Het besef dat de weersomstandigheden veranderen en dus ook de omstandigheden om te tuinieren groeit in een snel tempo. Dat de bodem in dit verhaal een grote rol kan spelen, wordt voor veel mensen ook steeds duidelijker. En de beste manier om je bodem beter te maken, om de structuur te verbeteren en ervoor te zorgen dat je droge én natte periodes beter doorkomt is toch wel mulchen. En hopelijk groeit ook dit besef de komende jaren en slaan we allemaal massaal aan het mulchen in onze tuinen.
Mulchen in het groter geheel
Er is op zich niets nieuws aan mulchen. Het wordt al vele jaren, zelfs al decennialang gebruikt. Denk maar aan Ruth Stouth die haar eerste boek over mulchen schreef in 1955 waarin ze haar methode van tuinieren beschrijft: veel mulchen, weinig werken en veel oogsten. Toch is haar manier van werken nooit echt doorgedrongen in het tuinieren, ook niet in het biologisch tuinieren. Het waren altijd uitzonderingen die mulch gebruikten. Toen wij begonnen met onze zoektocht naar een natuurlijke methode, vormde mulchen wel een onderdeel, maar hoe je juist moest mulchen was in die tijd nog een groot vraagteken.
Tot enkele jaren geleden waren de adviezen nog om niet te veel te mulchen uit schrik voor schimmels, het afsluiten van de bodem, slakken … Mulch moet volgens velen nog altijd worden verwijderd in het voorjaar en is eigenlijk vooral iets wat je in de winter op de bodem legt. Jaarrond mulchen is vreemd genoeg nog steeds een uitzonderlijk iets om te doen. De jarenlange brainwashing heeft tijd nodig om te vervagen, mensen blijven een zekere schrik hebben en geven zich niet gemakkelijk over aan voluit mulchen.
Nochtans is het in mijn ogen zowat het belangrijkste en eigenlijk ook het eerste wat je moet doen in een nieuwe moestuin. De voordelen zijn ondertussen al bekend en wetenschappelijk onderzocht. Zelfs in de gangbare landbouw weet men ondertussen dat dit het pad is dat in de toekomst moet gevolgd worden en zoekt men manieren om dit op grote schaal toe te passen. Waarom blijft het dan zo’n onbekende en vaak zelfs zelfverklaarde vijand in een moestuin? Al moet ik toegeven dat er de laatste jaren een duidelijke kentering is opgetreden. In vele magazines over tuinieren krijg je steeds meer informatie over mulchen, en belangrijker: de informatie is correct! Het gaat niet langer over mulchen door hier en daar een grassprietje te leggen, maar mulchen zoals Ruth Stout het 70 jaar geleden deed. Dikke lagen mulch zodat de bodem echt bedekt is en kan genieten van alle voordelen van zo’n laag.
Voordelen van mulchen
Maar wat zijn die voordelen van mulchen nu eigenlijk? Het zijn er veel, en velen houden verband met elkaar en oefenen een positieve invloed uit op elkaar. Denk dan aan een beter bodemleven, een betere bodemstructuur, geen onkruid, geen last van slakken, gratis bemesting, meer constante groei van je planten, meer vrije tijd, minder plagen en ziektes, betere vochthuishouding, beter bestand tegen droogte, betere spreiding van het tuinwerk … Heb ik al gezegd dat je nog nauwelijks onkruid hebt als je goed mulcht?
En wat zijn de nadelen? Als je het al als een nadeel kunt zien: je krijgt veel meer vogels in je tuin. Die dan in je mulch komen rommelen op zoek naar eten. Dat eten bestaat uit allerlei beestjes die anders misschien je planten opvreten en of de wortels aantasten. Niet echt een nadeel dus.
Een ander nadeel? Je hebt vaak wat mulch in je groenten, denk dan aan sla, ijsberg of spinazie waar wat blad of grassnippers in verzeild raakt. Dat geeft wat meer werk bij het kuisen in de keuken, maar daar blijft het dan wel bij. Als laatste nadeel komen we terug bij die vogels uit: ze krabben in de mulch en bedekken zo soms nieuwe zaailingen of jonge plantjes. Hierdoor heb je soms een beperkte opkomst. Maar dit is grotendeels op te vangen door op de juiste momenten met het juiste materiaal te mulchen.
Mulchen heeft een grote impact
Natuurlijk tuinieren bestaat uit vele onderdelen die allemaal belangrijk zijn en hun bijdrage leveren aan een vruchtbare, arbeidsarme tuin. Maar mulchen is toch wel een cruciaal onderdeel. Het maakt zo’n enorm verschil op zoveel fronten dat een tuin gewoon niet zonder mulchen kan. Er valt veel werk weg, er worden zoveel problemen opgelost, dat het absurd is om te zien dat er nog zo weinig gemulcht wordt. Als je start of overstapt naar natuurlijk tuinieren, begin dan met mulchen.
Twijfel niet, het is overtuigend bewezen dat er enorm veel voordelen zijn. Schrik voor plagen en ziektes moet je ook niet hebben zoals zal blijken eens je deze blog wat hebt doorzocht. Na enkele jaren mulchen is het verschil in je tuin enorm en ik ben er zeker van dat je jezelf dan afvraagt waarom je zo lang getwijfeld hebt om het te omarmen. Je wordt hoogstwaarschijnlijk zelf een actieve pleiter bij al je vrienden en mede-tuiniers!
Beste Frank
Wat versta je precies onder mulchen. Ik ken de kreet van de grasmaaier die het gras voor het vallen nog doorsnijdt waardoor het tussen het gras in kleine delen kan liggen.
Kun je nog eens vertellen wat het precies is en hoe gedaan.
Dank je wel
Beste Frank,
Dat is inderdaad zó….. Ik heb ook ondervonden hoe de vruchtbaarheid van mijn tuin door de jaren is verbeterd. Ik gooi tegenwoordig zelfs de plantenresten ( ook wilde plannen, zonder zaad) op mijn bedden. Daarover dan een dikke laag stro om het uitdrogen te voorkomen. Helaas vergeet ik het soms nog op sommige plekken en dan zie ik daar de wilde planten weelderig opkomen. Het is een fantastische werkwijze…
Heb je ook een antwoord op Woelratten.
Ik startte al 3 maal een moestuin op. Op het moment dat ik begon te mulchen kwamen er woelratten. En dat is ECHT een groot nadeel!
Ik heb het hier ook erg van de woelratten en muizen. Ik word er soms radeloos van.
Datzelfde heb ik met muizen, ze ondermijnen alles. Om de paar dagen moet ik de planten aandrukken want dan hebben ze de kop weer laten hangen. Als er iemand is die daar een middel tegen heeft dan hou ik me zeer aanbevolen.
Een boer in mijn kenniskring heeft hetzelfde probleem gehad op zijn boederij. Hij is naar een dierenasiel gegaan en vroeg naar een aantal aggresieve katers. Binnen een paar weken waren ze van hun muizenprobleem af, de katten verdwenen in het bos.
Je hebt natuurlijk ook wel gehoord dat je in mei je gazon niet mocht maaien, maar als je het dan nadien toch gaat maaien staat er wel zaad in, dat kan ik dan niet meer gebruiken voor te mulchen, wat moet ik daar dan wel mee doen ? In de compost hoop? Maar omdat ik zoveel materiaal gebruik om te mulchen zijn mijn compost hopen niet meer zo groot, dan is het in de composthoop moeilijk om nog zo een hoge temperatuur te krijgen dat het zaad niet meer kiemt?
Ik heb mulch gelegd, gras brandnetels en smeerwortels tussen de rijen aardappels. Er zitten veel slakken onder en de bovenkomende aardappelplanten worden door de slakken aangevreten. Wat moet ik daar aan doen?
Een mooie oplossing!
Zou nog mooier zijn als je rekening houdt met beginners en uit legt hoe en wat?
Dag Frank,
Ik mulch graag ook met grasmaaisel, maar het stukje gazon dat ik nu heb staat vol met paardenbloemen die dan soms massaal in zaad staan. Kan dit maaisel ook gemulcht worden, of beter afvoeren naar de composthoop om een groentebed vol paardenbloemen te vermijden?
Alvast bedankt voor je antwoord!
Bij ons ging alles op de composthoopg. Ik voegde daar wel lavameel aan toe.
Even wat info gezocht en ik denk dat we nu eens gaan experimenteren met mulchmateriaal gementd met lavameel.
Info gevonden op :
Darwins wormenboek eindelijk vertaald
https://www.bnnvara.nl/vroegevogels/artikelen/darwins-wormenboek
Materiaal om te mulchen
https://www.groei.nl/moestuin/moestuinonderhoud/ziektes-en-plagen/materiaal-om-te-mulchen
Lavameel als bodemverbeteraar en meststof
https://www.biogroei.be/kenniscentrum/lavameel
Slakken: we gebruiken koperranden, plukken slakken weg in de avond, leggen koffiedik bij de plantjes…….toch zetten de slakken door….vooral de nog zo jonge plantjes vinden ze erg lekker.
Ik las over aaltjes ter bestrijding van slakkenschade, is dat iets wat ik kan toepassen in de geest van permacultuur? En heeft u/anderen daar ervaring mee?
Ik hoor het graag.
Met vriendelijke groet,
Ria Rodenburg
Ik ben Marcela en ik ben een beginner in echt natuurlijk tuinieren. Ik doe dat als hobby voor mezelf en mijn moestuin is maar ongeveer 100 m2. Ik heb bokashi emmers. Mag ik de gefermenteerde inhoud gewoon onder de mulchlaag leggen? Ik heb het tot nu toe in de moestuin ingegraven (niet diep en dan de grond er terug bovenop en stro). Heb ik het fout gedaan?
Ik heb geen compostbak in de tuin. Dus ik maak de bokashi emmers in de tuin leeg maar als ik voor de bodemleven niet meer in de bodem kan graven hoe moet nu met de bokashi omgaan?
Dag Marcella, ik ledig mijn bokashi emmers in de compostbakken, ik ledig ze midden in de compost zodat de muizen deze resten niet vlug terugvinden.
Er staan 3 compostbakken naast elkaar in mijn tuin en gebruik per jaar slechts 1 bak en ledig in de herfst de bak die 3 jaar heeft kunnen rusten. Na 3 jaar is de bokashi helemaal verteerd in de compostbak en hoef je het materiaal niet in te graven.
Dag tuin vrienden,
Mulchen werkt heel goed. Ik doe dit nu drie jaar. Gebruik, gras, onkruid zonder zaad en Russische smeerwortel. Dit leg ik tussen de pootuitjes, tussen de aardappel bedden als ze niet meer aangeharkt hoeven te worden, enz. De smeerwortel scheur ik ieder voorjaar waardoor deze zich vermeerderd. Na de eerste bloei ga ik er mee mulchen. De bloemzaadjes zaaien niet uit.
Wat betreft woelratjes/ muizen, wij hebben een hoge paal met latjes aan de top midden op de moestuin gezet. Daar verblijven steeds torenvalken, die dol zijn op deze beestjes.
Tegen slakken: in de winter en het vroege voorjaar lopen de kippen op de tuin en eten alle slakjes op. Verder werkt knoflook goed. Daar hebben slakken een hekel aan. Aan randen poten werkt goed….
Dank voor je artikel. Ik mulch nu het derde jaar en ben overtuigd van de vele voordelen, er zit merkelijk veel meer bodemleven, maar dit jaar is een ramp. Bijna alles wat ik zaai en plant , en dat is veel, wordt opgevreten door slakken, ook rijkelijk aanwezig in de mulch. Gelukkig komt er een egel, zitten er veel vogels ,ik heb een minivijvertje waar hopelijk leven naartoe komt, een kleine takkenril,…Zelf vang ik geen slakken meer in de hoop dat de natuurlijke vijanden het in de hand houden, maar dat evenwicht is er nu zeker niet, waarschijnlijk ook door de natte meimaand? Kervel en sla zaai en plant ik in potten, ik durf niet meer ter plekke want het verdwijnt met zekerheid. Courgette en pompoen zou ik dringend moeten uitplanten ,maar zo zonde om ze zien opgegeten worden dus stel ik altijd uit naar morgen en zo komen er ook geen vruchten aan natuurlijk….
Ik veronderstel dat ik geduldig moet wachten tot het ‘vanzelf’ in evenwicht komt ?? Is het een optie om volgend jaar een jaar over te slaan en goed te mulchen in de hoop dat het het jaar nadien beter zal zijn….?
Vriendelijke groet , Hilde
haha , de computer kent het woord ‘mulch’ niet
Wij mulchen al het 5de jaar op rij en de bodem is erg doorlaatbaar. In de winter brengen we Groencompost op de bedden met daarbovenop nog een laag gesnipperd blad (met grasmaaier over gereden) gemengd met gras.
Vanaf april/mei leggen we het eerste grasmaaisel tussen de kiemende groenten ook omdat vers gras niet te dik mag liggen (slijmt vast) en de jonge planten niet bedolven kunnen worden onder de grasmulch.
In juni/juli versnipperen we de (uitgebloeide) Russische smeerwortel, de Griekse allant en de lavas en bedekken we daarmee de bodem omdat de groenten al veel hoger zijn gegroeid en kunnen we dus een dikkere laag leggen.
We zorgen er ook voor dat wat we oogsten ook het afval op dezelfde plaats blijft liggen oa erwtenranken, bonenranken, kolenbladeren met hun wortels, pompoen en courgettebladeren en stekken, buitenste bladeren van sla enz.
Dit wil dus eggen dat het hele jaar door al onze teeltbedden zijn bedekt, hebben weinig of niet te wieden en geven nooit water.
We hebben wel problemen met woelratten omdat de ondergrond zeer doordringbaar en zacht is, een paradijs voor deze beestjes. In de natuur is er plaats voor elk levend wezen en we moeten met elkaar rekening houden. Spijtig dat we een jager in de buurt hebben die roofvogels afschiet, daar hebben we nog geen oplossing voor gevonden,