Het is voorjaar en de zon schijnt, het kriebelt dus bij elke tuinier volop om aan de slag te gaan in de moestuin. Daarnaast staat de zaai- en plantkalender de komende weken ook bomvol, zowat alles kan/moet in de grond tegen eind mei.

Tijd dus om je zorgvuldig gekozen zaden en planten aan de grond toe te vertrouwen, maar elk jaar is er dan één vraag die mijn mailbox overspoelt: mag ik water geven?

Om te beginnen: van mij mag je alles, maar ik heb er toch enkele bedenkingen bij 🙂 .

Grillig weer

Wanneer de boeren niet meer klagen, nadert het

einde der dagen!

Iedereen weet dat boeren altijd klagen over het weer. Net als bij elke tuinier is het weer nooit wat het moet zijn: te warm om te werken, te droog om te zaaien, te nat om te planten … Noem het maar, perfect zal het niet snel zijn, en je kan er als tuinier ook niets aan doen. Het weer is wat het is.

Zeker in het voorjaar heb je vaak droge periodes afgewisseld met een periode van veel regen. Wanneer het volop zaaitijd is en de regen blijft een tijdje weg, dan schieten velen in paniek en willen ze water bijgeven. Maar is dat wel slim? Kan je niet beter wachten met zaaien tot het gaat regenen? Of moet je gewoon zaaien en wachten op regen? Of toch maar extra water geven?

In de natuur

Wanneer je naar de natuur kijkt, dan gaat een plant zijn zaad gooien en hopen dat het goed landt en zich kan ontwikkelen. Het zaadje kan soms enkele jaren wachten voor het ontkiemt, anderen komen al na enkele weken uit als de omstandigheden goed zijn. Maar heel veel zaden komen niet uit: ze worden opgegeten, rotten, worden bedekt …

Dat is niet echt een goed voorbeeld voor onze moestuin, want de zaden die we op de grond leggen moeten allemaal opkomen en liefst zo snel mogelijk. Maar kan je dan niets leren door te observeren? Uiteraard wel: zaden kunnen heel goed zelf bepalen of de omstandigheden goed zijn om te ontkiemen. Ze weten wanneer het licht genoeg is, vochtig genoeg en warm genoeg. Dat weten ze zelfs veel beter dan ons 🙂 .

Daarom houden wij in onze tuin weinig rekening met weersvoorspellingen: het gaat de komende weken waarschijnlijk niet regenen maar toch gaan we volop zaaien. De zaadjes gaan in de grond wachten tot de omstandigheden goed zijn, tot het heeft geregend dus. Dan pas zullen ze beginnen groeien en zich verder ontwikkelen.

Geef je toch water?

Geef je toch water dan zal het zaad sneller opkomen en groeien. Maar als het weken droog blijft, zal jij al die weken water moeten blijven geven. Want een groeiende plant heeft water nodig en zolang die niet uit de lucht valt, moet jij erin voorzien. Als je regenwaterputten hebt, kan je wel even verder, maar besef dat water geven niet zo eenvoudig is. De bodem neemt niet zo snel water op en voordat het een beetje in de grond is getrokken moet je al heel veel water geven.

Je kan dat testen door nadat je water gegeven hebt een putje te maken in de grond: ik durf te wedden dat je gaat verschieten van wat je ziet. Het water zal waarschijnlijk enkel de bovenste centimeter nat hebben gemaakt. In de weersomstandigheden die we nu hebben: warm, veel zon en wind is die bovenste laag op een uurtje opgedroogd en moet je de volgende dag al terug water geven.

Een oplossing is dan ‘s avond water te geven en meer te geven: de zon is er niet, de wind gaat liggen en het water wordt zo beter opgenomen in de bodem. Maar het nadeel hier is dat je planten tot de volgende middag nat zijn en dus ideale omstandigheden vormen voor schimmels.

Een ander nadeel bij water geven is dat je luie planten kweekt.

Wat stress is goed!

De functie van plantenwortels is op zoek gaan naar water en voedingsstoffen. Plantenwortels kunnen dit heel goed en gaan van nature naar beneden om te zoeken. Planten die in droge omstandigheden opgroeien, gaan het in het begin waarschijnlijk wat moeilijk hebben, maar gaan zeer diep zoeken naar water. Het gevolg is dat ze in het begin wat trager groeien boven de grond omdat ze veel energie steken in een uitgebreid wortelstelsel. Maar nadien groeien ze door dit uitgebreide netwerk juist veel beter en zijn ze veel weerbaarder tegen slechte omstandigheden in de toekomst.

Geef jij je planten en zaden echter regelmatig water, dan krijg je luie planten. De wortels zijn heel slim en merken het direct als er bovenaan veel water beschikbaar is. De wortels gaan niet diep op zoek naar water, maar gaan oppervlakkig uitbreiden omdat ze daar snel water vinden. Maar het probleem is dat die bovenste laag ook snel uitdroogt. Zolang jij met je sproeier langs blijft komen: geen probleem. Maar wanneer jij stopt met water geven en er volgt een droge periode, dan heeft de plant niet het geschikte wortelstelsel om dat op te vangen. Er zijn geen diepe wortels in diepere lagen die wel vochtig zijn, enkel oppervlakkige wortels in een laag die helemaal uitdroogt.

En dat is een groot probleem voor zo’n plant: de groei valt volledig stil, de plant schiet helemaal in de stress en het kan goed zijn dat het resultaat nooit oogstbaar is.  Denk maar aan sla die doorschiet voordat hij een krop maakt.

Terug naar onze manier

Geef je geen water, dan zal je zaad pas kiemen wanneer het regent. Als het geregend heeft is dat niet te vergelijken met wanneer jij water geeft. Graaf maar eens een putje nadat het een serieuze bui heeft gedaan: het resultaat zal helemaal anders zijn. Het water is opgenomen in diepere lagen en vormt een reserve. Het zaad gaat kiemen en merken dat het bovenaan droog is en zijn wortels naar beneden sturen. Daar vindt hij wel water en kan hij beginnen groeien.

Is het echt droog, dan zal hij wat dieper moeten zoeken maar in een goede bodem met veel organisch materiaal is dat geen probleem. Zeker niet wanneer je mulcht, want dan blijft de bodem vochtig. Je zaden gaan later kiemen, sommige gaan ook iets slechter opkomen, maar eens ze beginnen groeien, krijg je stevige gezonde planten. Je krijgt geen ziekenhuisplantjes die heel het seizoen blijven sukkelen en slecht groeien. Daarbovenop heb je er ook nauwelijks werk aan en kan je je kostbare regenwater gebruiken om je toilet mee door te spoelen, je was te doen of je mee te douchen.

Een win-win voor iedereen dus!

Mijn advies over water geven is heel simpel: Doe het niet 🙂 .