Mensen die kennis maken met ons project zijn vaak verwonderd over de naam ‘Yggdrasil’. Het is inderdaad geen alledaagse naam, en een link met permacultuur of natuurlijk tuinieren is er niet. Of toch geen duidelijke. Maar de naam is niet zomaar gekozen om speciaal te doen. Er zitten meerdere betekenissen achter, er is dus wat uitleg nodig om de achterliggende redenen te verklaren.

Meerdere redenen

We gaven om meerdere redenen de naam Yggdrasil aan ons project.

Toen wij in 1995 kennis maakten met ons terrein, woonden we nog niet in de streek en hadden we nog veel te leren. Wat we zagen was een oude, vervallen boerderij waarachter landbouwgrond lag waar op dat moment aardappelen groeiden.

De grond lag bezaaid met keien. Er was nergens een rand rond de landbouwgrond. Naast de gebouwen lag aan de kleine zijstraat een hooiweide die afgemaakt was met het verroeste restant van prikkeldraad waardoorheen een hoge en zeer brede haag van laurierkers groeide. De inrit van de gebouwen lag aan de grote straat. Bij de gebouwen was er zo goed als geen plantengroei. Hier en daar stond onkruid tussen de kasseien en betonnen platen van de oprit, in een vervallen muur groeide een berk. Achter de woning lag wat ooit een moestuin geweest was. Aan die kant waren de deur en de ramen van het huis volledig afgeschermd door een hoge haag van laurierkers. Aan de linkerkant van de tuin stond alweer zo’n haag.

Nadat de boer de aardappelen gerooid had, bleef er een kaal terrein achter. Er was langs de randen van het veld nergens een haag of houtkant te bespeuren. De boer had telkens geploegd tot tegen de uiterste rand van het terrein, een steile helling naar de straat. Bij hevige regenval stroomde het water van de hoger gelegen landerijen in diepe, meanderende geulen dwars over onze landbouwgrond af naar de straat. Het dunne vruchtbare laagje dat er nog was spoelde steeds verder af.

En te midden van al dat onkruid, stenen en bouwval stond één grote boom: een treures van wellicht meer dan honderd jaar oud.

De Levensboom

Bij ons staat er een treures, de natuurlijke groei van een es is echter snel en mooi rechtop. Een es heeft een heel goed contact met de zon. Het is de inheemse boom met het grootste blad, dat zo diep is ingesneden dat het lijkt alsof hij vele kleine blaadjes heeft. Door de diepe insnijdingen kan het licht heel goed door de kruin doordringen. Hierdoor is er veel plantengroei onder een es. De es groeit ook waar stromend water in de bodem is. Ook dat was voor ons belangrijk.

Mede hierom wellicht was de es bij de Noorse volkeren de levensboom, het centrum van al het leven. Deze levensboom luisterde naar de naam Yggdrasil.

Noorse Mythologie

Yggdrasil is de machtige boom waarvan de stam oprijst in het geografische centrum van de Noorse spirituele kosmos. De rest van die kosmos, met inbegrip van de negen werelden, is eromheen opgesteld en bij elkaar gehouden door zijn takken en wortels, die de verschillende delen van de kosmos met elkaar verbinden. Daarom hangt het welzijn van de kosmos af van het welzijn van Yggdrasil.

In de woorden van het Oud-Noorse gedicht Völuspá is Yggdrasil “de vriend van de heldere hemel”,  zo hoog dat zijn kroon boven de wolken uitsteekt. De hoogten zijn bedekt met sneeuw, net als de hoogste bergen, en “de dauw die in de dalen valt” glijdt van de bladeren af. Hávamál voegt eraan toe dat de boom ‘winderig’ is en op zijn hoogten wordt omringd door veelvuldige, felle winden. “Niemand weet waar zijn wortels lopen”, omdat ze zich uitstrekken tot aan de onderwereld, die niemand (behalve sjamanen) kan zien voordat hij of zij sterft. De goden houden hun dagelijkse raad aan de boom.

Er wordt gezegd dat talloze dieren tussen de stevige takken en wortels van Yggdrasil leven. Rond zijn basis loeren de draak Nidhogg en verschillende slangen, die aan zijn wortels knagen. Een naamloze adelaar strijkt neer in zijn bovenste takken, en een eekhoorn, Ratatoskr (“Drill-Tooth”), haast zich op en neer over de stam om de beledigingen van de draak over te brengen aan de adelaar en vice versa. Ondertussen grazen vier herten – Dainn, Dvalinn, Duneyrr en Durathror – op de bladeren van de boom.

Meer lezen over de symboliek van de Yggdrasil en levensbomen in het algemeen: De levensboom – Yggdrasil

Dubbele symboliek

Deze es stond in onze ogen symbool voor onze manier van telen en omgaan met de natuur die we op het oog hadden: respect voor elke levensvorm, het leven zoveel mogelijk toelaten.

In de loop van de jaren is daar nog een symbolische betekenis bijgekomen. Uit de onderstam is een scheut gegroeid die de kenmerken heeft van de originele es, niet van de erop geënte treurvorm. Hij groeit recht omhoog en steekt reeds een flink stuk boven de kruin van de ent uit. De geënte es is aan het verouderen en verliest steeds meer takken, maar zijn stam ondersteunt de jonge spruit. Het is het beeld van de zoon die boven de ouders uitgroeit en zich nog meer op de natuurlijke ontwikkeling oriënteert.