Het mag de voorbije dagen geregend hebben, de droogte van de afgelopen maanden is nog lang niet gecompenseerd. Zelfs al regent het vanaf nu elke dag voor de rest van het jaar, dan geraken we nog niet aan normale hoeveelheden neerslag. En dit is al het derde droge jaar op een rij. Alle boeren en tuiniers zitten met de handen in hun haar, want een rooskleurige toekomst zit er niet direct aan te komen.

Vreemd genoeg voorspelde iemand al bijna 100 jaar geleden dat we op deze problemen afstevenden, er is zelfs een heel simpele oplossing. Hij werd echter nooit serieus genomen door de wetenschappelijke wereld, maar er blijkt toch veel waarheid te zitten in zijn theorieën. Met de droogte van het afgelopen jaar, moest ik denken aan een artikel dat ik enkele jaren geleden geschreven heb over de waterkringloop voor het Permacultuur Magazine.

Hopelijk daagt het besef bij mensen dat er stilaan iets moet gebeuren en kiest men eindelijk eens voor de juiste oplossing!

Everywhere all over the world we are witnessing the utter destruction of our waters. Pipelines, nuclear waste, fracking, plastics, toxins, invasive species and chemical run off. With climate change and the political actions that support this continued destruction, this can seem like a mountain impossible to climb. Even political will cannot reverse this process because it is the social conscience of the people that needs to change. We are seeing this change within people everywhere. Everywhere people are waking up and taking actions and speaking out for the waters.

Aankondiging door de Elders Council of the Great Lakes Gathering Juli 2016

De waterkringloop

De idee van de waterkringloop zoals die hieronder wordt uitgelegd, komt oorspronkelijk van Viktor Schauberger, een natuurwetenschapper uit het begin van de 20ste eeuw die door observatie van de natuur zeer veel ontdekkingen heeft gedaan.

De waterkringloop is een van die ontdekkingen. Hij voorspelde reeds een kleine eeuw geleden dat het onderbreken van deze waterkringloop problemen met het klimaat zou veroorzaken. Zelfs in zijn tijd waren de eerste tekenen van verscheidene hedendaagse crisissen al aanwezig:

Bekijken we vandaag de wereld om ons heen, zo kunnen wij overal degeneratie en verval vaststellen. We worden met crisissen geconfronteerd die allemaal met elkaar te maken hebben: crisissen in het globaal evenwicht van het water, crisissen in de landbouw, energiecrisissen, … en het ergst van al: crisissen van de natuur zelf.

De vraag kan gesteld worden: heeft wetenschap en politiek zich niet fundamenteel vergist? Hebben onze wetenschappers en politici de natuur wel begrepen?

Victor Schauberger

Viktor Schauberger werd nooit door de wetenschappelijke wereld aanvaard en werd op vele manieren tegengewerkt. Toch zijn er verschillende van zijn uitvindingen die nu wel onderzocht en toegepast worden.

Viktor was iemand die het belang van water begreep en hier veel onderzoek naar deed. Zo kwam hij tot het concept van de waterkringlooop en de problemen die er ontstaan wanneer deze niet meer volledig is.

De volledige waterkringloop

De allerbelangrijkste functie van water is zijn eindeloze kringloop door de hemel en aarde: de waterkringloop. Viktor Schauberger maakte een onderscheid tussen een volledige en gedeeltelijke kringloop, een onderscheid dat de huidige wetenschap (nog) niet maakt.

In een natuurlijke situatie heb je een grote waterpartij zoals de zee of een meer waaruit waterdamp opstijgt onder invloed van de warmte van de zon. Deze waterdamp stijgt, condenseert op zekere hoogte en valt terug naar beneden in de vorm van regen.

De regen sijpelt gedeeltelijk de bodem in, een ander deel wordt opgenomen door de humuslaag en de vegetatie en een deel loopt af naar grachten of rivieren.

Wanneer er begroeiing aanwezig is, zal ongeveer 70% van het water in de bodem trekken en het grondwater aanvullen. Ongeveer 15% wordt door de humuslaag en de planten opgenomen, de overige 15% spoelt af.

Het regenwater wordt op zijn reis door de lucht verrijkt met zuurstof en koolstof en sijpelt de bodem in naar diepere lagen. Onderweg neemt het water allerlei mineralen mee. Hierdoor blijft de bovenste zone van de bodem proper en gastvrij voor planten. Het water in deze diepere lagen wordt door diepwortelende bomen weer opgezogen en via de evapotranspiratie weer vrijgegeven aan de lucht. De cyclus begint opnieuw waarbij de waterdamp van de zee zich vermengt met de transpiratie uit bomen en planten. Wanneer deze waterdamp in de lucht in een koelere laag terechtkomt of moet stijgen om een gebergte over te geraken, condenseert deze waterdamp rond stofdeeltjes in de lucht en valt naar beneden als neerslag.

Valt de regen op bomen en begroeiing, dan is de temperatuur van de bodem lager dan die van de regen (positieve temperatuurgradiënt) en kan de neerslag in de bodem sijpelen. Denk maar aan het verschil in temperatuur wanneer je in de zomer door een bos loopt. De transpiratie van de bomen en de afscherming van de zon zorgen voor een koele atmosfeer onder het bladerdek en koelen zo ook de bodem af. De regen vult vervolgens de grondwaterspiegel aan, en wordt daarna door diepwortelende bomen terug naar boven gehaald, door de bladeren weer uitgeademd, stijgt omhoog, en vormt weer wolken.

Onder het dichte bosoppervlak is de bodemtemperatuur koeler dan die van de regen. De regen sijpelt in de bodem onder invloed van een positieve temperatuurgradiënt, dit wil zeggen dat de temperatuur daalt tijdens de reis van de regen vanuit de lucht doorheen de bodem. Dit gaat door tot de temperatuur van + 4 °C bereikt wordt en dan komt dit water in de grondwaterlagen terecht.

In het grondwater zit een overvloed aan mineralen die naar boven gehaald worden door diepwortelende bomen. Deze in bladeren opgeslagen mineralen vallen in de herfst op de bodem en kunnen opgenomen worden door andere planten. Zo is ook de voedingskringloop gelinkt aan de waterkringloop.

Dit is het ideale systeem, zoals het altijd geweest is in een natuurlijk gebied. Maar er zijn niet heel veel bomen meer, zeker niet in onze streken. Bossen worden gekapt of er blijven slechts kleine fragmentjes over.

Bomen krijgen in de waterkringloop zoals je die op school leert maar een zeer geringe functie toebedeeld. Het ontbreken hiervan lijkt dan ook geen probleem te zijn. Viktor Schauberger ziet dit helemaal anders, volgens hem liggen ontbossing en de gevolgen daarvan gedeeltelijk aan de basis van de huidige klimaatproblematiek.

De halve waterkringloop

De helft van de waterkringloop betreft verdamping uit de zee of een grote waterpartij die over het land trekt en zo neerslag vormt. Maar doordat er geen bomen meer zijn, geraakt de bodem sterk opgewarmd en sijpelt het regenwater nog maar moeilijk de bodem in. Wanneer warm water op een koele bodem valt trekt het gemakkelijk in de bodem. Maar omgekeerd ontstaat er een probleem. Regenwater met een lagere temperatuur dan de bodem (negatieve temperatuurgradiënt) trekt maar gedeeltelijk in de bodem, het grootste deel spoelt af. Zo krijg je problemen met erosie en overstromingen. In plaats van 85% van het regenwater dat wordt opgenomen door de bodem en de planten, wordt er slechts een fractie van deze hoeveelheid opgenomen. Al het overige regenwater spoelt af met overstromingen tot gevolg. Vaak stagneert het water en vormt het lokale waterpartijen, daardoor stijgt de lokale verdamping en geraakt de atmosfeer overladen met waterdamp met als gevolg: extreme weerpatronen, overstromingen en in andere gebieden verdroging van het land.

Biologische kortsluiting

De watertafel in de bodem wordt op deze manier niet aangevuld, met als gevolg dat het grondwaterniveau sterk daalt en planten nog nauwelijks aan water geraken in droge periodes. Dit vergroot enkel het probleem van de kale, warmere bodems en gebrekkige insijpeling van regenwater. Samen met de watertafel dalen ook de zouten, mineralen en sporenelementen die hierin opgelost zitten.

Een ander gevolg is dat er geen bomen zijn die water en daarmee ook voedingsstoffen kunnen oppompen. Kleine planten wortelen niet diep en geraken niet aan de benodigde voedingsstoffen. Wederom een klap voor de aanwezige begroeiing die het steeds moeilijker krijgt. Viktor Schauberger noemde dit ‘een biologische kortsluiting’.

Doordat het water afstroomt en op sommige plaatsen blijft staan, is er meer verdamping. De combinatie van de verdamping boven de zee en de toegenomen verdamping boven de grond, geeft frequentere en hevigere neerslag, op andere plaatsen veroorzaakt het verdroging door het uitblijven van neerslag.

Dit is één van de voorspelde gevolgen van de klimaatverandering in onze streken: meer en zwaardere stormen, meer overstromingen en langere periodes van droogte.

Op wereldvlak leidt dit tot verwoestijning door het verzouten van de bovenste grondlaag en het steeds dieper wegzakken van de watertafel.

Maar niet enkel in de diepte verliezen we zo kostbaar water, ook in de hoogte verdwijnt het water. Door de aanvankelijk grotere intensiteit van onweders en stormen, wordt de waterdamp hoger de atmosfeer in gestuwd. Daar is er meer ultraviolette en energierijke gammastraling die ervoor zorgt dat de watermoleculen splitsen. Waterstofmoleculen zijn heel licht en stijgen verder, zuurstofmoleculen zijn zwaarder en dalen. Wat ooit water was, is dan volledig verloren. Zo verliezen we langs beide kanten ons kostbare water … De atmosfeer koelt af doordat de hoeveelheid warmtedragende waterdamp afneemt: het gevolg hiervan is een nieuwe ijstijd!

Reeds lang voorspeld

Alles wat momenteel aan het gebeuren is, schreef en documenteerde Viktor Schauberger meer dan zeventig jaar geleden uitgebreid. Toch werd het belangrijke onderscheid tussen de volledige en de halve waterkringloop nooit erkend, iets wat toch essentieel lijkt te zijn in de strijd tegen de klimaatverandering.

Massaal bomen aanplanten heeft een enorme invloed op het huidige op hol geslagen klimaat, waarmee ook ineens alle CO2 problemen kunnen worden opgelost!

De temperatuur van de bodem

Een voorbeeld om het belang van begroeiing op onze bodems te illustreren is het effect van het verschil in temperatuur op onze rivieren.

Wanneer je naar een rivier kijkt in een bedding die begroeid is en omgeven wordt door bomen, heb je water dat warmer is dan de omringende bodem. Het gaat dus gedeeltelijk infiltreren en de grondwatertafel aanvullen. Daarnaast worden er ook mineralen de bodem ingetrokken door het infiltrerende water, waardoor dit ook weer kan opgepompt worden door diepwortelende bomen.

Wanneer je echter alle bomen en struiken rond de rivier verwijdert, zoals bij het rechttrekken van rivieren altijd gebeurt, dan krijg je een omgekeerd verhaal. De omringende bodem is warmer dan het rivierwater, met als effect dat de watertafel niet wordt aangevuld en langzaamaan dieper wegzakt. Tegelijkertijd worden mineralen en grondwater opgenomen door het rivierwater en afgevoerd.

Wat je krijgt is een verarming en verdroging van de bodem, het wegvallen van de ondergrondse watervoorraad en het afnemen van de voedingswaarde in de bodem.

Oplossingen?

Simpele oplossingen worden altijd wantrouwig bekeken, maar zijn vaak toch de juiste. Plant massaal bomen aan en stop met er massaal te kappen. We hebben al zo weinig bomen in Vlaanderen en Nederland, waarom zou je er nog bijkomend rooien?

Niet enkel in onze streken moeten er veel meer bomen bijkomen, over de hele wereld kan je het klimaatprobleem oplossen door simpelweg massaal bomen aan te planten. Het is een eenvoudige en goedkope oplossing die geen nieuwe technologieën vereist en zelfs al zeventig jaar geleden bedacht was voordat het probleem zich stelde!

Bron: “NATURENERGIEN verstehen und nutzen: Viktor Schaubergers geniale Entdeckungen” – Auteur: Callum Coats

Met dank aan Marc Daelemans voor de vele informatie!

Volgende Stap?

Schrijf u in voor email updates, zo wordt u automatisch op de hoogte gehouden van elk nieuw bericht!