Een vraag die wij ook regelmatig voor onze kiezen krijgen is of wij onze grond niet uitputten als wij op onze bedden geen compost meer toevoegen. Uiteindelijk kweken wij voor de winkel waardoor wij geen gesloten systeem hebben en een deel van onze mineralen verdwijnt. De planten nemen deze op in de bodem en daarna worden ze uit de kringloop gehaald en verdwijnen ze mee met de klant.
Omdat wij veel mulchen met diverse materialen die afkomstig zijn van ons domein, zijn wij daar vrij gerust in en ben ik ervan overtuigd dat wij nog altijd de hoeveelheid mineralen aan het opbouwen zijn in plaats van roofbouw te plegen en na enkele jaren te merken dat we tekorten hebben.
Onlangs kreeg ik via mail een artikel binnen over een groep biologische boeren die de handen in elkaar hadden geslagen. De bedoeling was om op verschillende proefpercelen onderzoek te verrichten naar landbouw met een gesloten kringloop. De bemesting zou gebeuren met enkel plantaardige meststoffen dus zonder dierlijke meststof zoals momenteel standaard wordt toegepast.
Kennis over dit onderwerp is nog zeer beperkt, maar wel zeer belangrijk voor de toekomst. Het is immers niet ondenkbaar dat we op termijn gaan verplicht worden om minder vlees te eten simpelweg omdat het anders niet mogelijk blijkt de wereldbevolking te voeden. Hierdoor zou het aandeel dierlijke mest in de landbouw sterk terugvallen waardoor men genoodzaakt is zich te beroepen op plantaardige mest. Dit onderzoek zou dus cruciaal kunnen zijn naar de toekomst toe.
Eerste resultaten
De resultaten voor de eerste jaren waaren positief te noemen. Er waren enkele kleine tegenvallers, maar dit nam niet weg dat verschillende teelten een succes konden genoemd worden. Men focust in het onderzoek op de hoeveelheid stikstof wat dikwijls de bepalende factor is voor een goede groei.
Dat een teelt zoals bloemkool niet lukte, werd niet direct als een mislukking opgevat, maar eerder als een leerproces. Net zoals de kennis van de boeren moest groeien, moest ook de bodem zich eerst nog verder ontwikkelen. Men schat dat de bodem ongeveer vijf jaar nodig heeft om de transitie door te maken. Om landbouw zonder meststof van buitenaf mogelijk te maken, werkt men immers met niet-kerende grondbewerking.
Het bodemleven moet zich hieraan aanpassen, en gaat van een bacterie-dominante bodem naar een schimmel-dominante bodem.
En dit jaar?
De resultaten voor dit jaar blijken vooralsnog tegen te vallen. Definitieve gegevens zijn er nog niet maar de meeste berichten waren niet erg optimistisch. Wat mij vooral opvalt bij het lezen van dit artikel en de berichten op de site is dat de kennis van de boer een veel grotere rol speelt. Wanneer je iets zaait, wanneer je een bewerking uitvoert, wanneer je een bemesting uitvoert, … heeft een grote invloed op het resultaat. De kennis en kunde van de boer is veel belangrijker in een natuurlijker systeem.
Het project loopt nog verschillende jaren en men is vast van plan dit verder te zetten. Ik ben heel benieuwd naar de resultaten binnen 3-4 jaar als de bodem optimaal is.
Gesloten kringloop?
Wat ook wordt aangegeven, is dat de kringloop voor bv. fosfaat niet gesloten is. Momenteel probeert men nog niet om dit mineraal aan te vullen. Per hectare worden zo verschillende kilo’s afgevoerd en vermindert de reserve in de bodem. Aangezien het proefproject verloopt op zeer rijke bodems is dit geen direct probleem. Toch beseft men dit en voorziet men methodes om dit wel aan te vullen. Lokale recyclage van huishoudelijk organisch afval zou in de toekomst de kringloop moeten sluiten en kunnen voorzien in de benodigde fosfaathoeveelheid.
Lovenswaardig project
Het zijn zulke projecten die de geloofwaardigheid van natuurlijk tuinieren en bij uitbreiding landbouw versterken. Om op deze wijze landbouw te voeren, moet men immers vele principes van natuurlijke landbouw integreren. Enkele hiervan zijn niet spitten, bodem bedekt houden in de winter, mulchen, …
Het artikel kunt u hier bekijken: Kan een bodem zonder externe mineraalaanvoer vruchtbaar blijven?
De site bereikt u via volgende link: Planty Organic
Volgende Stap?
Schrijf u in voor email updates, zo wordt u automatisch op de hoogte gehouden van elk nieuw bericht.
Dag Frank,
Met veel plezier volg ik jouw blog. In het stuk over zelfvoorzienende landbouw van vandaag schrijf je dat de bodem van bacteriedominant naar schimmeldominant moet worden omgevormd. Dat begrijp ik niet, in het boek Het Bodemvoedselweb wordt toch precies het omgekeerde vermeld?
Groet,
Coby
Het moet niet omgevormd worden van bacterie naar schimmel, het is een proces dat vanzelf plaatsvindt zodra je niet meer spit of ploegt.
Volgens het Bodemvoedselweb vereisen groenten een bacterie-dominante bodem en krijg je dit door met groene materialen te mulchen. Een schimmeldominante bodem krijg je door met bruine materialen zoals stro en houtsnippers te mulchen. Of dit helemaal juist is betwijfel ik.
Een schimmelddominante bodem is een volgende stap in de evolutie van grasland naar bos. Wanneer je stopt met spitten en de bodem niet meer gaat beroeren, krijgen schimmels meer kansen om zich te ontwikkelen. Ik denk dat je dan sowieso een evolutie krijgt naar een schimmeldominante bodem, ongeacht met wat je mulchd.
Ik heb trouwens ook al gelezen dat je een bacterie-rijke bodem krijgt wanneer je dierlijke mest gebruikt. De schimmeldominante bodem zou het gevolg zijn van met plantaardige materialen te mulchen. Dat zou dus de theorie in het BodemVoedselweb tegenspreken.
Ik denk dat de conclusie is dat niemand het eigenlijk goed weet, dat er van alles gedacht en gegokt wordt en dat we nog wel enkele tientallen jaren zullen moeten wachten tot men de bodem echt serieus neemt en eindelijk eens fatsoenlijk onderzoek gaat doen.
Ondertussen beroepen we ons voornamelijk op waarnemingen en eigen ervaringen. Nooit te veel geloof hechten aan iets in een boek als je het zelf anders ziet gebeuren in je tuin ;-)!
Beste Frank,
Mooi al dat onderzoek en de niet aflatende pogingen om het als maar natuurlijker te doen … Wij zelf zijn niet zo bezig met Stikstof, Fosfor e.d. maar eerder met kwaliteit, energie en bewaarbaarheid van de groenten …
Onze ervaring is dat kleinschalige liefdevolle teelt betere groenten voortbrengt !
De tomaten bijvoorbeeld waren niet overdadig, maar ze smelten zo in de mond .
Ze laten zich vanzelf pellen … Zo ook de pompoenen bewaren langer dan hun ge-
meste tegenhangers … Het is mogelijk om de Energetische staat v/e groente te meten ( denk aan het werk van de Franse onderzoekers BOVIS en SIMETON )
Maar elke bijdrage richting “natuurwetten” is lovenswaardig … Hou het maar vol !
Lieve groet,
Jef en Lea
Wat betreft de mineralen: volstaan lavagruis en lavameel niet ?
Of is het ook de bedoeling dat je dat niet meer gebruikt?
Lavagruis en -meel volstaan voor de sporenelementen. Compost en mulchen volstaat voor de rest. Ik ben ervan overtuigd dat een teveel aan stikstof een belangrijke reden is voor ziektes en plagen. Het forceren van planten verzwakt ze.
Of je lavameel altijd moet blijven gebruiken betwijfel ik. Het komt eigenlijk neer op het herstellen van de toestand van de bodem, het terug aanvullen van de ooit aanwezige mineralen. Hoeveel en hoelang hangt af van de omstandigheden en moet je zelf bekijken in je eigen tuin.
Frank, misschien kunt ge me helpen met volgende vraag in verband met compost: door het vele mulchen, heb ik geen bruin materiaal meer om een composthoop op te starten. Kan ik nu nog een composthoop activeren en mag ik het zeefoverschot van de vorige composthoop (van juni) gebruiken? Of is dit zeefoverschot te weinig stikstofhoudend om een rijke compost te maken?
Alvast vriendelijk bedankt!