Toen ik klein was, hielp ik graag bij mijn ouders in de tuin. Ik heb zelfs een tijdje een eigen stukje gehad waar ik dan mijn goesting kon doen. Zoveel jaar geleden hadden mijn ouders het ‘licht nog niet gezien’ en werkten wij op een ecologische en biologische manier. Er werd gespit en een mulchlaag was onbestaande. Het is pas sinds 1996 dat wij verhuisd zijn naar Vissenaken en ik stilaan geïndoctrineerd ben door het natuurlijk tuinieren :-).
Blote aarde?
Het is dan ook al sinds mijn tienerjaren geleden dat ik nog blote aarde gezien heb in een moestuin. Mijn beeld van een moestuin is volledig veranderd sinds wij in Vissenaken begonnen zijn met het project ‘Yggdrasil’. Alles is altijd bedekt met iets: zij het gras, houtsnippers, stro, compost, oogstresten, bladeren of houtsnippers, nergens gaat u bij ons blote aarde vinden.
Dat is ook heel belangrijk in een natuurlijke moestuin, want net als de natuur heb ik een gruwelijke hekel gekregen aan blote aarde. Het betekent veel extra werk voor mij en het is schadelijk voor het bodemleven en de bodemstructuur.
In theorie is het eenvoudig om een hele tuin te bedekken met een dikke mulchlaag, in de praktijk is dit toch niet evident.
Zoveel mulch dat ik nodig heb!
Wij zijn om diverse redenen begonnen met op onze bedden een dikke laag compost te leggen, met op de tussenliggende paden houtsnippers. Dit is voor een opstartende moestuin op slechte grond een heel goed begin. De grond is bedekt en de compost geeft een boost aan het bodemleven. Ook is het zo mogelijk om direct te beginnen met zaaien en planten in de compostlaag.
Maar nu zitten wij in een andere situatie. Onze grond is ondertussen voldoende verrijkt met organisch materiaal. Wij willen meer en meer zelfvoorzienend zijn op vlak van mulch. Er moet een kringloop komen van eigen materiaal en een minimum aan inbreng van buitenaf. Dat is één van de redenen dat we onze eigen compostproductie opkrikken en verbeteren. Ook zijn we bezig met alternatieven voor grondbedekking zoals houtsnippers van onze haagkanten en klaver als bodembedekker.
Maar op onze bedden, wat ook voor veel mensen de uitverkoren manier van werken is, gebruiken we geen stro, compost of zeefoverloop als mulch. De bedoeling is om de bedden volledig te bedekken met organisch materiaal dat op ons domein groeit.
En wanneer je dan begint te snijden aan de smeerwortel, brandnetels of engelwortel merk je al snel dat er toch immense hoeveelheden nodig zijn van deze planten om de bodem bedekt te houden. Smeerwortel bv. is dan wel een snelle groeier, maar u moet een dikke laag leggen om de grond voor een langere periode bedekt te houden.
Elk blad telt
Wanneer u begint rond te kijken in uw tuin dan gaat u toch al snel verschillende bronnen van mulchmateriaal vinden. Gras, bladeren die van de boom zijn gevallen, snoeisel van de liguster- of beukenhaag, oogstresten, houtsnippers van het snoeihout van de bessenstruiken en fruitbomen, …
U denkt nu misschien: ‘Ik heb helemaal geen fruitstruiken, geen vaste planten om blad van te snijden of bomen waarvan ik het blad kan gebruiken.’
Maar net zoals het omvormen van een tuin naar een natuurlijke moestuin tijd en planning vraagt, moet u ook het mulchmateriaal opnemen in uw planning. Het aanleggen van randen met smeerwortel, hagen, het verenigen van fruitbomen met de moestuin, … deze zaken vormen allemaal bronnen van mulchmateriaal maar bieden ineens ook veel meer voordelen.
Deze extra’s brengen veel diverser en meer leven in de tuin, geven – indien juist gekozen – ook een eetbare opbrengst en kunnen nog tal van andere toepassingen hebben. Maar het is iets wat uzelf moet samenpuzzelen in uw eigen tuin.
U gaat nooit in een boek (of op een blog) lezen hoe uw ideale tuin er moet zien. Elke tuin is een spiegel van zijn ‘meester’ en de aanwezige planten, de werkwijze, de vorm wordt bereikt door evolutie, door een lange periode van observeren, van kleine verbeteringen en veranderingen tot alles juist staat en groeit.
Maar het blijft een feit dat het voorzien van voldoende eigen mulch niet evident is. Wees daarom creatief in het verzamelen, wordt vrienden met de buren die een groot gazon hebben en veel bomen :-), vraag aan natuurverenigingen of zij soms overschotten maaisel of houtsnippers hebben, contacteer tuinaanleggers in de buurt, …
Want denk eraan, een bedekte bodem is een absolute voorwaarde om vooruit te gaan in uw queeste naar een natuurlijk moestuin.
Volgende Stap?
Schrijf u in voor email updates, zo wordt u automatisch op de hoogte gehouden van elk nieuw bericht!
We hebben samen met de kinderen, de afgelopen weken steeds zakken met bladeren gevuld . Die verzamelden we tijdens een wandeling.
Het is nog niet genoeg, maar voor onze opstartende permacultuur tuin een fijn begin!
Dag Debora,
goed gevonden! Dat zijn pas 2 vliegen in één klap :-).
Groeten,
Frank
In mijn eerste jaar hier in mijn kleine achtertuin en moestuin heb ik heel veel zonnebloemen gezaaid om direct ook hoogte te creëren en het zaad had ik nu eenmaal gekregen. De zonnebloemplanten hebben zeer overvloedig gestaan en gebloeid om de groentebedden heen, het was een feest voor het oog en de bijen. De zonnebloemen heb ik geoogst; lekker voor de zaden. Vóór de eerste herfststorm heb ik de zonnebloemplanten afgeknipt en gehakseld; dit leverde een heel aardige mulchlaag op voor mijn kleine stadstuintje. Ik weet nog niet hoe lang deze mulchlaag meegaat, dat is het experiment.
Dag Karin,
laat maar weten wat het resultaat is!
Groeten,
Frank
Frank, wij hebben onze gazon ontmost (zonder vooraf kapot te spuiten ! er is dus geen enkel chemisch middel gebruikt) en dit leverde een hele hoop op. Vraag : is dit goed materiaal om te composteren en nuttig als bedekkingsmateriaal in de moestuin.
Ik zou het zeker gebruiken. Misschien dat het op vochtige plaatsen wel terug gaat wortelen en verder groeit maar dat betwijfel ik. Niet te dik leggen, verder zie ik er geen problemen in.
Wel is het volgens mijn beperkte kennis van mos niet erg voedingsrijk, toch niet zoals gras, smeerwortel of bladeren. Maar als u het heeft liggen, kunt u het beter goed gebruiken hé 🙂
Frank,
Bedankt voor de interessante info over mulchen ! Maar nu boomschors.
Mijn vraag : mijn buurman zegt dat hij er goed aan heeft gedaan de oude Amerikaanse eiken alsook de krentenboompjes aan de stam te omringen met een dikke laag boomschors. Let wel, het betreft hier onze gemeenschappelijke lange bosrand van zo’n 10 meter breed. Ik heb altijd geleerd (in mijn ecologische volkstuin alsook van drie tuinarchitecten/tuinlieden) dat boomschors schimmels kunnen veroorzaken en dus niet gebruikt kan worden als bodemverbeteraar, zeker niet in een (verstikkende) laag.
Ik vrees voor het voortbestaan van onze oude eiken en zou dus heel, heel graag uw mening/advies horen. Bij voorbaat dank.
Afke
Ja, boomschors gaat schimmelen. Maar deze schimmels zijn niet slecht voor andere planten en bomen, intendeel.
‘correct me if i’m wrong’
Marc
Bomen groeien van nature in een bodem die rijk is aan schimmels, in tegenstelling tot grasland waar de bodem vooral uit bacteriën bestaat. De schimmels van de boomschors zullen zelfs voordelig zijn voor de eiken. Ik ben geen expert in schimmels en paddenstoelen, maar mijns inziens zullen ze enkel de boom aantasten wanneer deze verzwakt is, bv. een scheurwonde heeft opgelopen bij een storm.
inderdaad er blijkt een symbiose te zijn tussen de schimmel en de plant – geen paniek, de bomen gaan dit zeker overleven
Achter onze woning is een pleintje met bomen waar we met een paar buren een ‘bladerkorf’ gemaakt hebben van een restje draadomheining. we stoppen deze vol met organisch afval zoals de bladeren van de bomen in de herfst maar ook uitgetrokken onkruid van rond het pleintje, onkruid van in de tuintjes of stoeprand… en dan verdelen we de ‘opbrengst’ uit die bladerkorf om onze tuingrond op natuurlijke manier voor te bereiden op de lente van het jaar er op… ik merk nu een enorm verschil met vorige lente toen ik dit nog niet toepaste… echt een aanrader…
Hallo Frank,
Mijn tuin is op een camping. Er staat een grote container waar iedereen z’n tuinafval in gooit en wat er ook weer gemakkelijk uit te halen is. Wellicht ook voor anderen een goed idee om op die manier aan groenafval te komen?
Met vriendelijke groet,
Rianne
Hallo Frank. Je noemt heggesnoeisel van liguster en haagbeuk. Maar is het snoeisel van een coniferenhaag ook geschikt als mulch? Onze tuin is van oudsher (al lang voordat wij hier woonden) voorzien van hoge hagen. Ze hebben veel voordelen (beschutting, schaduw, privacy, zien er altijd mooi groen uit). De ligusterhagen langs de voortuin snoei ik een paar keer per seizoen en dan laat ik snoeisel in de tuin liggen. De coniferenhagen hoeven slechts eenmaal per jaar gesnoeid te worden, maar geven dan heel veel snoeisel. Het zou fijn zijn als dat op de tuin bruikbaar is!
Er wordt altijd gezegd dat dit inderdaad verzurend werkt, maar onlangs heb ik gelezen dat dat eigenlijk niet waar zou zijn.
Wat het juist is weet ik niet, ik zou het niet snel gebruiken, al was het maar omdat het heel traag afbreekt en dus lang op je bedden blijft liggen.
Zo gaat het niet veel bijdragen aan je bodem …
Inderdaad draagt het niet zoveel voeding bij aan de bodem.
Maar mulchen doe je ook om vocht vast te houden en onkruid ‘in de kiem te smoren’.
Dan is het wel zo prettig als de mulch juist niet zo snel verteerd, plus je moet het nu eenmaal doen met wat je (overvloedig) hebt.
Conifeer is zeer goed bruikbaar, ik gebruik het zelf ook graag. Dik genoeg aanbrengen, want als het verdroogd is blijft er niet zoveel van over. Mengen met ander materiaal zorgt voor een rijke mulchlaag.
beste,
ik ben dit jaar ook begonnen met mulchen en ik zie wel al de voordelen…maar…ik heb voornamelijk gras gebruikt en ik merk nu met de droogte en het éne buitje dat we kregen dat regenwater niet doordringt in de graslaag, maw de grond blijft even kurkdroog als ervoor….hoe wat?
Bedankt alvast voor een antwoord
Een enkel buitje is voor niets genoeg als het al 3 maand niet geregend heeft. Het dringt niet door in een mulchlaag die poederdroog is, maar ook niet in een onbedekte bodem die helemaal uitgedroogd is.
Ik vermoed dat de situatie ondertussen al wel verbeterd is met de regen die gisteren en vandaag gevallen is 🙂
Beste,
Zijn alle houtsnippers geschikt om de bodem mee te bedekken? Vb kruinhout van loofbomen ( via ecosnoei.be verkrijgbaar). Niet enkel in de moestuin maar ook tussen andere planten in de tuin zou ik dit eventueel gebruiken.
Bedankt alvast voor je reactie.
Groeten
Sarah
—–
Elke tuin is een spiegel van zijn ‘meester’
—–
2013, Frank Andries
En ik typ je naam volledig verkeerd. Nou, verwijder deze reactie meer weer. 😀