Juni is normaal dé composteermaand bij uitstek. Er is veel materiaal aanwezig na de opkuiswerken van het voorjaar. De temperatuur is al hoog zodat de composthoop gemakkelijk zijn 65°C haalt en het microbieel leven is uitermate actief. Dit jaar ben ik zelfs al een stuk vroeger begonnen, de temperaturen zijn ondertussen al een tijdje zomers dus waarom niet :-).
Vorige week dinsdag heb ik de eerste 2 compostbakken opgezet, en terwijl ik hier mee bezig was kwamen er enkele mensen langs voor een rondleiding. Composteren is voor de meeste mensen geen onbekende activiteit, maar waar iedereen zich wel telkens over verbaast is de hoeveelheid water die wij geven tijdens het opzetten van de hoop.
Ook nu weer was er de vraag of zoveel water geven echt wel nodig was. Misschien hangt het samen met de manier waarop wij composteren, maar voor ons werkt dit systeem prima. Gisterenochtend heb ik de temperatuur gemeten en kwam er een kleine 59°C op het scherm. Ik zit dus goed op schema om na 10 dagen boven de 65°C uit te komen :-).
Waarom geven wij water?
Composteren is het mengen van groene en bruine materialen. De groene materialen – grasmaaisel, onkruid, vers blad, smeerwortelblad, …. – bevatten al veel vocht. Waarom moet je dan nog meer water geven? De mengeling zal wel vochtig genoeg zijn door het composteren, en als het regent komt er nog wel water bij.
Daar heb ik een paar bedenkingen bij:
1. Groen materiaal is dikwijls redelijk vochtig, maar tijdens het composteringsproces gaat er veel vocht verloren. Een temperatuur van 65°C zorgt ervoor dat er veel vocht verdwijnt in de lucht.
2. Om het composteringsproces beter te controleren, dekken wij de bakken af zodat er geen regen in kan komen. Hierdoor vermijden we dat er teveel water in de bak terecht komt.
3. Als je ook kippen hebt en het afval van stro en stront gebruikt, dan gaat u heel droog materiaal toevoegen. Deze droge massa wordt niet gecompenseerd door het vocht in de groene materialen.
4. Het toevoegen van water tijdens de opeenvolgende omzettingsbeurten is veel moeilijker en riskanter dan ineens voldoende water geven in het begin.
5. Micro-organismen die belangrijk zijn voor het composteringsproces hebben zonder uitzondering allemaal water nodig om te overleven. In een droge omgeving gaan zij zich niet voortplanten, de omzetting van organisch materiaal gaat dan ook niet gebeuren. Het materiaal blijft onveranderd liggen.
Wij geven dus veel water in de opstartfase. Hierdoor zijn we zeker dat er tijdens de volgende omzettingsfases nauwelijks of geen water moet worden bijgegeven. Er zullen ook geen droge plekken in de composthoop zitten, alles kan dus omgezet worden tot compost.
Hoe geven wij water?
Tijdens het opzetten staat de broeskop bijna continu open. Bijna de hele tijd dat we bezig zijn met het vullen van bak staat er dus iemand water te geven en alles nat te spuiten. Dat lijkt voor veel mensen veel te veel, maar ik zal hieronder uitleggen waarom u in de opstartfase nooit te veel water kunt geven.
Wanneer u de bak vult, gaat er allemaal materiaal in dat nog een duidelijke structuur heeft. Onkruidplanten, bladeren, stro met mest, grasmaaisel, … dat u zo op elkaar gooit, gaat nooit alles volledig afsluiten. Als u dan water geeft op de bovenste laag van de compostbak, dan sijpelt dit doorheen de hele bak naar de bodem. Het wordt nergens tegengehouden, maar maakt op zijn weg naar beneden alles wel goed nat.
Overal wordt zo een dunne film van water gelegd, ideaal om het bodemleven op gang te krijgen én te houden! Het teveel aan water kan gewoon wegvloeien, geen enkel probleem. Zeker bladeren, stro of houtsnippers moet u heel goed nat maken. Anders vindt u twee weken later plekken waar er niets is omgezet omdat het er te droog was.
Als bovenste laag gebruiken we een dunne laag grasmaaisel zodat de bovenkant wat wordt afgesloten van de lucht. Dit beperkt ook de verdamping van de hoop. Als laatste komt er nog een dak op de bak zodat er geen extra water meer aan de pas komt.
Wanneer u de hoop dan na 10 – 14 dagen gaat omzetten, gaat u merken dat alles goed vochtig is, maar niet nat. Soms kunt u nog een droge plek vinden, maar dat betekent enkel dat u de eerste keer niet voldoende water hebt gegeven. Maak deze materialen dan goed nat, u zult merken dat u de rest van de hoop geen water moet geven.
Het is trouwens ook veel riskanter om een hoop water te geven die al gedeeltelijk is omgezet. De meeste structuur is verdwenen en water blijft nu veel gemakkelijker staan in de hoop. Het vindt door een gebrek aan gangetjes en openingen de uitweg niet meer. Te natte compost is het resultaat, wat gevolgd wordt door een te lage temperatuur en het stilvallen van de omzetting in de composthoop.
Hoe gaan we verder?
Wanneer u dus straks aan de slag gaat met het maken van uw composthoop, geef dan veel meer water. En wanneer u denkt dat het nu wel voldoende is, geef dan zeker nog extra. Dan zult u misschien genoeg gegeven hebben :-).
PS: Omdat het heel moeilijk is om uit te leggen hoe u moet composteren speel ik met het idee om via een online cursus via video’s uit te leggen hoe u te werk moet gaan bij het composteren in bakken. Het zou een cursus zijn van enkele weken (start ergens eind mei – begin juni) waarin ik wat theorie geef om te starten en waarna ik dan via video’s toon hoe wij een compostbak vullen, omzetten, temperatuur meten, zeven en de compost uiteindelijk testen op kwaliteit.
Mocht u geïnteresseerd zijn, dan laat u het maar weten in de commentaren hieronder. Vertel dan ineens waar u het hardste mee sukkelt, dan kan ik dat ineens in de cursus opnemen 🙂
Hallo Frank,
Heel mooi om meer over composteren te leren. Wij sukkelen het hardst met hoe lang het duurt voor alles is verteerd in fijne compost en ook de geur is niet helemaal waar ik me op had verheugd;) niet dat hij stinkt maar boslucht kan ik het niet noemen! Ik heb veel aandacht besteedt aan de opbouw, in lagen 50% groen 50% bruin afval. Wat kan beter?
Leuk Frank,
Ik ben wel geinteresseerd in de online cursus composteren! Heet composteren blijft lastig, misschien ook al om het juiste volume aan materiaal bij elkaar te hebben.
frank we zijn zeker geïnteresseerd om de online cursus mee te volgen
waar wij het meest mee kampen
hoe doe je het in een samentuin, om iedereen op dezelfde golflengte te krijgen
beremoeilijk ondervinden we
guy heeft zelfs nu een aparte wachthoop gemaakt zodat hij kan controleren wat er fout gebeurd, maar mss zijn er mensen die hier al meer ervaring mee hebben
Inderdaad, ik denk dat de soort compost waarover je kan beschikken om een permatuin op te starten ook valt of staat met de soort van compost… ik had van het IOK compost gekocht en blijkt wel geen goeie te zijn want al mijn tomatenplanten zijn verbrand en veel plantjes groeien weinig of niet… het was een beetje een rampjaar door het gebruik van de verkeerde compost… en de goeie kan ik nergens vinden spijtig genoeg 🙁 ik hoop dat ik door zelf te composteren toch al wat goeie heb, maar of het voldoende gaat zijn … ,
Beste,
hartelijk dank voor uw interessante blog! Ik ben heel erg geïnteresseerd in de online cursus.
Ik heb zo gauw ik een tuintje kreeg een compostcursusje gevolgd bij ‘Zo leef ik verstandig’ en meteen ook een plastieken ton gekocht. Maar het lukt me niet goed en een vriend is nu bezig een ‘bak’ te maken van gevlochten wilgentakken, open dus. Zou ik er een dakje moeten opleggen?
Ik neem alvast uw goede raad ter harte.
vriendelijke groet, Josefine
Als ik niet mis ben, begin je met een grote hoop vers / groen materiaal , het bruin is geen probleem , dat spaar je bijeen . Maar groen , om in één keer een hele composthoop op te zetten , en lavameel/gruis , spoelt dit dan niet weg ?
franske
Hey Frank,
Ik wil altijd bijleren over composteren! We hebben nu ook al een vrij grote berg wortels van brandnetels en ook akkerwinde. Is dit dan groen of bruin? Ik heb vorige week ook mijn eerste m3 hoop opgezet met GFT van Restaurant Avalon in een mix van bladeren (gescoord in de herfst toen iedereen het zo netjes in witte plastic zakken buiten zette voor de ophaling, ideaal voor mij en mijn bakfiets), en ook wat vermolmde wilg en verhakselde haagbeuk. Na 1 week nog maar op 25C dus toch nog maar eens omgezet en wat gras en brandnetelmaaisel aan toegevoegd. Als alles goed gaat zet ik elke week 1m3 hoop op en om en om en om… heel benieuwd!
Groeten,
Michiel
hallo Frank
Met veel interesse je stuk gelezen over de nattigheid van compost. Weer wat bijgeleerd want ik zit ook wel eens met droge plekken. Ik vraag me af met wat je best de composthoop bedekt. Ik doe er meestal een worteldoek over maar ik denk dat het niet de beste oplossing is want dat is waterdoorlatend.
En ja hoor, ik ben erg geïnteresseerd in je onlinecursus met videomateriaal.
Ik heb nooit niets op mijn compost liggen , maar hij licht wel half onder de bomen die er naast staan. Hij licht nooit in de zon en is dan ook nooit te nat of te droog, door die overhangende takken van de bomen! Mischien moet ik bij het opzetten ook wel wat meer water er over sproeien, (vroeger deed ik dat meer) zoals men zegt dan gaat de temperatuur hoger, samen met het groen.
Hallo Frank,
zeer interessant altijd, je blogposts. Die online cursus zal me ongetwijfeld interesseren. Ik heb me ook ingeschreven voor je ‘live’ cursus omtrent composteren, dus mssch heb ik minder vragen nadien. Ik heb me ondertussen ook een compostton gekocht (zo’n plastieken ding), om alvast mee van start te gaan…. Ik ga momenteel van het principe uit: lukt het niet met deze opstart, dan probeer ik opnieuw… tot het lukt 🙂
grjs
Danny
Ik ben in de herfst begonnen met composteren. En het gaat echt als een trein. Maar wat nu helemaal nieuw voor me is, is het water toevoegen. Weer wat geleerd. Mijn compostvakken bestaan ook uit pallets. Ik heb drie vakken. Momenteel heb ik een wachthoop waar ik in de herfst mee begonnen ben en die altijd warm was, maar niet 65 graden. Tot mijn verbazing ( ik heb er nog wat bruin materiaal bijgedaan) is die opeens heel erg heet geworden. Ik zet dagelijks om, moet dat ook? Ik ben ook met de tweede hoop begonnen, daar zit naast bruin materiaal ook lekker veel zevenblad, kleefkruid, zuring, paarse dovenetel enz. in. Hij is warm, maar niet zo warm als de eerste hoop. Ik heb toch het gevoel dat ik er meer bruin materiaal in moet doen om hem echt goed op temperatuur te krijgen. Als ik het dus goed heb begrepen moet ik nu op de tweede hoop water gooien (het materiaal is allemaal nog goed herkenbaar) en op de eerste dus niet. En ja…ik ben zeer geïnteresseerd in een online cursus composteren. Ik geloof echt dat dat een vak apart is. Mijn composthopen ruiken overigens wel naar bos.
Hoi
Mijn eerste m³ compost met veel water staat er , maar daar zit wel het dubbel aan materiaal in als mijn vorige hoop . Nu afwachten , ging beter dan verwacht , het water verdwijnt gewoon . Nu na 24 uur 25°, eerst 8°, maar wat er dan moet gebeuren ??
groetjes franske
Na 4 dagen 40°en 20 cm ineengezakt
franske
Beste,
Wat een fantastische tip. Dit jaar begonnen met composteren (in vam-vat (plastieken ton). Blijft altijd droog, ondanks het veelvuldig toevoegen van groen materiaal. Water toedienen had misschien de oplossing geweest. Anderzijds staat hij misschien ook te veel in de zon, waardoor het kan uitdrogen?
Die online cursus lijkt me in ieder geval interessant. Vragen die ik heb: tot nu toe haal ik mijn compost op het containerpark. Heb jij een idee van de kwaliteit ervan? één jaar had die totaal geen geur en weinig structuur. Dit jaar vond ik dat die wel goed rook en had hij ook een goede structuur denk ik.
Zo’n vam vat (plastieken ton) waar ik het nu in probeer lijkt me ideaal om te oefenen. Of zijn hier volgens u ook nadelen aan verbonden?
Tot slot: in het hoeverre is beluchten nodig indien je een goede verhouding groen-bruin hebt? Hetzelfde met omzetten: is dit sowieso nodig, of enkel wanneer het proces niet goed op gang trekt? Volgens het boekje van de gemeente is dit immers beide nodig, maar ik kan me voorstellen dat dit in de natuurlijke denkwijze (gedeeltelijk) overbodig wordt? =)
Alvast bedankt!
De tips over het broezen van de opgezette composthoop (in compostbakken dacht ik) ga ik uitproberen. Mijn compost bevat tot nu toe te veel fertiel zaad.
De online cursus composteren lijkt me leerzaam. Nu gooi ik veel onkruid weg (bv zevenblad, winde met wortels en/of zaad) omdat ik bang dat straks mijn hele tuin volzit
beetje laat in 2018 maar als er nog materiaal beschikbaar is over het composteren graag
Bij mij gaat het composteren ogenschijnlijk goed. Wat ik merk dat uit de compost die ik op het land uitspreid veel onkruid groeit. Soms ook tomatenplantjes.
Reden? Te weinig warm?
Kben zeker geïnteresseerd in een online cursus composteren!
als de composthoop niet kan verzuipen, kan regen geen probleem zijn, toch? En zou je de hoop niet hoeven af te dekken.
Ben geinteresseerd in de online cursus composteren
mijn composthoop geeft uiteindelijk wel mooi donkere /zwarte aarde maar als ik erin voel broeit die niet het blijft een koude bedoeling; is daar een verklaring voor; dank
mijn c. hoop ligt overwegend in de schaduw . Wat me opvalt (tegenvalt)met eerdere hopen in andere tuin is dat deze niet broeit; geeft na verloop van tijd wel mooie aarde maar als ik in de hoop voel dan is die niet warm of broeierig en dat snap ik niet ; hou de hoop vochtig genoeg en strooi ook af en toe gedroogde koemestkorrels toe ; graag tips of ideeën hoe e.e.a. komt en hoe te voorkomen/ verbeteren is ;
dank