Heel veel zaken in het leven en dus ook in de tuin worden gedaan uit gewoonte. Heel bekend is het verhaal van de vrouw die wanneer ze vleesbrood bakt er de uiteindes afsnijdt.
Wanneer men vraagt waarom ze dat doet, antwoordt ze dat haar moeder dat ook altijd zo deed. Daarna stelt men haar moeder dezelfde vraag en zij geeft hetzelfde antwoord. Ook zij heeft het zo geleerd van haar moeder.
Wanneer men dan gaat vragen aan de – reeds zeer oude – moeder waarom ze de uiteindes van het vleesbrood er altijd afsneed voor het bakken, komt er een zeer logisch antwoord:
‘De pan was te klein om het vleesbrood te bakken, en daarom sneed ik de uiteindes eraf en bakte deze afzonderlijk.’
Zonder over de reden na te denken maar puur uit gewoonte hebben haar dochter en kleindochter dezelfde handeling verricht, alhoewel hun pan meer dan groot genoeg was.
Ook in onze moestuinen wordt er nog vaak gespit uit gewoonte, want er zijn eigenlijk geen redenen te bedenken die pleiten voor spitten.
Waarom moet u spitten?
Wanneer u iemand de reden vraagt waarom ze spitten gaat u verschillende antwoorden krijgen. De belangrijkste zijn:
- verbeteren van bodemstructuur
- inwerken van onkruid
- vrijzetten van mineralen in de bodem
Bij al deze antwoorden is eigenlijk heel gemakkelijk aan te tonen dat spitten juist het tegenovergestelde effect heeft. En dat niet alleen, spitten vraagt ook nog eens een serieuze lichamelijke inspanning én flink wat tijd.
Sommige mensen vinden het aangenaam om hard te werken in de tuin, maar ik werk dan toch liever ergens anders ‘heel hard’ :-).
‘Niets doen’ is ook goed
Het is Fukuoka, de grondlegger van de natuurlijke landbouw die heeft gezegd dat een groot probleem bij de huidige landbouw is dat ze om een probleem op te lossen iets extra doen.
En die extra daad brengt vaak problemen mee waardoor er weer wat extra moet gebeuren, en zo gaat het maar verder. Tuinieren vraagt zo steeds meer werk en tijd.
Wat hij deed, druiste helemaal in tegen deze manier van werken. Hij deed juist niets! Hij observeerde en liet de natuur zijn werk doen. Natuurlijk greep hij soms in en stuurde hij wat bij, maar voor het overgrote gedeelte deed hij juist minder ipv meer en keek hij wat er dan gebeurde.
Ook in uw tuin moet u proberen van sommige dingen niet te doen, zoals bv. spitten.
Wat gebeurt er wanneer u niet spit?
Wanneer u niet spit, gaat u het eigenlijk overlaten aan de natuur. Op voorwaarde dat u niet meer op de grond loopt (daarom werken we met bedden en vaste paden) zal de natuur ervoor zorgen dat het bodemleven de bodemstructuur verbetert. De bodem wordt zelfs zo vergaande verbeterd dat u die stevigheid, die perfecte verhouding poriën – zuurstof die u zo bekomt niet kunt benaderen met spitten.
Het bodemleven is hier heel belangrijk in, maar wat gebeurt er indien u spit? U gaat het bodemleven juist tegenwerken! U gaat door het omdraaien van uw grond heel veel micro-organismen doden. Juist omdat u spit krijgt u geen goede bodemstructuur en moet u blijven spitten!
Denk aan de woorden van Fukuoka! Je krijgt steeds meer werk om het vorige werk te corrigeren!
De losse grond die u bekomt door spitten is niet echt. U heeft tijdelijk de bodem losgemaakt, maar omdat het terug ineen zakt, omdat er geen bodemleven is om de deeltjes samen te houden, gaat u al snel terug moeten ingrijpen.
Wanneer u niet spit, gaat uw bodem stilaan verbeteren. Elke dag, elke minuut werkt het bodemleven verder voor u om de structuur te verbeteren.
Via onderstaand filmpje kunt u het effect van spitten en niet-spitten op de bodem zien:
Ook de andere argumenten kunnen op een andere, eenvoudigere manier opgelost worden.
Onkruid
Door te spitten haalt u juist meer onkruid naar boven. Het zogezegd opkuisen van de tuin door te spitten, heeft een averechts effect.
De bodem is namelijk een enorme zaadbank. Elke plant die in zaad komt, voegt zijn zaden toe aan deze ondergrondse zaadbank. Uit onderzoek is gebleken – en u zult dit in de praktijk ook al wel gemerkt hebben – dat er werkelijk miljoenen zaden in de grond opgeslagen zitten.
Door de grond te keren, brengt u een nieuwe voorraad zaden aan de oppervlakte die dankbaar gebruik maken van de lege grond en deze zo snel mogelijk gaan dichtgroeien.
Het is veel effectiever om een mulchlaag te leggen die deze onkruidzaden verhindert om ooit licht te zien en te beginnen kiemen. Op deze manier bespaart u zichzelf enorm veel tijd en moeite: Bedekken levert een enorme tijdsbesparing op!
De laatste reden, het vrijzetten van mineralen, is de hoofdoorzaak dat onze bodems in zulke miserabele staat zijn. Door het spitten wordt er veel zuurstof in de bodem gebracht. De micro-organismen gaan in overdrive en beginnen zich massaal te vermenigvuldigen en te eten. Deze micro-organismen leven van organisch materiaal en breken zo alles af wat ze tegenkomen.
Allereerst alle beschikbaar organisch materiaal, daarna de humus in de bodem.
Het voordeel is dat bij deze vertering van organisch materiaal voedingsstoffen vrij komen voor de planten. Maar er zijn verschillende nadelen!
Er komen ineens teveel voedingsstoffen vrij waardoor er een aanzienlijk deel uitspoelt. Ook vermindert met elke spitbeurt het humusgehalte in de bodem. Een hoog humus-gehalte is een absolute must voor een succesvolle moestuin, dus u ziet waar dit naar leidt!
Nog geen zinnig argument gekregen!
Ik schrijf nu al meer dan twee jaar over de negatieve effecten van spitten en ik ben tot op heden nog geen enkel argument tegengekomen dat mij kan overtuigen dat spitten toch nut zou hebben.
Er zijn zoveel zaken die pleiten tegen spitten, het tuinieren wordt zoveel simpeler wanneer u niet spit, dat het mij evident lijkt om nooit meer te spitten.
Ik heb ook gemerkt aan de grond bij ons thuis dat deze zonder ooit te spitten heel los is, heel donker en kruimelig en dat alles zeer goed groeit. Overtuigender bewijs kunt u volgens mij niet vinden.
Volgende Stap?
Schrijf u in voor email updates, zo wordt u automatisch op de hoogte gehouden van elk nieuw bericht.
Ga nu m’n 2 de winter in met het vooruitzicht niet te moeten spitten, heb de tuin zoveel mogelijk bedekt gehouden met groen, verder ook diverse vakken ingezaaid met o.a. lupine, mosterd en winterrogge.
Afgelopen voorjaar heb ik de groenbemesters, die bij gebrek aan vorst, de winter hadden overleefd eerst afgemaaid en vervolgens onder gefreesd, ik weet dat frezen niet echt ok is, maar ik heb geen idee hoe ik anders relatief grote oppervlaktes groenbemesters kwijtraak om een mooi zaai/plantbed te verkrijgen……heb je hier een idee over?
In moestuin waar je niet spit vormen groenbemesters soms een probleem. Doordat wij ook niet met wisselteelt werken maar met een gevorderde vorm van combinatieteelt, gebruiken wij geen groenbemesters.
Met veel aandacht en goeie wil lees ik de bijdragen op de blog Natuurlijke Moestuin. Hoe zijn volgende twee letterlijke citaten van 18 nov. te verzoenen?
> “… maar wat gebeurt er indien u spit? … U gaat door het omdraaien van de grond heel veel micro-organismen doden.”
> “Door het spitten wordt er veel zuurstof in de bodem gebracht. De micro-organismen gaan in overdrive en beginnen zich massaal te vermenigvuldigen en te eten.”
Ik zie het probleem eigenlijk niet.
Door het omdraaien van de grond gaan veel micro-organismen in omstandigheden terechtkomen die ze niet gunstig vinden. Een groot deel gaat afsterven.
De overgebleven micro-organismen gaan door het sterk vergrootte oppervlak van de aggregaten (door het spitten) en de hoge hoeveelheid zuurstof in de grond explosief groeien. Hierdoor wordt er veel organische stof afgebroken waardoor de voedingsstoffen te vroeg worden vrijgezet en uitspoelen.
U gat het bodemleven eerst een klap toedienen en daarna extra stimuleren, maar dat gebeurt op het verkeerde moment, nl. te vroeg.
Ben beginnend moestuinier en heb via Velt de moestuin cursus gevolgd, maar op één punt krijg ik de ‘juiste’ info niet te pakken. Tot nu toe legde ik karton met daarop compost. Werkt perfect, maar ik lees in eerdere columns dat karton alleen het eerste jaar moet. Logisch, maar hoe gaat het vanaf het tweede jaar praktisch in zijn werk? Op 4 van de 6 percelen staat nu Phacelia en de twee andere liggen braak. Hoe begin ik nu volgende seizoen? Hoe geraakt die pahacelia in de grond verwerkt en waar gooi ik mijn compost? Alvast bedankt voor de info?
Vorig jaar winter ben ik zelf als enige op een complex van 200 tuinen begonnen met mijn natuurlijke moestuin. In eerste instantie alleen maar om niet meer te hoeven spitten. Het complex ligt achter een grote rivier en de bodem bestaat daarom ook uit vette rivierklei. Echt niet doorheen te komen en mijn rug kan dat echt niet meer aan – heb nl. gewoon 12 jaar gespit. Het enige voordeel wat daar aan was dat de grond lekker rul was als het had gevroren. Maar als het niet vroor en het was een droog voorjaar dan veranderde de grond in harde, betonnen laag. Al dat harde werken was ik zo beu en de tijd ontbrak me ook om daar zoveel energie in te stoppen. Ik moet zeggen nu ik een jaar bezig ben hiermee dat ik nog niet gemerkt hebt dat het tijd oplevert maar alle begin is moeilijk dus uiteindelijk geloof ik echt dat het gaat lonen. Tot nu toe heb ik wel de enorme verandering gezien in mijn grond. Altijd had ik ondanks al mijn gespit ontzettend last van onkruid, echt als ik een paar dagen niet was geweest dan stond het er gewoon weer. Een eindeloos verhaal. Maar sinds ik mulch – het juiste mulch moet ik wel nog vinden want onkruid is toch niet het juiste en vlas geprobeerd omdat dat zou helpen tegen slakken, nou die kruipen er gewoon overheen, ga volgend jaar hennepvlas proberen want daar is dit jaar een andere tuinder mee begonnen en die is helemaal gelukkig – zijn de onkruidplantjes aanzienlijk minder en kleiner en het bodemleven heeft een enorme groei doorgemaakt. Fantastisch om te zien dat het krioelt van het leven onder de mulch. Waar komt het vandaag! Mijn grootste angst waren de naaktslakken en inderdaad slakken houden wel van een laagje op de tuin maar wat me vooral opviel is dat nu een jaar later de slakken wel minder zijn dan dat jaar ervoor toen de grond nog kaal was. Ik dood geen slakken maar vang ze weg. Het zijn zulke grote hoeveelheden dat ik toch nog enigszins mijn plantjes wil beschermen en hoop uiteindelijk op een normale hoeveelheid te komen waardoor de natuur zijn evenwicht kan vinden. Ook komen er meer vogels naar mijn tuin, ook vanwege de beestjes en in de lente had ik een staaltje van een natuurlijke bestrijdingsgolf in mijn tuin. Door stormschade vorige jaar in mijn pruimenboom begon mijn voorjaar met een enorme luizenplaag daar. Voordat ik maar met mijn ogen kon knipperen zat mijn boom vol lieveheersbeestjeslarven en die zorgden er allemaal voor dat er met de luizen korte metten werden gemaakt. Waar ze vandaan kwamen zoveel. Echt het regende gewoon larfjes en daarna lieveheersbeestjes die toen de plaag onder de duim was zich over mijn tuin verspreidden en elk luisje een kopje kleiner maakte. Vol verbazing heb ik er naar gekeken en bedacht was is de natuur toch sterk dat ondanks al die jaren van kaalslag in mijn tuin dit zich zo snel kan herstellen. Prachtig!