Gezondheid en bij uitbreiding gezond eten is een hype tegenwoordig. Overal vindt u reclameboodschappen die melden dat er nog meer vitamines zitten in produkt A of dat hun produkt B nog meer verse groenten bevat.

Bij gezonde voeding wordt ook nog dikwijls naar biologische voeding gekeken. Biologisch geteelde voeding zou een milieuvriendelijk antwoord moeten zijn op de huidige landbouwmethodes.

Principes biologische landbouw

CERTISYS, een controle orgaan dat landbouwers controleert voor het toekennen van een Biogarantie-label, zet op zijn website het volgende:

De productiemethode van de biologische landbouw legt de nadruk op de toepassing van cultuurtechnische, biologische en mechanische methoden in tegenstelling tot het gebruik van synthetische producten. Bij de biologische plantaardige productie is het van belang dat de teelt aan de grond wordt verbonden en er geldt een verbod op het gebruik van kunstmeststoffen en chemisch-synthetische bestrijdingsmiddelen. Bij de biologische dierlijke productie mogen geen groeibevorderaars of preventieve geneesmiddelen gebruikt worden en dierenwelzijn, -voeding, en -huisvesting spelen een grote rol. In geen enkel geval mogen genetisch gemodificeerde organismen worden gebruikt.

De principes van de biologische landbouw volgens de Europese regelgeving zijn de volgende:

• Binnen het gehele systeem de biodiversiteit vergroten;

• De biologische bodemactiviteit verhogen;

• De bodemvruchtbaarheid behouden op lange termijn;

• Het gebruik van niet-hernieuwbare grondstoffen beperken door de bodem opnieuw aan te rijken met nutriënten door middel van recyclage van plantaardig en dierlijk afval;

• In lokaal georganiseerde landbouwsystemen gebruik maken van hernieuwbare grondstoffen;

• Het gebruik van bodem, water en lucht stimuleren en alle vormen van verontreiniging die afkomstig kunnen zijn van landbouwpraktijken beperken;

• Landbouwproducten, met de nadruk op een aangepaste verwerking, bereiden om de biologische integriteit en de essentiële kenmerken van het product in alle stadia te behouden;

Er vielen mij bij het lezen van deze tekst direct 2 zinnen op:

De eerste zin: er geldt een verbod op het gebruik van kunstmeststoffen en chemisch-synthetische bestrijdingsmiddelen.

De tweede zin: Binnen het gehele systeem de biodiversiteit vergroten.

Bio en spuiten?

Indien u deze zinnen leest en daar niet speciaal bij stilstaat, klinkt dit heel nobel en lijkt het alsof biologische landbouw een oplossing vormt voor het gebruik van bestrijdingsmiddelen.

Een oplossing voor het doodspuiten van insecten want alle insecten zijn op een of manier nuttige insecten, het hangt enkel af in welke context u dit bekijkt. En u op deze manier lekkere, gezonde en onbespoten groenten voorschotelt.

Zoals ik al eerder zei, is gezonde voeding een hype en zijn heel veel mensen ook terug begonnen met zelf groenten te kweken.

Hier zijn veel bedrijven opgesprongen, ook producenten van bestrijdingsmiddelen.

Hallo? Producenten van bestrijdingsmiddelen?

Hebben we niet juist gelezen dat het gebruik van bestrijdingsmiddelen niet toegelaten is in de biologische landbouw?

Spreken ze dan niet altijd over die lekkere onbespoten bio-groenten in de reclame en wervingsfoldertjes?

Zoals met alles in de wereld draait het dikwijls om de kleine lettertjes, punten en komma’s.

Details

Er staat namelijk dat het gebruik van chemisch-synthetische bestrijdingsmiddelen niet is toegelaten.

U ging er, zoals de meeste mensen, waarschijnlijk vanuit dat dit voor alle bestrijdingsmiddelen geldt en dat biologische landbouw per definitie zonder spuiten gebeurt.

Echt niet dus! Uit onderzoek blijkt dat minstens 50 % van de bioboeren bestrijdingsmiddelen gebruikt.

Eeuhh? … Bestrijdingsmiddelen? In de biologische landbouw?

Ja dus. Er bestaat namelijk zoiets als natuurlijke bestrijdingsmiddelen, deze komen van natuurlijke gifstoffen uit planten of bacteriën en deze zijn wél toegestaan.

Er zijn zo’n 15 soorten die hiervoor in aanmerking komen, de bekenste hiervan zijn Spinosad en Pyrethrine.

Een heel bekend middel dat zo verkocht wordt is Conserve. Ook Pyrethrum is heel bekend en wordt vaak gebruikt als biologisch bestrijdingsmiddel.

Op het schap in elk tuincentrum staan zo wel een stuk of 5 biologische bestrijdingsmiddelen die de ‘biologische’ hobby-tuinier over zijn groenten kan spuiten.

Laten we eens kijken welke producten er dan in zo’n middel zitten.

Conserve

In Conserve komt het produkt Spinosad voor. Spinosad bestaat uit een mengsel van chemische stoffen die het product zijn van een gistingsproces van de bodembacterie Saccharopolyspora spinosa en vormt een toegelaten biologisch bestrijdingsmiddel.

Spinosad heeft een maagwerking en in mindere mate contactwerking. Het veroorzaakt een snelle excitatie van het zenuwstelsel van de insecten, wat leidt tot onwillekeurige spiersamentrekking en verlamming. Soorten die ermee bestreden worden zijn onder meer trips, vruchtbladroller, mineervliegen en vele bladvretende rupsensoorten. Het wordt op allerlei teelten gebruikt, onder andere appel- en perenbomen, aardbeien, tomaten, groenten en sierplanten.

Nu blijkt dat spinosad voor zoogdieren en mensen relatief onschadelijk is. Spinosad is wel zeer toxisch voor bijen, en matig toxisch tot toxisch voor regenwormen, vissen en waterorganismen.

Om het nu terug over de tweede zin te hebben die mij direct opgevallen was: Binnen het gehele systeem de biodiversiteit vergroten.

Ongelooflijk vind ik dat. Het gebruik van dit middel is totaal niet selectief, het doodt zo ongeveer alles wat het tegenkomt en het verdwijnt zeer langzaam uit het water.

Het dood zelfs regenwormen! Zowat het summum van een gezonde, vruchtbare rijke grond!

Dat is nog eens het verbeteren van de biodiversiteit!

Bio-pyretrex

Laten we dan een andere middel bekijken: Bio-Pyretrex

Samenstelling: 20 g/l pyrethrinen, 255 g/piperonyl butoxide

We zullen beide middelen bespreken:

• Pyrethrinen zijn neurotoxinen die op het zenuwstelsel van alle insecten inwerken, dus ook op die van nuttige insecten, zoals bijen. Ze zijn ook schadelijk voor vissen.
• Piperonylbutoxide wordt aan de meeste producten met pyrethrinen toegevoegd en versterkt de werking van pyrethrinen. Piperonylbutoxide kan bij inname van hogere doseringen schade aan de lever en de nieren veroorzaken.

Diversiteit stimuleren?

Alles kapot spuiten van bijen, nuttige insecten tot bodemorganismen en vissen noem ik geen stimulans van biodiversiteit.

Verkeerde ingesteldheid

Buiten het feit dat deze natuurlijke bestrijdingsmiddelen een groot deel van de nuttige insecten en bodemleven mee doodt is er nog een andere belangrijke reden waarom u geen bestrijdingsmiddelen moet gebruiken in uw tuin.

Het is een verkeerde benadering van de problemen in uw tuin. Zolang uw reactie op de aanwezigheid van luizen of rupsjes spuiten is, zit u vast in een traditionele manier van probleem oplossen.

U ziet een probleem en begint direct met de bestrijding van de gevolgen van het probleem. De plaaginsecten zijn niet de oorzaak van de problemen in uw tuin, de oorzaken zitten veel dieper.

De tuindokter

Vergelijk het met een dokter die een patiënt behandelt. De dokter kijkt ook altijd dieper dan de opvallende symptomen en gevolgen. Een pijnlijk been kan zijn oorzaken hebben in een geblokkeerde zenuw in de rug en dan moet de rug behandeld worden en niet het been.

Net zo in de tuin. U moet verder kijken dan alleen de plaaginsecten. U moet zich afvragen waarom deze insecten er zijn en wat u kunt doen om ze te ontmoedigen, te verminderen met behulp van natuurlijke vijanden, te misleiden, …

De natuur is heel vindingrijk en heeft een breed arsenaal aan hulpmiddelen om plaaginsecten te onderdrukken en planten sterker te maken en beter bestand tegen plaaginsecten.

U moet dus voornamelijk uw tuin op een andere manier benaderen wanneer u gezonde, onbespoten groenten wilt kweken. Want u moet niet alleen aan uw eigen gezondheid denken wanneer u tuiniert, u moet ook aan de gezondheid van uw bodemvoedselweb denken want dit web met zijn miljarden organismen is dag en nacht in de weer voor u.

Biologische landbouw kan (moet) natuurlijker

In de biologische landbouw zit men echter nog te star in de gewoontes van de traditionele landbouw.

Biologisch kweken moet geen afgeleide manier van kweken van de traditionele landbouw zijn, het moet een eigen systeem creëren, een veel natuurlijkere manier van telen zodat biologische landbouw echt ecologisch en biologisch wordt.