Volgende vraag kwam een tijdje geleden binnen in mijn mailbox:
Het was al jaren een grote wens van mij; een grote hoeveelheid goede compost voor mijn tuin! Maar het maken van compost ging langzaam en voldeed niet aan de vraag. Via de informatie van jou in de cursus en bij je ouders, hebben wij samen met buren vorige week een grote lading (6 kuub) compost besteld die geleverd werd uit België, wij zijn zeer content!
Heel wat spierballen rijker (na het verplaatsen van pakweg 45 kruiwagens met compost naar de tuin) sta ik voor de volgende uitdaging. Hoe kom ik nu straks aan die hoeveelheid mulch die ik nodig heb? Ik heb een aantal smeerwortelplanten bij jullie gekocht, maar de tuin is niet zo groot (zie foto) en het ‘maken’ van voldoende mulch vormt voor mij op dit moment een uitdaging, althans dat denk ik. Misschien moet ik dan met stro gaan werken? Die ik er later weer afhaal als ik ander materiaal heb, misschien?
Het zou mooi zijn om ook het mulchen en het mulch materiaal harmonisch uit de eigen tuin te kunnen laten voorkomen.
Ik heb je blogposts er op nagekeken, maar heb geen stukje kunnen vinden waar je hier specifiek op in gaat – misschien zie ik iets over het hoofd. Zou je hier misschien een keer een stukje over willen schrijven? Ik zou er in ieder geval heel blij mee zijn!
Voldoende mulch in het begin?
Wij zijn begonnen op een stuk grond waar niets opstond. Het was juist voor de overdracht geploegd, bomen, gras of struiken waren niet aanwezig. Wij hebben haagkanten aangeplant, maar hier heb je de eerste jaren nauwelijks mulchmateriaal van.
Een grasveld, smeerwortel, kruiden, engelwortel of andere mulchplanten waren ook absoluut niet voorradig.
Dus wat doe je dan?
Compost is ook mulch
De eerste jaren ging er elk jaar een laag compost op de bedden. Deze compost was onkruidvrij, en eigenlijk is compost niet meer of minder dan verteerd organisch materiaal.
Het kan dus perfect gebruikt worden als mulchlaag, al is het iets minder voedzaam voor het bodemleven omdat het al voor het grootste gedeelte is omgezet. De eerste jaren hebben wij dus vooral compost gebruikt als mulchlaag, dit bij gebrek aan vers organisch materiaal. Het kan geen kwaad, het is vaak in het begin zelfs een noodzaak om elk jaar nog wat extra compost op te brengen.
De bodem is sterk verarmd door jarenlang misbruik en moet terug herstellen. Een onderdeel van het herstel is het aanvullen van de voorraad organisch materiaal. Dit gaat het beste door compost toe te dienen, dus de eerste jaren kan je perfect als mulchmateriaal compost gebruiken.
En daarna?
Het is natuurlijk niet de bedoeling dat je tot het einde der tijden compost moet aankopen. Na een 4 à 5 jaren zou je stilaan een verzadigde bodem moeten krijgen en is het slechts sporadisch nog nodig om compost toe te dienen. Maar tijdens die 5 jaar kan je stilaan wel voorzien in eigen mulchmateriaal.
Door je randen zo te ontwerpen dat ze altijd mulchmateriaal produceren, kan je met een minimum aan verloren ruimte toch veel mulch oogsten. Haagsnoeisel, zij het van beuk, laurier of klimop, kan allemaal gebruikt worden als mulch. Ook kruiden zijn het perfecte mulchmateriaal omdat zij met hun geur en inhoudsstoffen plagen en ziektes op afstand houden en het bodemleven bijkomend stimuleren.
Smeerwortel, engelwortel, koningskaars, … eigenlijk alle snelgroeiende planten kunnen dienst doen als mulchmateriaal. Ook bomen en struiken leveren hun bijdrage in het najaar.
Een grasveld klinkt misschien niet erg natuurlijk voor sommigen, maar als je kinderen in je huis hebt, kan je er niet omheen en is het ineens een goede bron van mulchmateriaal.
Buren, tuinaanleggers, …
Als je eigen tuin niet voldoet, kan je altijd bij je buren aankloppen om hun grasmaaisel aan te slaan, je kan bladkorven langs de straat leeghalen, je kan een tuinaanlegger in de buurt contacteren voor houtsnippers, maaisel, … Opties zijn er voldoende!
Heel snel merk je dat eens je begint met zoeken naar mulchmateriaal, je visie op je tuin helemaal veranderd. Bij alles vraag je je af of het bruikbaar is als mulch, in je achterhoofd maalt constant die vraag rond of je dat niet in stukken kan hakken en op je bedden kan leggen :-).
Na enkele jaren wordt je heel inventief en is het meestal wel mogelijk om voldoende mulchmateriaal bijeen te krijgen. Het aanvoeren van stro is dan niet nodig, dit is immers een mulchmateriaal dat weinig toevoegt aan je bodem en vooral goed afdekt. Vers organisch materiaal doet zoveel meer voor je bodem en bodemleven, dit is dan ook altijd te verkiezen boven stro.
Volgende Stap?
Schrijf u in voor email updates, zo wordt u automatisch op de hoogte gehouden van elk nieuw bericht!
Beste Frank,
Op een weide waar ik vorig jaar al waar aardappelen en kolen heb geplant kon ik dit jaar geen compost toevoegen, we krijgen hem wel gratis maar de gemeente brengt het niet meer aan huis.
Gezien mijn ouderdom en gezondheid kan ik ook niet meer spitten of frezen.
Nu heb ik struikboontjes geplant op dat stik en de omliggende grond rij per rij toegedekt met stro. Jammer dat ik hier geen foto kan plaatsen maar ge kunt er en van zien op het Moestuinforum.nl. Daar zitten veel fans van u hoor.
Van de winter heb ik bladkorven leeggehaald in een villawijk, de mensen wisten niet wat ze overkwam….ze hadden nog bijna de politie gebeld omdat ik hun, weggesmeten, blad meenam….na een kleine uitleg van m’n plannen hebben ze me dan maar gerust gelaten….
🙂
ik heb zelf net een nieuw stukje volkstuin wat tot voor kort een siertuin met gazon was. enige tijd geleden vroeg ik me af of versnippert klimop niet gewoon wortel gaat schieten daar waar ik het als mulch zou gebruiken maar uit bovenstaande leid ik af van niet. de overwoekerende klimop die al ruim in een dichte pak van 1 m bovenop het schuurtje groeit en het bijna doet bezwijken en de grondig getrimde haag zullen bij mij hopelijk het werk doen, samen met de afgesneden riet van een mini-heliofietenzuiveringsysteem van vrienden.
Als de klimop hier en daar toch wortel schiet en uitloopt, is deze heel gemakkelijk te verwijderen.
Hetzelfde geldt voor schot van wilgen of fruitstruiken als je houtsnippers gebruikt, stro dat uitloopt na het mulchen, …
De nieuwe jonge planten wortelen in de mulchlaag en deze laag is heel los en planten kunnen hier dus heel gemakkelijk uit verwijderd worden.
Vorig najaar voor het eerst de tuin met mulchmateriaal bedekt. Dit jaar: alle planten hebben nog nooit zo mooi in bloei gestaan. Geweldig, we hebben genoten van de bloemenzee. Onze overbuurman heeft zijn gras geverticuteerd, wij hebben het in onze tuin tussen de planten geplaatst. Eerst plantenstekjes: afrikaantjes, broccoli, bietensla en schorseneren (o,o, de slakken) geplant. Eerste spinazie gegeten. Andere stekjes (kruiden en groenten) staan nog in de kas te groeien. Spannend hoe het gaat.
Hallo Frank,
In het laatste Seizoenen tijdschrift van V.E.L.T. staat ook een hoofdstuk over Mulch. Er staat ook de keerzijde van Mulch bij, een reactie : Van het verhaaltje van de mulchers, die beweren dat er na enkele jaren een natuurlijk evenwicht komt, geloof ik niets meer. Ik heb met schande en schade vastgesteld dat dit niet het geval was na 5 jaar…. De praktijk blijkt niet overal vatbaar voor theorieën.
Ik heb jaren lang gemulcht, met zware oogstverliezen als resultaat. Ik had verschilllende soorten mulch, van dun tot dik. Wat gebeurde er? De slakken hadden een veilig schuilplaats en kweekten er lustig onder die Mulch.
Enz..
Maar er staat niet bij hoeveel compost ze onder die Mulch aanbrachten.
Daarom ik denk dat er mensen zijn die op een arme grond beginnen met een dikke laag Mulch aan te brengen, zonder een dikke laag compost. Dan kan het wel langer dan 5 jaar duren eer het natuurlijk evenwicht is bereikt !
Binnen enkele weken heb ik weer heel veel Mulch materiaal, snoeimateriaal van men hagen. Dat gaat de zelfde dag onder mijn grasmaschine dat het fijn gemalen is, en dan gemengd met gazongras gaat het tussen mijn planten.
Dag Daniël,
je legt de vinger op de zere wonde!
Het is inderdaad belangrijk om veel organisch materiaal toe te dienen zodat uw bodem op orde is! Het is de bodem die in orde moet zijn voordat de problemen met slakken opgelost geraken.
Deze hebben trouwens niets met mulchen te maken, dat is een fabeltje. Waarom moeten anders al die gewone tuinders die om de 3 dagen schoffelen al die slakkenkorrels strooien?
Beste,
ik ben degene die de bovenstaande tekst in een privé-conversatie opgesteld heeft, die dan uiteindelijk in Seizoenen terechtgekomen is. Kent u de toestand hier? Weet u hoe arm/rijk de grond hier is? Toch beter even informeren vooraleer men zo’n oordelen op het internet schrijft, denkt u niet? Ik kan ten stelligste ontkennen dat de leemgrond hier arm is, integendeel …
Situaties kunnen nu éénmaal verschillend zijn, en methodes die bij de ene persoon werken, werken niet noodzakelijk op een andere plaats! Tuinieren is een flexibel iets, aanpassen aan de lokale omstandigheden is tevens essentieel…
Ik heb nergens ooit geschreven of gezegd dat leemgrond arm is. Ik weet niet waarom u dat denkt. Ik tuinier zelf op leemgrond en ik kan u verzekeren dat dat goede grond is.
Wat ik heb gezegd is dat uw grond eerst in orde moet zijn voordat u uw slakkenproblemen kunt oplossen.
En dan bedoel ik in orde naar bodemleven, sporenelementen, …
Ik heb mij trouwens heel goed geïnformeerd en heb van verschillende oud-cursisten gehoord dat hun slakkenproblemen na enkele jaren vanzelf oplossen. Onafhankelijk van welke grond: zand, leem, klei of een mengeling.
Het is in mijn overtuiging dus mogelijk om op elke grond uw bodem zodanig te verbeteren dat slakken geen probleem meer vormen!
Ik was niet duidelijk…de grond hier wordt jaarlijks verrijkt met massa’s compost en gesteentemeel. En nog even verduidelijken, ik heb niets tegen permakultuur, maar als een systeem na jaren proberen niet werkt bij mij en een deel van de diversiteit verloren gaat (wat voor mij belangrijker is dan een bepaald systeem, met uitzondering van bio), dan denk ik gewoon dat dit systeem niet opgaat voor elke situatie, wat maar zeer normaal zou zijn
En gebruik je dan gesteentemeel of ook lavameel?
Want dan moet ik eerlijk toegegeven dat jij de eerste persoon bent die ik tegenkom die na verschillende jaren nog altijd problemen heeft met slakken.
En inderdaad zijn er geen dogma’s in permacultuur en moet je je werkwijze altijd aanpassen aan je eigen situatie en eigen voorkeur van werken.
Maar ik had toch gedacht door alle positieve reacties van oud-cursisten dat dit toch een succesvolle manier van werken was om slakken te voorkomen die voor iedereen werkte …
Uiteraard is het gebruik van mulch en lavameel maar een onderdeel en komt er ook het aanleggen van randen en aantrekken van natuurlijke vijanden bij, het vermijden van meststoffen zoals gieren, organische meststoffen, …
Dag Frank,
Ik heb eigenlijk dezelfde vraag als Greet, in verband met klimop als mulchmateriaal.
Ik heb vorige week onze klimop gesnoeid en dat heeft gezorgd voor verschillende vuilzakken vol snoei’afval’.
Ik was ergens op het (Engelstalige) net tegengekomen dat je dat inderdaad beter niet gebruikt om te mulchen omwille van het gevaar voor hergroeien.
Heb jij het zelf ooit gebruikt? Of leest er iemand anders mee die het ooit gebruikt heeft – met of zonder problemen?
Verder weet ik dat klimop giftig is… Ik weet dat het over algemeen geen probleem is om giftige planten bv op de composthoop te gooien, maar geldt dat ook voor vers mulchmateriaal?
Alvast bedankt voor je reactie, en voor je razend interessante blog / posts! 🙂
Je kan gerust mulchen met ‘giftige’ planten, want ook bv. het loof van aardappelen, tomaten, … is giftig.
Maar dat geld enkel voor consumptie door ons, niet wanneer het wordt omgezet door het bodemleven.
Uiteindelijk is mulchen hetzelfde als koud composteren, maar dan oppervlakkig en niet op een hoop …
Vorig jaar heb ik in de moestuin het afgemaaide gras van het gazon gebruikt. Daarna groeide op die plaatsen heel veel gras. Kan dit van de mulch komen of zal het graszaad al in de grond gezeten hebben?
Ik durf nu het maaisel niet meer goed te gebruiken…..
Mijn ervaring met maaisel van het gazon is dat je inderdaad het maaisel van gras dat al in bloei staat niet als mulch materiaal kunt gebruiken. Het zorgt ervoor dat er overal waar je hebt gemulched gras gaat groeien. Zolang het gras niet bloeit, is er geen gevaar.
Dag Frank,
We gebruiken ook de bloeiwijzen van de smeerwortel om te mulchen,is er dan geen kans dat er volgend jaar veel nieuwe plantjes staan?
Groetjes van Francine.
Wij gebruiken de Russische smeerwortel, die heeft infertiele bloemen wat betekent dat deze niet in staat zijn om nieuwe planten voort te brengen.
Dus hier is geen gevaar voor. Maar als je bv. de gewone smeerwortel gebruikt die langs de baan groeit, kan het wel eens tegenvallen het volgende jaar! Die zaait zich wel furieus uit en is moeilijk weg te krijgen eens hij goed geworteld is.
Hallo Frank,
We zijn reeds 25 jaar V.E.L.T. lid,maar hetgeen ik hier allemaal lees!
Er ging een nieuwe wereld open.
Het is het 1ste jaar dat ik regelmatig uw blog lees en vele aanbevelingen pas ik zo mogelijk al toe.
In deze maand is er veel mulch te verzamelen,ik ga daarvoor ook in de buurt.
Ik gebruikte mulch van:
Veel jonge bladjes van de haagbeuk die ik met de hand afrits,
tijm smeerwortel,koningskaars, roomse kervel,wat lavendel,stinkende gouwe,echte geraniums,varens,rododendrons bloemen,bieslook,maar nog geen laurierkers,omdat het zo lang duurt eer het verteerd is
Aardappel en tomatenloof dat weet ik niet zo !
Nog nooit van gehoordt.
Ik heb de indruk dat er reeds veel minder slakken zijn.
Ik heb ook een metserskuip ingegraven onder een afloop van ons tuinhuis, plastiek over de rand met stenen in het ontstane gootje,
maar daar is nog geen leven te bespeuren.
Heel veel dank voor alles.
Francine.
Graag gedaan 🙂
Hallo Frank,
Ik heb die Russische smeerwortel verleden jaar bij jullie meegebracht. Hij schiet dit jaar wel snel op, dat maakt natuurlijk niets uit zeker.
Maar als het nog jonge planten zijn, mag ik ze dan al dadelijk afsnijden tot tegen de grond, ze schieten dan terug uit? Of hoe doe ik dat het best, dat ik ze niet kwijt geraak.
Over die klimop, die maal ik ook fijn onder mijn grasmaschine en het gaat allemaal mee in mijn gemengde Mulch, en het verdwijn in de grond als sneeuw in de zon!
Deze smeerwortel bloeit altijd rond de eerste mei. Dan schiet hij ineens als een pijl uit de grond op.
Je kan hem al direct terugsnoeien, dan gaat hij geen energie steken in bloeien maar direct terug blad maken en uitstruiken. Als je graag bloemetjes en hommels hebt, kan je hem eerst laten bloeien 🙂
Ik heb ook een opmerking om aan mulchmateriaal te geraken, zeker scheersel. Ik ben ook bij een organisatie LETS, een systeem waarbij mensen elkaar helpen met punten, zie http://www.letsvlaanderen.be. Als ik iets nodig heb zoals mulchmateriaal kan ik dat gemakkelijk vragen en aangeraken. En zoveel meer …
Vanaf april dit jaar 2016 ben ik de gelukkige bezitter van een volkstuin op kleigrond waar altijd is gespit en een (mooie schone) tuin was. Er was geen worm te bekennen en andere diertjes die je met het blote oog kan zien waren er ook niet.
Er is zelfs een stukje van vijf bij vijf meter waar de klei grond vermengt is met grove kiezel stenen. Wat houtige kruiden op deze plek gezet.
Ik was meteen geïntegreerd over jou mulch verhaal en heb verse mulch zo veel mogelijk toegepast. Lopen doe ik alleen op de paden en lavameel pas ik ook toe.
Ongelofelijk wat het mulchen al in één seizoen doet. Mijn tuin zit vol wormen en ander leven zelfs waar de klei met kiezel is vermengt. De kleigrond is ook veel losser geworden op de bovenste laag van de klei.
Naakt slakken zijn er wel maar ik heb het idee dat veel mensen denken dat er meer slakken zijn. Misschien zie je ze sneller daar ze niet in de aarde maar onder de mulch laag zitten. Wat makkelijker is om ze te vinden.
Ik had meteen twee kleine watertjes gemaakt en heb kikkers en zeker een dikke pad op mijn tuintje.
Zoals je al schreef word mulchen een deel van mijn leven ik ben er altijd mee bezig overal zie ik mulch, hahaha.
Frank hartelijk dank voor deze fijne verslaving.
Simone.
In plaats van mulch is het ook goed mogelijk om gebruik te maken van een cover-crop. Een aanplant die gedurende de winter maanden het bodemorganisme in leven houd. Bijv. winter rogge is niet duur in aanschaf, iets wat je in november kan zaaien en dat de bodem bedekt tegen zon en regenslag. Het levert voedsel aan de bacteriën en schimmels in de bodem zodat deze gedurende de winter blijven leven en zich verder ontwikkelen. In het voorjaar dan deze word de rogge gemaaid of plat geknikt waardoor deze afsterft. (niet uittrekken dat vernietigd de schimmeldraden). Nieuw plantmateriaal kan worden gezaaid of gepoot en aansluiten bij het soil-food-web dat het nieuwe plantje voorziet van voeding.
Bert