toch geen argument is voor het superieur zijn van schoffelen:
De plantjes zijn juist zo aantrekkelijk door de slakken omdat ze waarschijnlijk op te rijke (nieuw aangebrachte én pure) compost worden geteelt, en niet omdat dat in verhoogde bedden gebeurt, of omdat er in deze verhoogde bedden minder of niet geschoffelend wordt.
Dus hier ook: minder mesten (en meer mulchen).
Klopt helemaal! Slakken houden van een nette tuin met zo min mogelijk hindernissen. Vandaar blad en mulch volop in uw tuin laten waardoor vogels en egels u dankbaar zijn voor zoveel aanbod aan ‘lekkers’. Dan blijft uw moois en lekkers voor u zelf…………..
Beste Frank,
Met veel genoegen lees ik uw berichten en breidt zo mijn kennis uit. Graag wil ik weten hoe dik de mulch-laag maximaal mag zijn. Ik heb er trouwens gelukkig genoeg van en anders kan ik het uit mijn omgeving halen.
Iedereen een mooie zomer toegewenst. Anita.
Mijn tuin is sinds twee jaar in transitie (van velt-wisselteelt naar natuurlijk moestuinieren volgens Frank zijn methode). Ik gebruik lavagruis en mulch met wat ik bij elkaar krijg.
Eerder ving ik de slakken weg, maar dat heb ik opgegeven, omdat het een Sissifus-werk was. Het hield maar niet op: ze bleven komen.
Ook de ecologische slakkenkorrels van Ecoflora heb ik opgegeven. Dat gaf te weinig soelaas.
Last van slakken heb ik nu nog. Maar het begint te minderen.
Dit voorjaar waren het weldegelijk de zwakke plantjes, die het moesten ontgelden. Niet goed afgehard; nog geen mulch gelegd;… De grond is misschien toch nog niet gezond.
Er is een koppel merels in mijn tuin aan het nestelen, dat geregeld slakken verschalkt. Ik zie ze als ze de naaktslakken aan het ‘opwrijven’ zijn om het slijm eraf te krijgen. De plaagbestrijders zijn dus aan het werk!
@ Frank: het argument dat de schoffelende klassieke tuinier ook veel last heeft van slakken vind ik prachtig. Men mag het dus niet op de mulch afwentelen; dat is duidelijk.
@ Victor: bedankt voor de tip om stenen te leggen, zodat de merels daar de slakkenhuisjes kunnen breken.. Die kende ik niet.
stukken die ik afgedekt heb met karton en stro staat nu weelderig graan. Zou dit goed zijn voor de schapen?
Stro werkt het beste daar hebben slakken moeite mee vermoed ik.
Marcus: mijn tuin ligt bedekt met karton en stro en wemelt van de slakken – ze kruipen lustig over het stro – en over kartelrandjes en houtsnippers en zand en … Die beesten laten zich echt niet zomaar tegenhouden!
Nooit gedacht dat het soms zooo moeilijk kan zijn om te vechten tegen de neiging om bestrijdingsmiddelen te gebruiken… 🙁 Frank, zonder jouw blog had ik die innerlijke strijd wellicht al een hele tijd geleden opgegeven. Bedankt voor de moed, al moet ik toegeven dat ze me af en toe echt in de schoenen zakt… Slakkenjacht is nu niet bepaald een hobby, maar ik móet wel – de meeste pompoenplantjes zijn al verdwenen of ten dode opgeschreven. Bij de courgetten ook al verschillende slachtoffers, en de broccoliplantjes zijn tot een steeltje gereduceerd. Moet ik me er gewoon bij neerleggen dat ik de eerste jaren geen pompoenen, courgetten etc. zal kunnen oogsten?
Geduld is nog een schonere deugd dan ik altijd gedacht heb…
Ik zal om te beginnen maar eens aan mijn poeltje beginnen graven; de ene pad die ik gespot heb (joepie!), gaat het verschil niet maken, denk ik.
Hallo Frank, Ik ben geen moestuinier maar een ecologische siertuinier. Ik hanteer echter in de siertuin sinds enkele jaren dezelfde principes als jij: maximaliseren van het bodemleven door compost, mulch en absoluut nooit te spitten, schoffelen, harken,… Drie jaar geleden begonnen met de sierbedden te mulchen. De naaktslakken vraten mijn hosta’s halverwege de zomer steeds kaal. Een jaar later, nog steeds veel slakken maar duidelijk beterschap. Twee jaar later weinig slakken. Afgelopen zomer was er geen spoor van slakkenvraat op mijn hosta’s te bekennen ofschoon overal dikke mulchlagen liggen. Of het komt doordat er meer natuurlijke vijanden zijn die de slakken komen eten ofwel doordat de planten sterker en gezonder zijn door de gezondere bodem weet ik niet. Misschien wel een combinatie van de twee. Dat mulch een slakkenprobleem zou veroorzaken is volgens mij inderdaad onzin. Ik heb nooit minder slakken gehad dan sinds ik ben beginnen mulchen. Zeer informatieve blog trouwens ik heb er al veel aan gehad, ook voor de siertuin.
Dank je wel 🙂 .
Het gebruik van mulch en slakken is inderdaad een onderwerp van veel discussie (en speculatie).
Ik ben ervan overtuigd dat het is zoals jij hebt meegemaakt. De eerste jaren veel slakken, daarna ontstaat er een evenwicht en verdwijnt het probleem.
Het is waarschijnlijk een combinatie van een betere bodem, sterkere planten, meer natuurlijke vijanden, …
Toch even eerlijkheidshalve vermelden dat ik dit jaar toch enorm veel slakken in de tuin heb. Waarschijnlijk door het zeer zeer natte voorjaar en een zeer zachte winter. Hosta’s zien eruit als gatenkaas na hagelbuien en slakkenvraat. Ik doe er verder niets aan overigens. dit zal zich vanzelf wel weer reguleren. Maar blijkbaar was mijn vorige post toch iets te zelfzeker. 🙂
Aiai… Ook al ligt de mulch inmiddels enkele jaren en zou de bodem beter en gezonder moeten beginnen worden, dit jaar worden zelfs de bloemknopjes van de sneeuwklokjes al opgevreten nog voor ze zelfs maar echt kunnen beginnen bloeien. Zo jammer… Een uitzonderlijk natte of zachte winter is het toch niet geweest. Zelfs eerder redelijk droog en koud (tot nu toe dan). Misschien nog allemaal nakomelingen van het gigantische slakkenjaar 2016? En toch weiger ik korrels te strooien, biervallen te zetten of iets anders. Smakelijk eten aan de slakjes. Maar wel erg jammer van mijn sneeuwklokjes waar ik ieder jaar opnieuw zo naar uitkijk.
Mooi en interessant leesvoer voor tijdens de pauzes!
Is er organisch materiaal wat niet, of beter niet, gebruikt kan worden om te mulchen? Vorig jaar wilde ik eikenblad gebruiken om tussen de plantjes te leggen in de hoop minder onkruid te hebben, maar dit werd mij afgeraden omdat de grond daar erg zuur van zou worden.
Je kan met alles mulchen, maar een mengeling is het beste volgens mij.
Voor verzuring moet j geen schrik hebben als je een goede bodem hebt, dat verhaal klopt volgens mij niet: http://blog.natuurlijkemoestuin.be/houtsnippers-verzuren-niet-dat-is-een-mythe/
Wat is mulch?