[mashshare]
Juni 2016 is de natste junimaand ooit, het voorjaar is het natste ooit. Je hebt het ongetwijfeld zelf ook wel gemerkt, het heeft redelijk veel geregend 🙂 . Voor de moestuin was dat verre van ideaal, ik heb vele mensen horen en zien klagen over ondergelopen tuinen, wegkwijnende planten en vooral: een overvloed aan slakken!
Over de andere problemen wil ik het niet hebben, want daar kan je dikwijls niet veel aan doen. Aan slakken daarentegen kan je wel iets doen. Ik ben trouwens teleurgesteld in de reactie van de meeste mensen op dit probleem. Uiteraard niet de reacties en adviezen van gangbare tuiniers, want daarvan verwacht je niets anders dan oorlogstaal (bestrijden, knippen, verdelgen, op jacht gaan …).
Permacultuur en slakken?
In kranten, op tv én op internet wordt openlijk de oorlog verklaard, zelfs door mensen en organisaties waarvan je toch al een iets andere reactie verwacht. Maar zelfs in een groep zoals Praktische Permacultuur wordt over slakken enkel gepraat in verband met bestrijden, verdelgen, jagen, knippen …
De ervaring op Yggdrasil met slakken is helemaal anders.
Natuurlijk tuinieren is kijken en denken
Slakken kun je tot in de eeuwigheid bestrijden of je kan zorgen dat je door planning, doordacht tuinieren en wat tijd het probleem voor altijd oplost. Slakken moet je niet als iets negatief of positief bekijken, het is gewoon een onderdeel van de natuur met zijn eigen functie. Net zoals vele andere dieren en planten.
Je kan je daar druk over maken en je tijd verliezen in nachtelijke zoektochten, het inschakelen van slakkenkorrels en het afdweilen van facebookgroepen en moestuinfora om de ideale oplossing te vinden. Maar die ga je daar niet vinden volgens mij. Ik heb ze alleszins nog nooit zien passeren.
Of het kan op een andere manier.
De functie van een slak
De functie van een slak is het opruimen van dood materiaal en verzwakte planten. De oplossing voor slakkenvraat lijkt dus verbijsterend simpel: zorg dat je geen verzwakte planten hebt in je tuin!
Maar wat is de basis voor een gezonde plant?
Een goede bodem!
Hoe krijg je een goede bodem?
Heel simpel, al vraagt het wel enige tijd: niet spitten, veel organisch materiaal toevoegen en veel mulchen.
Drie dingen die ervoor zorgen dat je bodem een transformatie ondergaat op enkele jaren, meestal duurt dit proces zo’n 3 – 4 jaar. Je bodem verbetert dan enorm, het bodemleven explodeert en de slakken verdwijnen vanzelf. Allez, niet echt verdwijnen maar ze laten uw planten met rust 🙂 .
Dat een mulchlaag slakken aantrekt en de slakkenproblemen verergert is echt niet waar, laat je dit zeker niet wijs maken. Ik heb hierover vorig jaar al uitgebreid geschreven: Mulchen Helpt in De Strijd Tegen Slakken!
Gewoon, zoals in de natuur
Dus ook geen meststoffen, geen gieren en geen andere huis-, tuin- en keukenmiddeltjes, want ook dit zorgt voor zwakkere planten: Hoe maak je planten aantrekkelijk voor insecten, slakken en ziektes?
Eigenlijk gewoon, zoals in de natuur, simpelweg uw bodem verbeteren. Al kan je nog een flink handje helpen door de juiste natuurlijke vijanden aan te trekken. Zoals in de natuur gebeurt.
Egels kan je aantrekken door weinig omheiningen te hebben en enkele verwilderde stukken. Kikkers en padden met een klein poeltje, spinnen door – jawel! – te mulchen, en ga zo maar door.
Nu stoppen en terug beginnen!
Je hebt misschien nu heel veel last van slakken en bent ijverig in de weer met bier, paneermeel, slakkenkorrels, koperdraden, planken, nachtelijke tochten of zelfs al aaltjes gekocht.
Allemaal mee ophouden!
Direct!
En herbegin met je bodem te verzorgen: geef overvloedig organisch materiaal aan je bodem, begin met te mulchen, stop met alle bodembewerking (als je dat nog deed). Leg een poeltje aan, voorzie een wilde zone in je tuin, trek via bessenplanten vogels aan die ook ineens slakken eten. Je kan zoveel doen om natuurlijke vijanden aan te trekken, er is zeker iets dat jij ook in je eigen tuin kan doen, hoe klein hij ook is.
Hou dit zeker 2 – 3 jaar vol en je zal het verschil zeker merken. Ik garandeer het jou! Bijt door de eerste moeilijke jaren heen waarin het lijkt alsof alle slakken uit de buurt in jouw tuin zitten, weersta de drang om oorlog te voeren in je tuin!
Vraag en antwoord
Na enkele jaren zal het probleem vanzelf oplossen. Na enkele jaren antwoord jij op dezelfde manier als ons op de volgende vraag:
Wat doen jullie tegen slakken?
Slakken? Daar kan ik niet op antwoorden, wij hebben helemaal geen slakken.
En daarna kan je – met een glimlach – rustig het uitgebreide antwoord geven 😉
Volgende Stap?
Schrijf u in voor email updates, zo wordt u automatisch op de hoogte gehouden van elk nieuw bericht!
Slakken, hier in alle maten en kleuren, met huis, zonder huis, noem maar op. Heb ze voor de aardigheid eens geteld bij een fikse regenbui. Gemakkelijk 15 per m2 op het terras. Maar ik laat ze gewoon, zie hoe o.a. de lijster het huisje stukslaat en de slak eet. In de plaats krijg ik het mooiste lijsterlied!
De hosta gaat er aan. Duiven aten mijn voorjaarsbloeiers.
Dat is nu eenmaal de natuur. Laat ons er mee leven. Het is zo al erg genoeg… mensen die de tuin stofzuigen, mochten we daar iets kunnen aan doen! Graag…
Slakken,… het is blijkbaar voor veel mensen een probleem.
Wanneer ik ze vertel over onze tuin (in overstromingsgebied, dus extra nat) en dat wij geen slakken probleem hebben kijken ze allemaal raar, net zoals wij geen last hebben van de overvloedige neerslag. Nergens in de buurt staat de maïs zo mooi en hoog als bij ons en dat terwijl het hooi op hetzelfde perceel (niet van mij) ligt te rotten.
Wanneer ik ze dan probeer uit te leggen hoe wij tuinieren (sinds ik de online cursus hier heb gevolgd 😉 ) dan kijken ze nog bedenkelijker en geloven ze er geen bal van. volgens hen heb ik gewoon geluk.
Wel, ik kan zeggen dat ik inderdaad heel gelukkig ben met mijn tuin sinds wij de overschakeling naar natuurlijk hebben gemaakt.
Wij hebben ook geen last van slakken. Wij mulchen en zorgen dat de vijanden van de slakken het naar hun zin hebben en de bodem ook ok is.
Wat wij vooral vinden tussen de mulch is lege slakkenhuisjes!
Wat spijtig voor al die andere ongelovige Thomassen!
super Frank, heel herkenbaar en bedankt voor dit goede advies
Ha, daarom heb ik ook geen slakken meer. Ik dacht dat het kwam door de loopeendjes die hier enkele jaren gelopen hebben. Maar vorige zomer zijn die gepakt door de vos en slakken zijn er nog steeds niet ook al was het zo’n nat voorjaar. Hier wordt wel al jaren niet meer gespit maar wel gemulchd met grasmaaisel, houtsnippers en compost. Zalig lui tuinieren en genieten is dat!
Dank je wel!! Ik ga mijn “nachtelijke zoektochten” onmiddellijk staken en zal geduld beoefenen 😉
Ik probeer het mantra vol te houden om niet te bestrijden en wel te mulchen, vorig jaar redelijk wat last, dit jaar extreem veel last van slakken. Ze kunnen heerlijk schuilen in de Klimop naast de bakken (ik heb enkele m² bakken). Ik mulch, ik strooi geen korrels, heb rommelhoekje, bessenstruiken maar ALLES wordt op gegeten. Zelfs het aardappel-loof. Andere moestuinierende vrienden (en de echtgenoot) verklaren mij zot en veel te koppig. Ik hoop dat ik toch stillaan verbetering mag zien. Hoe krijg je je plantgoed trouwens stevig genoeg, want eens uit geplant overleven ze vaak de eerste nacht niet…
De grond is vochtig, niet nat. Duiven stelen wat erwten, de vogels wat bessen. Onkruid wieden doe ik vier minuten per week. De bodem voeden de rest van de tijd. Slakken maken ook deel uit van mijn (moes)tuin, maar nimmer in die mate dat ik de behoefte voel ze te bestrijden. Het geheim? Natuurlijk tuinieren 🙂 dus, niet spitten, bodem voeden en mulchen. Wat niet wil zeggen dat alles probleemloos lukt, maar het (tuin) leven is van bestrijden geëvolueerd naar observeren en genieten en wordt nog ieder jaar leuker.
Ik eet ze op. Nee alleen de severijnslakken. Zijn tenslotte gelijk aan wijngaardslakken. ff koken knoflook sausje erbij. Ook onkruid eet ik op. Paardensla, veldkers(die is lekker). Alleen mulchen dat gaat in nederland moeilijk. Zeker in mijn gemeente. Houtsnippers worden direct meegenomen. Gras word gemaaid en ook direct meegenomen. Het is geld waard.
Ik heb geen last van slakken. Ook dit jaar niet. Ze zijn er wel, maar laten de groentjes grotendeels staan. Slakken zijn nuttige dieren, ze zorgen voor natuurlijke selectie bij planten. Een zwakke plant moet eraan geloven. En wat de meeste tuiniers doen is zwakke planten planten. Eerst zaaien ze het plantje in een klein zaaipotje, meestal met veel bemesting zodat het plantje snel groeit (maar daardoor ook verzwakt). Dan wordt het uit het potje gehaald en in de tuin geplant, meestal ook nog is water gegeven. De ideale ingrediënten om slakken aan te trekken, een sappig, verzwakt plantje in een vochtige omgeving. Moet je mij vragen wat je nog meer kan doen om ervoor te zorgen dat de slakken je plantje gaan opeten zou ik het eerlijk gezegd niet eens weten. Hoe dan slakken vermijden: muchen, direct ter plaatse zaaien!, niet te dicht zaaien, in het najaar en winter eventueel de kippen/eenden in de tuin laten. En genoeg zaaien zodat een plantje meer of minder niet uitmaakt.
Beste Frank,
Ik kan je enkel gelijk geven. Ik heb ook niet overdreven veel last van slakken; wel moet ik eraan toevoegen dat er sinds kort twee dendermondse eenden loslopen in mijn weide-in-transformatie. Het koppeltje houdt zich de hele dag bezig met het fourageren, voornamelijk in mijn ‘zone 5’. Ik neem aan dat daarbij een slakje wel niet zomaar voorbij gewaggeld wordt…
Waar mijn vaste en eenjarige ‘groenten’ staan, op de verhoogde bedden, komen ze niet (er valt niet zoveel te rapen denk ik). Ook daar heb ik geen slakkenplaag; waarschijnlijk door het feit dat de bodem er (zoals je vermeld) in goede conditie is. Je hebt zeker gelijk, als je een strijd voert tegen de natuur, win je nooit.
Ik moet vaak aan deze quote denken als ik buren of vrienden over tuinieren hoor spreken:
“If we throw mother nature out the window, she comes back in the door with a pitchfork.” – Masanobu Fukuoka
Ik was ook altijd tegen bestrijden van slakken. Maar ik ben juist overstag de andere kant op. Ik heb een goede bodem er was genoeg wildgroei in mijn tuin, maar na dit jaar echt wanhopig. En de opmerking, ze eten alleen zwakke planten, is echt niet waar. Steevast pakken ze de juist nieuw aangeschafte planten. Daar was ik helemaal klaar mee. Dus nu toch echt overgestapt op de korrels en het werkt.
Waarom zouden de juist aangeschafte planten niet zwak zijn?
Als ze zijn opgekweekt in een serre, met bemeste potgrond en veel water dan zijn het effectief verzwakte planten 🙂 .
Je heb tvolgens mij ook helemaal gelijk. Ik heb weliswaar nooit gebruikt en altijd geprobeerd mijn tuin aantrekkelijk voor dieren te maken. Toch gaat echt natuurlijk tuinieren nog een stap verder en is het bij mij nog niet zo ver dat ik geen last meer heb van slakken. Of dat ik me er niet meer aan stoor 🙂
Tot die tijd verspil ik dus nog wel tijd aan vangeen en tegenmaatregelen. Naast uiteraard werken aan de bodem etc.
Ik tuinier een beetje op mijn plat dak in bakken , met van alles en nog wat het verticaal tuinieren werkt daar geen slakken maar de rest was toch wel even een probleem peper plantjes verdwijnen als sneeuw voor de zon , we hadden een watermeloen gegeten en de schil op verschillende plaatsen neer gelegd ze vinden het heerlijk slakken vangen (stuk of 50 ) ik heb ze weer in de natuur vrij gelaten , op dit moment weinig slakken vraat.
Grappig, al deze tevreden verhalen van mensen die geen last van slakken hebben! Ik werk dit seizoen voor ‘t eerst met mulch en zette me schrap: dat zou slakken aantrekken, had ik gelezen. Maar nee, terwijl veel mensen klagen over de grote hoeveelheid slakken zie ik ze hooguit lekker van de mulch snoepen!
Wel worden de kiemplanten van m’n sperziebonen nu door de vogels uit de grond getrokken, maar met wat dunne draadjes tussen de plantjes is dat vast ook opgelost.
Wat scheelt dat trouwens een boel wiedwerk! En je merkt in no-time dat de bodem luchtiger wordt. Fantastisch!
🙂
Goed advies.
Mijn vorige tuin groot an deze gegeven adviezen waren daar allemaal toegepast en inderdaad niet echt last van de slakken.
Wel de toegangsweg vol met kapotte huisjes dus de vogels hadden lekkere maaltjes.
Nu heb ik echter een kleine stadstuinbouw kan dus niet alles toepassen, daarnaast is dat wat boven komt al weg voor het kans krijgt om boven te komen.
Frank uw tekst kwam weer juist op tijd, een mens moet af en toe iets hebben waar men zich kan aan optrekken. Bedankt hier voor!!!
Maar eigenlijk is het dan best voor men wil gaan tuinieren, eerst een jaar of 3 à 4 à 5 niets anders te doen dan je toekomstige tuingrond bedekken met compost en mulchen. Zorgen voor het natuurlijk evenwicht en een gezonde bodem, als je dat vroeger doet en de plantjes in nog armere grond plant, ( de wortels zitten toch al vlug 10 à 15 cm diep) worden ze zwak en aangetast door allerlei dieren.Daar komt het toch op neer.
Ik ben het niet eens met de uitspraak dat slakken zich alleen richten op zwakke planten. Ik heb een tamelijk wilde tuin. En al jaren hoef ik niet te wieden, alleen uit te dunnen wanneer sommige planten in de verdrukking komen. Bodem is prima omdat ik alles laat liggen in het najaar en winter. Alleen eikenbladeren verwijder ik in het voorjaar. Het klopt dat ze inderdaad op restafval (bladeren, stelen die ik heb verwijderd en op tegelpad liet liggen) afkomen maar ook op bepaalde planten die heus sterk zijn en al tien jaar in de tuin staan en mij ieder jaar van prachtige bloemen voorzien (als ik niet iedere ochtend de slakken eruit pluk). Mijn tuin is zeer aantrekkelijk voor slakken vanwege de schuilplekken, vocht. Korrels en bier gebruik ik niet meer. Het is onbegonnen werk. Dus ga ik iedere ochtend met veger en blik over mijn tegelpad. Een hongerige egel zou uitkomst bieden maar helaas komt die zelden. Wat me ook is opgevallen dat 10 km verderop een plaats is waar in de tuinen amper slakken zijn. Geen idee hoe dat komt. En ik ken daar tuinen die beslist niet natuurlijk zijn en zeker voorzien zijn van zwakke planten.
slakken eten enkel zwakke planten???? is echt echt niet waar, hier is er meer dan genoeg voor hen om zich over te ontfermen maar neen hoor liever nieuwe planten, en die zijn echt niet zwak hoor…..toch even uanceren voor je zulke beweert
Ik vraag me vooral af hoe je eraan begint, of wat je moet doen in de fase waarbij de bodem nog niet sterk genoeg is.
In ons (stads)tuintje zitten enorm veel slakken. Alles wat gezaaid wordt en even zijn kopje opsteekt wordt meteen opgegeten: zaaien lukt dus haast niet. Ook wat uit een potje komt en wordt uitgepland is op één of twee nachten weg.
Dit is het tweede jaar dat we volop mulchen en ook al heel wat lavameel toegevoegd. Maar dus voorlopig zonder veel resultaat.
Dus een concrete vraag: wat te doen als er een echte invasie is: gewoon anvaarden dat je enkele jaren erg weinig kan oogsten?
Ja, ik hoor van (bijna?) iedereen die werkt volgens ons systeem dat ze na zo’n 3 – 4 jaar geen last meer hebben van slakken.
Ok, bedankt voor het advies. Nog even geduld hebben dus…
En als al het andere faalt, zijn er nog steeds de eendjes! 😀
https://www.youtube.com/watch?v=JbtN952jK9c
Ik heb in een februari een pompoenkooi gemaakt. Een kooi van 5 diameter met bekaertdraad als afsluiting en in de kooi een dik pak stro, zo’n halve meter dik.
In april enkele emmers half verteerde compost in gegraven en eind mei de pompoenplanten er in geplant. Naast de kooi ligt een kikkerpoeletje met een prachtige kikker die zich hopelijk te goed doet aan de slakken.
De eerste pompoenplantjes overleden de eerste nacht niet, metaan opgepeuzeld, net als de tweede plantjes die ook meteen tot op de grond waren opgegeten. Dus heb ik biervallen gezet. Elke vier dagen ververs ik de zes biervallen met de goedkoopste pils uit den Aldi. De biervallen zitten t ellens stampvol naaktslakken. Ik heb mijn biervallen gemaakt van grote plantapotten dus u kunt zich voorstellen hoeveel slakken daar in kunnen. Maar ze blijven dus komen in grote getale, k begrijp niet vanwaar ze blijven komen.
Ik verzamel alle biervallen in een emmer en die bruine stinkende brij gooi ik op de composthoop. Mmmmmm lekker. Ondertussen in het stro goed aan het composteren maar de pompoenplantjes doen het niet zo goed. Ze groeien heel traag. Dus dit experiment is niet voor herhaling vatbaar.
Wat is ver de oorzak van dat er zo veel naaktslakken zijn ,alle soorten van akkerslak tot spaanswegslak met honderen te gelijk?Is dat allemaal toe te schrijven aan bodem vruchtbaarheid/energie in de bodem .Is er een die daar meer van weet.Het heeft geen zin om op de bootschapper te schieten. maar het geduld raakt op.
Ik heb mijn pompoenplanten vorig jaar uitgeplant in oude autobanden.
Eerst kweek ik mijn pompoenplanten op in iets grotere potten (diameter 15-20 cm) zodat ze al iets groter zijn voor ik ze uitplant. Ze krijgen dan al een ‘hardere’ stengel met van die fijne stekeltjes of haartjes (hoe die dingen ook mogen heten) erop. Mijn ondervinding is dat slakken daar niet goed mee over weg kunnen. Het zijn vooral de echt jonge plantjes die eraan moeten geloven. Mals en sappig blijkbaar.
Eens de stelen wat ruwer zijn blijven ze er blijkbaar af. Hetzelfde heb ik ook ondervonden met andere planten zoals bv zonnebloemen. Eens de stengels wat ruwer zijn hebben ze geen last meer van slakkenvraat.
Daarna heb ik mijn pompoenen uitgeplant in oude autobanden, dit is een extra moeilijk te nemen barriere voor slakken, en je kan boven op de band ook makkelijk zand, of schelpgruis of iets dergelijks strooien om slakken tegen te houden.
Ook kan je makkelijk water gieten in het binnenste gedeelte van de band, wat dan ook nog eens een barriere is voor slakken (ik heb toch nog geen slak door een plas zien kruipen bv.)
Ik hebben de banden gewoon op mijn mulchlaag gelegd, en binnenin een dun laagje aarde op de mulch gelegd, waar ik dan de pompoenen in heb gepland. Je hebt dan een beetje naakte grond in de band, en die kan je makkelijk kontroleren op slakken. De wortels van de pompoenplanten zijn al zo uitgegroeid door ze op te kweken in pot, dat ze diep genoeg geplant kunnen worden (onder de mulchlaag)
En na enkele weken als de bladeren van de pompoen beginnen uit te groeien, komt er toch geen licht meer aan die aarde, dus het weinige “onkruid” dat daar kiemt is geen lang leven beschoren.
Een ander voordeel was, dat de planten in het begin (als ze het kwetsbaarst zijn) ook wat beschermd zijn tegen de wind.
Later groeien ze gewoon over de banden heen, en ik laat deze gewoon liggen tot het loof van de pompoenen is afgestorven. Daarna worden de banden gewoon terug proper gemaakt voor het volgende seizoen.
Ben op die manier maar 1 of 2 pompoenplanten verloren door slakkenvraat. Dus dit seizoen ben ik van plan van het op dezelfde manier aan te pakken.
Tot ik hopelijk binnen enkele jaren zie dat deze maatregelen niet meer nodig zijn omdat er geen slakkenvraat meer voorkomt.
Ik heb overal in de moestuin knoflookteentjes geplant. Slakken háten de geur van knoflook. Voorlopig werkt het perfect: mijn groenten zijn nog puntgaaf… 🙂