Als ik aan u vraag: Wat moet u doen met blote grond? dan krijg ik (hopelijk) direct een antwoord. U volgt mijn blog en weet dat een blote grond dramatische gevolgen heeft, dus u weet dat er één of andere soort bodembedekking op moet.
En toch zie ik wanneer ik naar mijn ouders rij het ene braakliggende veld na het andere. Soms heeft men de maïsstoppels laten staan, dikwijls zijn de velden geploegd en laat men ze zo de hele winter liggen. Hier en daar is er een veld waar een groenbemester is ingezaaid, heel vaak is deze te laat gezaaid en staat hij nog maar nauwelijks boven. Veel effect gaat deze de komende maanden niet hebben.
Hoe komt het dat u direct juist antwoordt op mijn vraag, en een boer klaarblijkelijk geen flauw benul heeft van de kracht van het bodemleven, het belang van organische stof en de schade die weersomstandigheden kunnen aanrichten.
En dan bent u nog maar iemand die in zijn vrije tijd wat in de tuin werkt, iemand die afhankelijk is van de vruchtbaarheid en kwaliteit van zijn grond, zoals een boer, moet deze zaak toch nog veel serieuzer nemen!
Het is toch niet moeilijk?
Het is ondertussen ook door wetenschappelijk onderzoek al verschillende keren aangetoond dat spitten de organische stof in de grond versneld afbreekt, dat kunstmeststoffen het bodemleven vernielen en dat het laten braak liggen van gronden in de winter zeer negatieve effecten heeft op het – nauwelijks – aanwezige bodemleven.
En toch dringt het blijkbaar niet door dat de manier waarop er gewerkt wordt – spitten, kunstmeststoffen en braak laten liggen – in hun eigen nadeel werkt. Boeren moeten immers vele jaren vruchtbare oogsten van hun veld kunnen halen, de manier waarop het nu gebeurt legt een zware hypotheek op de toekomst.
En ook de overheid beseft ondertussen het belang van een hoger gehalte aan organische stof in de grond. Uiteindelijk is organisch materiaal de start. Het zorgt voor een beter bodemleven en van daaruit kunt u werken aan de verbetering van de bodem. Zij gaan in de toekomst regels opleggen zodat er een minimum niveau van organische stof aanwezig is in de bodem. Boeren gaan dus verplicht worden om hun bodems duurzaam te verbeteren.
En dat het bewustzijn bij overheden groeit, bewijst een Europees onderzoek. Hierin werd de waarde van een stijging van de koolstof in de grond bepaald. Zo zou een stijging van 1% een boer tussen de 200 en 300 euro per hectare extra opbrengst opleveren.
Bodemverbetering is geld waard
Wanneer een boer dus zijn grond gevoelig verbetert en zo een stijging van 10 % bekomt, dan levert zijn hectare grond elk jaar tot 3000 euro extra op. Dit betekent dat een stuk grond met een goede bodem dus een pak meer geld waard is.
Hopelijk zorgt deze kwantificering voor een gedragsverandering bij boeren. Nu ze weten dat hun grond meer opbrengt wanneer ze moeite en geld investeren in het verbeteren van het organische stofgehalte, gaan ze misschien wat meer nadenken en sneller en vaker groenbemesters zaaien, toch eens informeren naar systemen zonder spitten, en misschien beseffen ze uiteindelijk dat er alternatieven zijn voor kunstmeststoffen, zeker wanneer de bodem al flink verrijkt is met organisch materiaal.
Stel u voor …
Stel u voor dat wanneer iemand binnen 10 jaar aan een boer vraagt wat er met een braakliggend stuk grond moet gebeuren, daar direct een antwoord op volgt:
Een bodembedekking voorzien natuurlijk!
Stel u eens voor wat een toekomst dat zou geven …
Volgende Stap?
Schrijf u in voor email updates, zo wordt u automatisch op de hoogte gehouden van elk nieuw bericht!
Hey Frank,
Ik maakte me helemaal dezelfde bedenking gisteren in de trein die langs de ettelijke hectares aan braakliggende akkers reed.
Goed om te weten dat ik niet alleen sta met mijn gedachten.
Een fijn eindejaar gewenst voor jou en je familie!
Groeten,
Michiel
Jij ook prettige feesten en een goed 2014 toegewenst 🙂
ik denk dat er in de cijfertjes iets verkeerd gegaan is . 10% ekstra opbrengst levert 3.000€/ha ekstra inkomen. Dit is toch niet voor suikrbieten, granen enz
Dag Valere,
het is ook geen 10% stijging van opbrengst, maar van % koolstof in de grond (eigenlijk een maat op de hoeveelheid organische stof in de grond).
En zelfs dan kun je het waarschijnlijk niet zo rechtlijnig zien. Het zal een meeropbrengst leveren, maar ook sterk kosten reducerend zijn. Sproeimiddelen zijn enorm duur geworden, en ook kunstmeststoffen zijn niet gratis.
Ik heb het onderzoek niet gelezen, maar ik vermoed dat ook de verhoogde waarde van de grond wordt meegerekend, verminderde CO2 uitstoot, …
Kortom, dat alle verschillende elementen mee in de vergelijking genomen worden. Wat ook maar normaal is …
Het zal de makkelijkste manier zijn om de grond om te ploegen en braak te laten liggen. Eerlijk is eerlijk, het kost best veel tijd en creativiteit om je grond bedekt te houden in de wintermaanden. We hebben het geluk dat we aan een bos grenzen waardoor we over bosmulch kunnen beschikken en schapen hebben waarvan de het stro en de drollen kunnen gebruiken. We gebruiken houtas uit onze houtkachel en hebben een flinke composthoop. Tevens gebruiken we regelmatig bruin karton. We hebben nu op jouw advies smeerwortel neergezet en dit kost ook weer een paar jaar om voldoende te hebben. Jullie en wij nemen deze moeite omdat we heel goed beseffen dat het voor de grond en dus onze gezondheid beter is. Verder denken we na over hoe het na ons met de grond zal zijn, maar…………..heel veel mensen kan dit (hopelijk onbewust) niet zo heel veel schelen en dan gaat het op de manier zoals het bijna overal gaat. Zonde………
Voor boeren is het helemaal niet zo moeilijk. Een simpele groenbemester is al voldoende en kost niet veel. Het bedekt de bodem, vriest kapot in de winter en levert ineens extra organisch materiaal.
Ik snap echt niet waarom zoveel boeren niet de moeite doen om enkele uren extra werk in hun veld te steken als ze er zoveel voordelen kunnen uithalen.
Ik snap het ook niet :(. Ben nu ‘koe 80 heeft een probleem’ aant lezen en het is echt om te bleiten.
Wij reageerden net hetzelfde de laatste maanden op al die braakliggende velden. Het ergste vonden we nog al die velden die helemaal stuk gereden zijn door de tractors en het nat.
Onze Vlaamse boeren hebben het blijkbaar nog niet door, maar in Amerika beginnen ze het toch al een beetje te snappen. Daar is momenteel zelfs een beweging aan de gang waarbij er een uitgekiende mix van groenbemesters wordt gezaaid. Het gaat dan meestal om daikon radijzen, winterrogge en verschillende soorten wikke of andere stikstofbinders. Als de tijd komt om de hoofdoogst in te zaaien (meestal maïs en soja in hun geval), wordt die winterbedekking gewoon platgewalst en wordt er rechtstreeks daarin gezaaid. Dus geen ploegen meer.
Omdat er ginder nog veel met braakliggende velden gewerkt wordt (een veld waar een jaar lang niets op gedaan wordt om de bodem de kans te geven om zich te herstellen) wordt het voorlopig meestal alleen op die velden toegepast, die dat jaar toch niets opbrengen. Maar ik zie er toch hoop voor de toekomst in. Wat er in Amerika gebeurt, waait vroeger of later toch wel over naar hier.
Op YouTube zijn er verschillende video’s over deze mixed cover crop te vinden.
Beste,
Waarom boeren dit doen? Het zijn ook maar mensen. En mensen zijn gewoontedieren. Net zoals onder de tuinders, is 80% main stream, die adviezen volgen van main stream adviseurs, vertegenwoordigers van de gevestigde kapitalistische orde / agro industrie.
Om die gewoontes te doorbreken (monocultuur, strooien van meststoffen, sproeien van herbiciden en pesticiden etc vergt veel minder denkwerk van de boeri) heb je nood aan kritische mensen die zelf denken en in dialoog durven gaan. Wat je nodig hebt is een goede kennis van de conventionele landbouw (empathie), goede argumenten die aantonen dat agro-ecologie een verstandigere keuze is dan de conventionele landbouw. Ook nodig: een flinke dosis overtuigingskracht, want bij boeren zitten gewoontes vaak heel diep geworteld. Een voorbeeld van een good practice las ik nog op 18/12 op vilt.be ‘Graanteler toont wat agro-ecologie in zijn mars heeft’
Bedankt voor de suggesties!
Wie geïnteresseerd is kan het artikel hier lezen: http://www.vilt.be/Graanteler_toont_wat_agro_ecologie_in_zijn_mars_heeft
ook interessant: http://www.ilvo.vlaanderen.be/NL/Pers-en-media/Alle-media/articleType/ArticleView/articleId/777/Onderzoek-Niet-Kerende-grondbewerking-in-de-biolandbouw#.UsnFmtLuJ0Q
Fijn dat herhaalde pleidooi voor het verzorgen van onze bodem! En benieuwd naar jouw mening over dit. ‘k Zit hier toevallig een rapport te lezen waarin er oa wordt gezegd dat hydrocultuur en substraatteelt positieve initiatieven zijn om oa landbeslag tegen te gaan. Op andere plaatsen hoor je soms andere vermeende voordelen zoals betere controle over ziektes, controle over waterverbruik. Debatten rond stadslandbouw halen dat ook soms aan. Bio staat van tijd tot tijd (de discussie is nu precies weer een beetje geluwd) onder druk om teelt op organische substraten toe te laten (wat overigens in N.Amerika al het geval is). Aquaponics is zelfs iets wat in permacultuurmiddens soms naar voor wordt geschoven: het tegelijkertijd kweken van vissen en groenten op substraat (die dan voeding krijgen via de uitwerpselen van de vissen). Toen ik een tijdje geleden in een debat over stadslandbouw mijn scepsis liet horen over dergelijke systemen werd ik ter plekke neergebliksemd met het argument dat ik zo niet moet zeveren over die bodem, want dat dat toch ook niet meer is dan een substraat waarin die planten groeien. (Nou ja, er IS nog veel werk aan de winkel).
Anyway, benieuwd naar jouw visie omtrent substraatteelt, hydrocultuur, organische substraten, aquaponics,… (ook al heb ik wel een zeker vermoeden 🙂 )
K ben ook benieuwd naar het antwoord van Frank, maar ik denk dat je het in prioriteiten moet zien. Als je grond hebt om voedsel op te kweken, doen!
Maar in de stad is die grond vaak heel schaars en zijn andere mogelijkheden om lokaal voedsel te kweken zeker het proberen waard. Een aquaponics systeem in de stad om zo te voorzien in vis en enkele groentes is toch een mooi alternatief dan de zee leegvissen en groentes laten overvliegen.
Bij substraatteelt en hydrocultuur heb ik ook mijn vragen, vaak is dat toch ook in serre’s he. Ik vraag me af of je in een serre een natuurlijk ecosysteem kan creëren wat goed werkt op een duurzame manier. Maar als het effectief mogelijk is om in een serre op een natuurlijke manier te kweken dan is kweken in de volle grond te verkiezen boven substraatteelt en hydrocultuur wat bovendien geen gesloten kringlopen zijn maar open systemen waar altijd input van buitenaf voor nodig is.
Het zal inderdaad geen verrassing zijn wat ik ervan vind :-).
Uiteraard is substraatteelt, hydrocultuur en elke andere vorm van kweken waarbij er niet in echte grond met echt licht wordt gewerkt uit den boze.Zelfs als alternatief voor stadslandbouw! Er is in een stad meer dan plaats genoeg om in de grond groenten te kweken. Parken, borders, tuinen, daktuinen, … kunnen allemaal intensief bewerkt worden. Op enkele vierkante meters kan dor een goede planning en een efficiënt gebruik van de ruimte al heel veel gekweekt worden.
Eens je begin met planten in water of op substraat te kweken, moet je ook werken met een beperkt soorten voedingsstoffen, wordt alles energie-intensief, moet je – weeral – rekenen op eindige hulpbronnen. Wat als bij zo’n systeem de elektriciteit uitvalt? Wat met de gunstige werking van bodemorganismen op ziektes en plagen, wat met de gezondheid van de plant in het algemeen? Ik snap niet dat een zichzelf respecterende bioboer zulke dingen overweegt.
Ik heb deze ochtend op de biologische vroegmarkt even rondgehoord en de reacties waren toch ook unaniem: Dat is geen bio meer!
Wel moet je oppassen dat verschillende systemen niet verward worden. Aquaponics is iets helemaal anders dan hydrucultuur of substraatteelt. Bij aquaponics gebruikt je een vijver, bassin, … waar je vissen in kweekt. Zonder chemische meststoffen, liefst met een gesloten systeem voor voeding. Het water met de uitwerpselen van de vissen wordt gebruikt om de planten – die in de grond staan !! – te bemesten. Het is een win – win situatie: groenten – vissen – zelf kweken van meststoffen en voedsel voor de vissen. Dit is een systeem dat – wanneer het op de juiste manier wordt toegepast – wel een belangrijke functie kan vervullen in de stadslandbouw.
Maar er is een hemelbreed verschil tussen aquaponics en hydroponics.
Iemand die een vaste lezer is van mijn blog heeft op zijn eigen blog ook even zijn mening geventileerd naar aanleiding van bovenstaande vraag :-): http://woelmuizenier.blogspot.de/2014/01/bio-logisch-een-pleidooi.html
Dankjewel voor je uitvoerig antwoord!
We zijn het duidelijk met elkaar eens wat substraatteelt betreft. 🙂
Voor alle duidelijkheid: wat bio betreft: de druk om dit toe te laten komt wel degelijk van BUITENAF! Belangen die niets met bio te maken hebben, zetten bio onder druk. De Vlaamse bioboeren moeten er niet van weten, ook niet als het over organische substraten gaat (zoals kokosmatten, of veen of zo).
Wat aquaponics betreft, voorlopig ben ik nog niet overtuigd. Ik vraag mij af of het praktisch wel mogelijk is om een gesloten systeem op te zetten én in de grond te kweken.
Zie ook het filmpje op http://www.permaculture.co.uk/videos/how-build-aquaponics-system-gardening-fish
Ha, daar dacht ik vorige week nog aan, toen de boer achter ons huis zijn veld begon om te ploegen. Zijn groenbemester, tenminste ik nam aan dat het daarvoor bedoelt was, had hij vorige maand afgesneden en meegenomen. Ik geloof dat deze boer wel drie of vier keer per jaar zijn grond omgooit. Gelukkig zie ik verder in de omgeving toch steeds meer boeren die in de winter groenbemesters gebruiken. Dat is toch in elk geval iets.
Het volgende leerde ik tijdens mijn opleiding tuinarchitectuur van één van de beste profs.
Een niet gebruikte bouwgrond zou moeten beplant worden met bomen, met als voorwaarde dat er een gratis kapvergunning zou tegenoverstaan.
Politiek zou STRUCTURELE maatregelen moeten nemen.
Zo zouden boeren verplicht moeten worden om hun velden te voorzien van een groenbemester na het oogstseizoen. Wie niet meewerkt, kan altijd een extra belasting kunnen krijgen. Structurele maatregelen. Wie meewerkt wint, wie niet krijgt de roe. (met bepaalde uitzonderingen natuurlijk).