[mashshare]
Dit weekend was ik de krant aan het doornemen en mijn oog viel op een quote van Duncan J. Watts:
Honderd jaar sociale wetenschappen heeft ons enorm veel theorieën opgeleverd, maar geen verzameling onbetwiste kennis.
Omdat ik slechts vluchtig aan het lezen was, had ik de eerste keer het woord ‘sociale’ niet gelezen en enkel “Honderd jaar wetenschappen …” gezien 🙂 . ik kon mij wel volledig vinden in deze woorden. Zeker wanneer je op een natuurlijke manier wilt tuinieren dan worden bepaalde methodes en theorieën die je gebruikt al snel weggezet als onwetenschappelijk, pseudo-wetenschappelijk of simpelweg als zweverige hippie-toestanden.
Wetenschappelijk bedrog en fraude
Ikzelf hecht redelijk weinig belang aan de huidige wetenschappelijke resultaten die om de haverklap in de krant verschijnen. Want je leest even vaak artikels over onderzoeken die vervalst zijn en over onderzoekers die teleurgesteld en gefrustreerd ontslag nemen en achteraf een boekje opendoen over de gang van zaken binnen een bedrijf of onderzoekscentrum. De verhalen zijn vaak ontluisterend en hangen een niet zo positief beeld op van de huidige wetenschap.
Maar uiteraard gebeurt er ook veel goed onderzoek, maar dat wil niet altijd veel betekenen. Onderzoek hangt samen met een wereldbeeld en een manier van denken die op dat moment overheerst. Want 20 jaar later kan een ‘onbetwistbaar feit’ al achterhaald zijn.
Zo geloofde men rond 19de eeuw dat planten grond aten, dit werd later verfijnd naar mineralen verbruiken. Daarom werd er tijdelijk op grote schaal gebruik gemaakt van gesteentemelen zoals lavameel. Maar omdat hier weinig winst op gemaakt kon worden en de chemische industrie op volle toeren draaide door de beide wereldoorlogen, werden deze gesteentemelen wetenschappelijk in discrediet gebracht. Kunstmeststoffen werden op alle fronten doorgedrukt en verkocht als het ultieme middel om de planeet van voedsel te voorzien.
De grondlegger van de kunstmestindustrie kwam zelf zeer snel tot de conclusie dat deze soort van meststoffen zeer schadelijk zijn voor de bodem, maar de industrie wou hier niet van weten en zijn latere conclusies werden doodgezwegen.
Momenteel weten al veel mensen dat kunstmeststoffen echt niet goed zijn voor de bodem, maar wetenschappelijk gezien ga je hier niet veel bewijs voor vinden.
Wat ik hiermee bedoel is dat wetenschap altijd gestuurd wordt door de heersende macht en het gangbare wereldbeeld. En dat verandert, net zoals wetenschappelijke inzichten veranderen.
Je moet dus rekening houden met wetenschappelijke conclusies, maar ook niet veel.
Niet spitten
Neem nu het concept ‘niet spitten’. Spitten is iets wat al sinds het begin der tijden gebeurt, maar toch wordt het ten stelligste afgeraden in een natuurlijke moestuin.
Het is wetenschappelijk gezien nog altijd niet bewezen dat spitten schadelijk is voor de bodem, maar toch worden er al vele hectares op een niet-kerende manier bewerkt. Juist om niet te moeten spitten, want uit de praktijk blijkt wel degelijk dat het beter is om niet te spitten.
In Vlaanderen loopt men sterk achter in deze nieuwe teeltmethode, maar in Amerika is het oppervlakte van gronden die op een niet-kerende manier bewerkt worden al aanzienlijk. In 2009 ging het over 35.5% van de oppervlakte van de 8 grootste teelten. Dit aandeel stijgt elk jaar met zo’n 1.5% zodat men nu al dik over de 40% van de oppervlakte zal zitten.
Vreemd toch voor een techniek waar volgens wetenschappers en onze boeren geen voordeel in zit.
Veel meer technieken onder vuur
Denk maar aan slakken en mulchen, bemesten en plantengroei, bodemkwaliteit en insectenvraat, mineralen in de bodem en kwaliteit van je voeding. De lijst is bijna eindeloos, over alle aspecten van natuurlijk tuinieren komen er wel kritische vragen. Dikwijls zijn de argumenten dat er geen wetenschappelijk bewijs voor is, dat dit of dat onderzoek het tegenovergestelde beweert.
Ik vind dit zelf niet altijd eenvoudig om hierin het juiste pad te kiezen, maar gebruik vooral je gezond verstand en observaties. Doe iets, zelfs al druist het tegen de gangbare theorieën in. Het resultaat zal je wel vertellen of je juist of verkeerd bent.
Laat je niet te veel vertellen door anderen hoe je alles moet doen, maar volg je buikgevoel en gebruik je ogen en orden wanneer je ergens op bezoek bent.
Ik doe zo verder
Wanneer ik naar de tuin van Yggdrasil kijk, en dan zeker dit jaar, dan ben ik er steeds meer en meer van overtuigd dat wij juist bezig zijn. Wij kweken zonder meststoffen, zonder sproeimiddelen en zonder gigantisch veel arbeid toch veel groenten, zelfs in de slechte weersomstandigheden van dit jaar.
Ik doe dus verder op de manier waarop wij bezig zijn, als jij tevreden bent met je tuin, dan adviseer ik je hetzelfde. Zelfs al ga je tegen de stroom in!
Koppigheid is soms een goede eigenschap 😉 !
Foto: Wikimedia Commons
Volgende Stap?
Schrijf u in voor email updates, zo wordt u automatisch op de hoogte gehouden van elk nieuw bericht!
Beste Frank,
De ‘zweverige hippie-toestanden’ repliek kom ik ook af en toe tegen, het maakt me nog steeds aan het glimlachen… Vooral als ik bezoek krijg in mijn natuurlijke tuintje zie ik aanvankelijk zeer kritische blikken maar gangbare tuiniers merken toch redelijk snel op dat noch de wortelen, noch de kolen aangetast zijn en dat ‘zonder bescherming’. Ogen worden opengetrokken als blijkt dat mijn (onze) vorm van bescherming bestaat uit het toepassen van combinaties zodat zoveel mogelijk plantenniches ingevuld worden. Wat je zegt over gemanipuleerde wetenschappelijke onderzoeken, ga ik ook geheel akkoord mee. Het onderzoek waar Europa zich op baseert voor de meest bekende aller herbiciden, rapporten die hormoon-verstorende stoffen in pastic minimaliseren… geef mij maar die zweverige hippie-toestanden i.p.v. de wetenschap-van-het-kapitaal.
Dag Frank,
Ik werk zelf voor een organisatie die pleit voor meer wetenschap in het beleid en in het publieke leven, dus ik ga hier nu uiteraard even de wetenschap verdedigen ;-). Ik weet uit ondervinding dat het niet zo simpel is. Er is bijv wel degelijk wetenschappelijk bewijs dat niet ploegen vele voordelen heeft of dat kunstmest schadelijk kan zijn voor de bodemkwaliteit. Ergens blijkt er echter een probleem te zijn. Wetenschappers slagen er vaak niet in om hun resultaten te communiceren naar beleidsmakers en gebruikers. Veel belanghebbenden vermelden alleen die studies die hun goed uitkomen (en je hebt gelijk dat 1 studie niets zegt) en er zijn zelfs veel beweringen over ‘wat de wetenschap zegt’ die volledig bij het haar gegrepen zijn. En ja, soms zitten wetenschappers zo vast in hun eigen denkpatroon, dat ze niet geneigd zijn om echt vernieuwend onderzoek te doen. Fraude bestaat uiteraard, maar is eerder zeldzaam.
Misschien een tip: bij wetenschapswinkel.be kun je als non-profitorganisatie terecht voor wetenschappelijke ondersteuning. Zo kun je misschien een overzicht krijgen van wat de wetenschap écht zegt over jouw methodes. Je hebt gelijk dat je ook je eigen gevoel moet volgen, want ecosystemen zijn zo complex dat ze moeilijk te onderzoeken zijn. Maar soms kom je misschien tot nieuwe inzichten en als je je methodes wetenschappelijk kunt onderbouwen, sta je ook steviger in je schoenen. Yggdrasil is denk ik niet non-profit, maar via een lokale milieuorganisatie of zo, kun je er misschien wel terecht.
Beste Sofie,
Je hebt groot gelijk, exacte wetenschap verdient het om verdedigd te worden. Ik heb ook vertrouwen in onafhankelijk wetenschappelijk onderzoek. Het probleem ligt echter in de deontologie van sommige onderzoeken. Het onderzoek naar bijvoorbeeld de schadelijke effecten van Bisphenol-A in plastics… Europa (het EFSA), relativeert de effecten van de (o.a.) hormonenverstorende stof op de mens (terwijl het in Canada als giftig wordt beschouwd en, dichterbij, in Frankrijk, niet meer gebruikt mag worden in o.a. voedselverpakkingen). Het onderzoek waarop het EFSA zich baseert werd gesponsord door de grootste plastic- en BPA-firma’s ter wereld… Is het niet zo dat het resultaat van een ‘wetenschappelijk’ onderzoek gestuurd kan worden?
Waarom spreken wetenschappelijke onderzoeken naar de schadelijke effecten van glyfosaat elkaar tegen?
Is er dan meer dan één waarheid?
Ik vind dat toch nogal verwarrend hoor.
Dag Jan,
Ik ken de studies rond Bisphenol-A niet, dus kan daar geen direct antwoord op geven. Echter wel dit: wanneer er vermoedens zijn dat iets schadelijk is en achteraf blijken die vermoedens ongegrond te zijn, dan is het heel moeilijk om de publieke opinie terug te draaien. Ik ken vele wetgevingen die gebaseerd zijn op publieke opinie en niet op feiten, omdat we nu eenmaal nog steeds in een democratie leven. Omgekeerd zijn er uiteraard ook wetgevingen die gebaseerd zijn op economische belangen en niet op feiten. Ik wil de conclusies van EFSA niet bevestigen of ontkennen – er gaat wel degelijk af en toe iets mis in risico-evaluaties, bijv omdat ze te beperkt zijn, dat zou hier het geval kunnen zijn. Maar: het is normaal dat er een heel deel data van de industrie komen – zij hebben die data nu eenmaal voorhanden. De wetenschap heeft normaal voldoende controlemechanismen, zoals peer review, om met dergelijke data om te gaan. Vergeet niet dat geen enkele onderzoeker volledig onafhankelijk is, we zijn allemaal mensen. Ik heb evenveel (en eigenlijk meer) onderzoek gezien dat gestuurd werd door ideologische overtuigingen van de onderzoeker, dan door economische belangen. Dat is ook waarom 1 geïsoleerde studie weinig zegt en er nood is aan een grote hoeveelheid studies vanuit verschillende bronnen om echt een evaluatie te kunnen maken van een complex probleem. Transparantie is echter essentieel, en daar is EFSA dan weer niet zo goed in, wanneer ze gebruik maakt van data van de industrie.
Dankjewel voor je antwoord, Sofie, zoals gewoonlijk is diversiteit (deze keer: verschillende onderzoeken door verschillende onderzoekcentra) de meest oplossingsgerichte manier…
Hi Frank, toevallig las ik op je site over flowforms. Had er nog nooit van gehoord dus googlede er op los. Heb jij weet van wetenschappelijke studies die het positieve effect van flowforms op waterkwaliteit aantonen? Ik heb er veel over gelezen en mijn voorlopige conclusie lijkt te zijn: ze zijn mooi, aangenaam geluid van kabbelend water, een mogelijke drink- en badderplaats voor vogels en wellicht ook een hoger zuurstofgehalte in het water. Maar vele dingen die ik lees over ‘energie’ en ‘revitaliseren’ en ‘levenskracht’ lijken mij toch tot het ‘hippie-gedachtengoed’ te behoren. 🙂 Wat waren jouw redenen om flowforms in de tuin te introduceren?