Mijn visie voor het project ‘Yggdrasil’ is om een soort praktijktuin te maken waar u kan komen kijken op welke manieren u kunt natuurlijk tuinieren. Mijn ouders zijn begonnen met een beddenstructuur waar de bedden bedekt zijn met compost.
Ondertussen zijn er verschillende vormen bijgekomen en is het soms moeilijk uit te leggen aan mensen wat we juist bedoelen en met welke bedoeling iets is aangelegd. Als oplossing hebben we enkele specifieke benamingen bedacht: sparreboomstructuur, eikenstructuur en bosrankstructuur. Wanneer u de groeiwijze van de plant in gedachten houdt, weet u ineens op welke manier de tuin is aangelegd.
Zo kan ik op mijn blog simpelweg over sparreboomstructuur spreken zonder dit elke keer uitgebreid te moeten uitleggen :-).
Sparreboomstructuur
Deze structuur is simpel, duidelijk en bedoeld als eerste instap in het natuurlijk tuinieren. Bij een sparreboom staan de naalden loodrecht ingeplant op de tak. Dit is ook vergelijkbaar met de eerste tuinstructuur waarmee mijn ouders zijn begonnen.
Het voordeel van zo’n structuur is dat het niet erg hard afwijkt van een gangbare tuin met paadjes, rechte rijen en vaste bedden. Er is een centraal pad, en langs weerszijden liggen er bedden. Onze bedden zijn bedekt met compost, alles is mooi recht en strak. Dit is het stuk tuin waar wij heel intensief groenten kweken, maar dit is ook de structuur waar veel beginnende moestuiniers zich het beste in kunnen vinden.
Doordat de structuur bekend voorkomt, wordt de overschakeling van gangbaar naar natuurlijk tuinieren kleiner.
Het is ook deze structuur die ik uitleg en gebruik in de Online jaarcursus.
Eikenstructuur
Wanneer een peuter een boom tekent dan is er altijd een centrale stam die overloopt in de kruin van de boom. Wanneer je een iets ouder kind een boom laat tekenen en vraagt om de kruin in de herfst te tekenen dan zal hij de kruin tekenen waarbij de hoofdtak splitst in 2 zijtakken. Deze zijtakken splitsen op hun beurt verder en na verloop van tijd komt het kind aan de rand van de kruin.
Bijna altijd zal er een symmetrie zitten in beide helften van de boomkruin.
Wanneer u echter in de natuur naar de kruinen van bomen kijkt in de winter, dan zult u merken dat de kruin bij sommige soorten inderdaad heel symmetrisch is. Maar bij andere soorten, zoals de eik, verloopt de vertakking in de kruin heel grillig en is de symmetrie ver te zoeken.
Deze manier van vertakken is vergelijkbaar met de Eikenstructuur. Dit is eigenlijk de oppervlakte van de tuin waarin het hoofdpad ligt, met vertakkingen naar alle kanten toe. Zo probeert u eigenlijk om met zo min mogelijk pad zoveel mogelijk oppervlakte te bestrijken.
Het hoofdpad dat u vaak gebruikt is breed en heeft vertakkingen naar alle uithoeken van het terrein. Naargelang het belang van het pad zal dit smal of breed zijn.
Het pad naar de composthoop bv. moet redelijk breed zijn omdat u hier dikwijls over moet om de compost te maken, te onderhouden, afval te kappen, … Zo zal een andere zijtak veel smaller zijn indien u hier maar enkele keren per jaar voorbijkomt om te zaaien en te oogsten.
U moet bij het aanleggen van de paden in het stuk moestuin geen rekening houden met rechte lijnen, symmetrie of wat de buren wel niet gaan denken. Leg de paden zo aan dat alles eenvoudig bereikbaar is, en maak het pad smaller of breder naar gelang het ‘verkeer’ dat erdoor zal moeten komen.
Deze structuur is eigenlijk voor mensen die al enige ervaring in de natuurlijke moestuin hebben. Ook sleutelgaten worden hier gebruikt. Het uitzicht is totaal verschillend van de denneboomstructuur en oogt al veel natuurlijker. De paden volgen organische lijnen, ze vormen eigenlijk een boom met een centrale stam v an waaruit de zijtakken – zijpaden – komen.
De aanleg is wat moeilijker, het resultaat is een hele mooie natuurlijke moestuin. Ook hier in deze structuur gebruiken we compost als mulchlaag.
Bosrankstructuur
Een bosrank is een slingerplant en slingert zich langs een andere plant, paal of draad naar boven. Alles takken zijn even dun, en ze maken onverwachte bochten.
Deze structuur gebruiken we in ons tuingedeelte waar we mulchen met stro en houtsnippers. Er is geen groot hoofdpad met duidelijke vertakkingen. Er zijn zelfs geen duidelijke paden. De loopweg wordt aangegeven door de aanwezige planten. Alle paden zijn ook ongeveer even breed.
Doordat we dikwijls kruiden en groenten laten in zaad komen, schiet er dikwijls iets op en moet het pad verlegt worden. Hierdoor slingert en draait het pad, soms in rare bochten.
Dit is de moeilijkste structuur om in te werken en om te onderhouden. Er zijn immers geen afgebakende stukken, alles kan overal staan en indien natuurlijk tuinieren een nieuw concept is voor u dan begrijpt u waarschijnlijk niet wat u ziet.
Maar het is wel de meest natuurlijke manier van werken, het zaaien en planten met organische vormen is zeer eenvoudig. Ook het integreren van fruitbomen, vaste planten en struiken is redelijk eenvoudig bij de bosrankstructuur.
Volgende Stap?
Schrijf u in voor email updates, zo wordt u automatisch op de hoogte gehouden van elk nieuw bericht!
Heel leuk, Frank. Ik vind je stukjes altijd prettig om te lezen. Maar deze keer moet ik toch wat kwijt. Ik hoop echt dat je ervan bewust bent dat de foto die je bij de ‘dennenboomstructuur’ plaatste geen tak van een den is, maar van een spar. Bij dennen staan de naalden namelijk niet één voor één loodrecht op de stam ingeplant maar in groepjes van meestal twee naalden samen. Ik weet dat dit mierenneukerij is en het is echt wel duidelijk wat je bedoelt, maar bij mij brengt dit meteen de reactie: wat wil die over NATUURlijk tuinieren vertellen als hij niet eens voldoende over de NATUUR weet om een den en een spar van elkaar te onderscheiden? Het spijt me dat ik zo cru ben, maar ik meen dat we daardoor misschien allebei het meest leren. Ik hoop dat je daar ook voor open staat.
Maar nogmaals: dit is muggenzifterij en voor de rest ben je zeker duidelijk genoeg.
Dag Ivy,
helemaal geen muggenzifterij. Want als dennenstructuur klopt het dan niet meer. Ik zal het veranderen naar sparrenstructuur, bedankt voor de opmerking.
Ik schaam mij eigenlijk een beetje dat ik deze fout gemaakt heb …
Groeten,
Frank
Ik ben echt blij dat je zo reageert. Ik kijk uit naar de cursus moestuinieren.
Dag Ivy,
ik heb nog nagedacht over de naamgeving. Oorspronkelijk ging ik naaldboomstructuur gebruiken, maar omdat loofboomstructuur niet duidelijk genoeg was, heb ik een specifiekere naam gepakt. Maar ik denk dat het duidelijker is om naaldboomstructuur te gebruiken. Iedereen denkt dan ineens aan rechte naalden, rechte stammen en begrijpt dan duidelijk de structuur.
Nogmaals bedankt voor je opmerking, het heeft mij geholpen de perfecte benaming te vinden 🙂
Groeten,
Frank
waarom noem je het geen ‘visgraatstructuur’?
Dag Greet,
we waren begonnen met bomen en wouden in die trend verdergaan. Maar het is eigenlijk idd iets duidelijker zo 🙂
Groeten,
Frank
En wij maar “Oh denneboom” zingen over al die kerstbomen die inderdaad sparren zijn 🙂
🙂
Hallo Frank,
Sinds een paar maanden probeer ik een zelfvoorzienende natuurlijke tuin op te zetten naar voorbeeld van Masanobu Fukuoka. Ik heb een stuk grond van ongeveer 175m2 waar eerst allemaal stoeptegels lagen met 30cm zand, worteldoek en vastgestampte zandgrond eronder. Hier werd altijd een grote autobus geparkeerd en ook de rest van de “tuin” bestaat uit stoeptegels.
Dit eerste seizoen gebruik ik om wat meer leven in de grond te krijgen. Ik heb allerlei bloemen, groenten, kruiden, bijenplanten, bodemverbeteraars door elkaar gezaaid: peulen, doperwten, cichorei, aardappel, aardpeer, goudsbloem, lupine, mais, dille, snijbiet, ui, peterselie, bieslook, enz.. Vanaf de herfst wil ik grotere, vaste planten neerzetten zoals kleine fruitbomen, fruitstruiken, eetbare bamboe en oud-Hollands en onbekend eetbaars. In plaats van paden ga ik stapstenen leggen op kale stukjes. Stukje bij beetje probeer ik zo de tuin terug te geven aan de natuur. Aangezien ik hiervoor slecht 2 balkonnetjes had en al mijn kennis van internet komt ben ik hiermee behoorlijk in het diepe gesprongen. Het ontwerp vind ik een beginpunt waarvandaan de natuur mij hopelijk laat zien hoe het verder moet.
Ik ben erg blij en dankbaar met jouw blog en nieuwsbrieven. Je hebt me al voor veel fouten behoedt en ik leer ontzettend veel van je.
Dankjewel!
Ik wens je veel succes met je tuin en kijk uit naar je volgende blogs en nieuwsbrieven.
Met vriendelijke groet,
Rianne Tinbergen
Hallo,
Vorig jaar heb ik een stuk moestuin die naar ik vermoed al meer dan 10 jaar niet gebruikt werd omgevormd tot iets bruikbaars. Alle begroeiing zoveel mogelijk uitgetrokken en verwijderd. Alles afgedekt met herfstbladeren en karton met vervolgens een 10 cm compost en met touwtjes bedjes afgelijnd. De zandgrond eronder was behoorlijk toe dus op de meeste bedjes heb ik dan in de lente voor het zaaien en planten de bodem met karton en al voorzichtig omgekeerd zodat het toch iets luchtiger werd (op een aardappelperceel deed ik dat niet en had dan bijna geen opbrengst). Intussen aten we een zomer lang groentjes uit eigen tuin( met ook enkele tegenvallers). De bodem onder de bedjes heb ik zoveel mogelijk bedekt gehouden met mulch van gras en stro m als resultaat toch al een mooie losse grond vol leven en schimmeldraden. Nu zou ik graag overgaan naar de eikenbladstructuur. Het lijkt me visueel mooi en ik zie het al voor me dat er mooie resultaten te boeken zijn door alles door elkaar te zetten in kleine rijtjes. Een “golfje” prei (bv) links en een ander rijtje rechts zorgt dan misschien voor minder kans op plaagjes maar ook voor een gespreide oogst ivm meer of minder zon op bepaalde groepjes groenten. Nu lees dat jij ooit van spar naar eikenstructuur overging door te frezen. Hoe zou je het nu doen? Leg ik gewoon rechtstreeks nieuwe paden aan door gebruik te maken van karton en snippers? Rechtstreeks over oude paden en oude bedjes? Of zou het toch makkelijker zijn om alles te frezen en dan van een gelijk vlak te starten maar wel het bodemleven door elkaar te halen? Alvast bedankt voor de reactie( en de vele leerrijke artikels).
Groetjes,
Robrecht
Beste Frank,
Ik weet niet of jij me kan helpen want m’n vraag heeft eigenlijk niks met moestuinieren te maken. Maar wel met de bodem, dus misschien wel…Ik zit met een ‘onkruidprobleem’ in het achterste deel van mijn kippenhok. Tussen het gras is ridderzuring en grote weegbree geraakt en zich ongemerkt uitgezaaid. Deze zomer toen ik het door had, ben ik er regelmatig met de grasmachine over gegaan om de planten uit te putten en het gras te laten overleven. Dat is echter niet gelukt. Nu is het gras allemaal weg en ik zie heel veel afgestorven resten (door de winter) zitten van ridderzuring en grote weegbree. En ook nog wat kaardenbol dat zich er ook uitgezaaid heeft, uit de bloemenborder ernaast.
Onze gans zit nu ook daar dus de grond is heel rijk en verdicht, ideaal voor deze onkruiden dus.
In het voorste deel heeft zich Verbena bonariensis uitgezaaid maar dat vind ik wel mooi. Ik heb de stengels nu afgeknipt.
Wat zou ik nu best met dat achterste deel doen? Ik dacht te blijven afrijden met de grasmachine om de planten uit te putten. Maar in ons onkruidboek van Velt las ik dat dat voor weegbree geen optie is. Die legt zich gewoon plat en groeit vrolijk verder. Uittrekken met de hand staat er, maar daar heb ik echt geen zin in. Er staat veel te veel.
Het is de bedoeling dat de kippen daar blijven zitten. Allee, ze kunnen wel enkele weken alleen in het voorste deel blijven, terwijl het achterste deel kan herstellen. Wat denk jij? Zou het kunnen lukken als ik dat stuk laat frezen? En dan terug inzaaien met sterk weidegras? Of ga ik het probleem daarmee alleen vergroten : De wortels van de ridderzuring in stukjes snijden zodat ze allemaal terug kunnen uitlopen? En er zijn ongetwijfeld ook heel veel zaden van de weegbree gevallen. Of zou het weidegras sterk genoeg zijn? Of zou ik het stuk bedekken met een dikke laag houtschors? Maar dat gaan de kippen wegkrabben en helpt dat dan nog? En pompoenen zetten om het onkruid te verdringen, dat gaat ook niet lukken met de kippen, he?
Wat is jouw advies over dit vraagstuk?
hallo Moeke Hilde,
Weegbree groeit het liefst op paden waar mensen lopen (in jouw geval kippen). Dus op verdichtte grond. Het is geen vervelend onkruid, maar juist een positieve plant vind ik zelf. Gewoon laten staan. De bodem heeft er waarschijnlijk behoefte aan.
Ridderzuring blijven afsnijden en op de grond achterlaten, dan voed je de grond met de stoffen die de wortelen van dieper ophalen. Niet in het zaad laten komen. Op den duur verdwijnt het wel.
Mijn kippen laten pompoenplanten gewoon groeien in hun ren, ze vertrappen het wel een beetje, maar de plant wordt niet gegeten, ook de pompoenvruchten laten ze met rust (ze gebruiken het als opstapje om iets hoger te zitten). Dus die kun je wel planten in mei. Maar het zal geen ridderzuring of weegbree verdringen denk ik.
groetjes, Barbara