In vorige blogberichten en in cursussen heb ik reeds het belang van randen aangehaald. Randen zijn werkelijk een cruciaal onderdeel van de natuurlijke moestuin. Maar het is niet altijd een gemakkelijke keuze die je moet maken, want randen nemen ook plaats in waar je anders groenten kan kweken.

Zeker in kleinere tuinen waar de moestuin waarschijnlijk al overvol staat, is het niet evident om een takkenril aan te leggen, om haagkanten te laten groeien, een poel aan te leggen, … kortom, om kostbare plaats ‘af te nemen’ van het groentegedeelte.

Maar randen bestaan er op alle niveaus en leveren heel veel voordelen. Ook in kleinere tuinen kan je met behulp van planten extra randen creëren en zo de diversiteit en wisselwerking in uw tuin sterk verhogen.

Deze planten nemen weinig plaats in, hebben allemaal een visuele functie met daarbij nog verschillende andere voordelen. Hieronder volgen enkele voorbeelden.

Bessenstruiken en ander kleinfruit

Bessenstruiken, frambozen, braambessen, … worden in de eerste plaats gezet voor het fruit dat er in de zomer aankomt. Meestal wordt er een apart stuk van de tuin gereserveerd waar alle soorten mooi bijeen staan.

Je kan echter de bessenstruiken verschillende andere functies geven door ze op welbepaalde plaatsen te zetten. Dit geldt ook voor de kleinfruitsoorten die aan draad worden gekweekt zoals frambozen, taybes, braambes, …

In plaats van een draad te zetten als afsluiting tussen de moestuin en de rest van de tuin, kun je net zo goed een rij bessenstruiken zetten. Visueel is het veel mooier, maar ook naar het vormen van een micro-klimaat is het veel beter.

De wind wordt gebroken en naar boven gestuwd waardoor de groenteplanten wat warmer staan en de kleine, jonge plantjes beschut zijn tegen koude en/of sterke winden.

Wanneer je weinig ruimte hebt, ga je voor een draad met frambozen, braambessen of iets vergelijkbaars. Deze geven op een zeer beperkte ruimte veel opbrengst, wanneer je ook nog de oogstperiodes van de soorten afwisselt, kun je zo een hele zomer fruit hebben op enkele meters moestuin.

Zeker frambozen en in mindere mate braambessen en taybessen sluiten de ruimte ook goed af in de lente waardoor er een beter micro-klimaat ontstaat. Frambozen sluiten het best af in het groeiseizoen, taybessen en braambessen geven een betere beschutting vanaf de tweede helft van het jaar en tijdens de winter, zeker als je pas in de lente gaat snoeien.

Een afbakening van een tuin met levende planten die dan ook nog bloemen en fruit voortbrengen is veel mooier en natuurlijker dan een groene Bekaert draad.

Maar we zijn er nog niet. Deze rijen struiken of fruit aan draad geven ook ruimte voor dieren. Vele vogels komen gevallen fruit oppikken, de mulchlaag onder fruitstruiken is een drukbezochte plaats voor allerhande insectensoorten. Deze struiken vormen ook een uitvalsbasis voor natuurlijke vijanden om snel mogelijke problemen in de moestuin direct in de kiem te smoren.

Kruiden

Een soort planten die ook gigantisch veel voordelen oplevert tussen uw groenteplanten – zonder dat je veel opbrengst moet missen – zijn kruiden.

Net zoals bij het kleinfruit houden veel mensen kruiden en groenten gescheiden in een kruidentuin en een moestuin. Nochtans kan men deze 2 tuinen combineren en zo heel veel voordelen bekomen. Kruiden hebben dikwijls zeer specifieke sterke geuren, daarom zijn ze zeer effectief in het misleiden van plaaginsecten. De geur van het kruid overheerst en het zoekende plaaginsect wordt verward en vindt zijn voedsel niet of moeilijk.

Ook fungeren kruiden als vanggewas, waarbij de luizen, rupsen of andere insecten eerst op het kruid komen zitten. Zo krijgen de natuurlijke vijanden tijd om hun populatie op te bouwen, hierdoor ontstaan er zelden problemen met plaaginsecten bij je groenten.

Veel kruiden bloeien en zijn een lust voor het oog. Ook insecten zoals bijen, vlinders, vliegen, hommels, … zijn dikwijls fan van deze planten en komen in grote aantallen langs. Het aantrekken van deze bestuivers heeft dan weer voordelen voor verschillende groenten en fruit en leidt tot hogere opbrengsten.

Kruiden kunnen ook als mineraalpompen gebruikt worden. De overblijvende kruiden leven vele jaren en vormen in deze periode uitgebreide wortelstelsels die grote dieptes kunnen bereiken. Hier beschikken ze over mineralen waar éénjarige groenten nooit aan kunnen. Deze brengen ze naar boven en de mineralen belanden na vertering in de bovenste grondlaag waar ze beschikbaar komen voor de groenten.

Verschillende van deze kruiden hebben ook een werking tegen ziektekiemen, aaltjes en andere kwalijke bodemorganismen. Hierdoor wordt de grond gezond gehouden.

Oneindige variatie

Eigenlijk kun je zo oneindig veel voorbeelden aanbrengen, je kunt constant experimenteren met het toevoegen van soorten en het uitbreiden van de randen. Randen zijn dikwijls lijnen of groepjes planten, maar kunnen ook afzonderlijke planten zijn.

Het feit dat de plant zorgt voor een ander habitat, voor een andere invulling maakt het tot een rand, een plaats waar er grote activiteit en diversiteit is. En dit is wat je nastreeft in de moestuin. Geen monocultuur die heel gevoelig is voor de minste duw in welke richting dan ook.

Wat je wilt hebben is een veelzijdig systeem waar er grote diversiteit en variatie is. Een systeem dat heel robuust is en klappen kan opvangen. Klappen zoals een extreem droge periode, een invasie van luizen in het voorjaar, massaal veel slakken in een natte periode in de lente of wat dan ook.

Door een grote diversiteit zijn er veel mogelijkheden voor het eco-systeem om een probleem in je moestuin zelf op te lossen, zonder jouw tussenkomst. Vergelijk het met het volwassen worden van kinderen. Het verloopt met vallen en opstaan, ze moeten hun eigen fouten maken anders leren ze het nooit.

Hoe diverser en gevarieerder hun arsenaal van kennis en ervaring is, hoe beter ze gewapend zijn tegen de onverwachte wendingen in het leven.

In de moestuin is het net zo!

Volgende Stap?

Schrijf u in voor email updates, zo wordt u automatisch op de hoogte gehouden van elk nieuw bericht!