[mashshare]
Ik heb al dikwijls een lofzang gezongen over Russische smeerwortel, volgens mij een plant die in elke tuin een prominente plaats verdient. Er zijn zoveel voordelen verbonden aan deze fantastische plant, zelfs als je louter naar de sierwaarde kijkt, verslaat hij al vele sierplanten. Hij begint altijd te bloeien rond de eerste mei en blijft dit vele weken doen.
De bloei is massaal en trekt gigantisch veel hommels aan, het is werkelijk een komen en gaan en een kabaal van jewelste 🙂 . Heel leuk om enkele minuten naar te kijken wanneer je passeert!
Maar ik wijk af, daar ging ik vandaag niet over schrijven. Ik wou het over het belang van de juiste soort smeerwortel hebben, want dat wordt in mijn ogen toch dikwijls genegeerd.
Met de regelmaat van de klok zie ik op Facebook mensen vragen waar ze Russische smeerwortel kunnen kopen of krijgen. Heel veel plekken zijn er echter niet, en de mogelijkheden zijn dan ook heel snel uitgeput.
Wat ook altijd wordt geschreven is dat je smeerwortel overal kan vinden: in het bos, langs de weg, op oevers van kanalen en rivieren, …
Volgens mij heel slechte tips, die een onwetende tuinier grote problemen kan opleveren.
Ik vraag mij ook altijd af of die mensen die adviseren om smeerwortel uit het bos of langs de weg te halen, dat zelf ook al gedaan hebben en de gevolgen hiervan kennen?
Gewone smeerwortel is een probleem, geen oplossing
Je zet Russische smeerwortel om problemen op te lossen: mulchmateriaal, bloemen voor bijen, een fysieke barrière voor onkruid, …
Je zet gewone smeerwortel misschien ook om diezelfde problemen op te lossen, maar die lost gewone smeerwortel niet op. En je krijgt er nog enkele andere problemen gratis en voor niets bij 🙂 .
Een gewone smeerwortel groeit veel minder krachtig dan de Russische versie: veel minder mulch dus. Ook de bloei is veel minder uitbundig en gaat veel minder hommels aantrekken.
Ook de groeivorm is anders. Een Russische smeerwortel groeit in een dikke klomp die elk jaar wat dikker en groter wordt.
En gewone smeerwortel daarentegen groeit veel losser en opener. Hij gaat ook een beetje rondlopen, zodat hij veel minder als een fysieke barrière gaat fungeren. Onkruid kan er veel gemakkelijker over en door groeien. Ook die functie vervult hij dus niet goed.
Een groot nadeel!
Een gewone smeerwortel is een ongelooflijke woekeraar en verspreidt zich heel eenvoudig en snel door je tuin.
De bloemen zaaien de plant uit, de wortelstokken verspreiden zich ondergronds. Na enkele jaren duikt deze plant overal in je tuin op. Hem wegkrijgen is niet eenvoudig!
De wortelstokken hebben veel reserves en zitten diep. Elk stukje dat blijft zitten loopt terug uit en vormt een nieuwe plant.
De bloemen zijn vruchtbaar en leveren veel zaad. Laat de plant bloeien en zaad vormen, en je krijgt het jaar daarop overal jonge smeerwortelplantjes. In het begin ervaar je dit misschien positief, maar dat zal snel veranderen!
Een tuin met overal gewone smeerwortel is niet wat je wilt, geloof mij maar.
Russische smeerwortel
De Russische versie heeft alle voordelen van een smeerwortel, maar niet de nadelen van een gewone smeerwortel.
Hij vormt geen zaad en gaat zich dus niet – ongewenst – verspreiden doorheen je tuin. Ook groeit hij in een polvorm en wordt gewoon elk jaar wat breder. Hij gaat niet rondlopen en duikt niet telkens 30 cm verder op in zijn veroveringstocht van je tuin.
Koop of zoek de juiste!
Laat je dus niets wijsmaken, twijfel niet aan jezelf maar wees enkel tevreden met de juiste versie smeerwortel.
Laat je alstublieft niet overhalen om een gewone smeerwortel te gaan uitsteken langs de weg, want het gaat je meer miserie opleveren dan iets anders.
Ik weer alle gewone smeerwortel uit mijn tuin, want ik weet uit ervaring wat voor een moeilijke gast deze plant is.
Enkel de Russische versie is welkom, zeer welkom zelfs 🙂 .
Volgende Stap?
Schrijf u in voor email updates, zo wordt u automatisch op de hoogte gehouden van elk nieuw bericht!
Heb eergisteren net vijf planten besteld bij Vreeken in Dordrecht, de enige leverancier die ik kon vinden.
Weet iemand hoe het zit met de inhoudsstoffen van de Symphythum uplandicum?
Bij Annetanne staat: Over de medicinale waarde van de
andere smeerwortelsoorten zijn niet alle bronnen het eens, maar met name de Uplandse Smeerwortel (S. x Uplandicum – zie foto) wordt in de VS op grote schaal gekweekt voor gebruik in dermatologische preparaten.
http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/22549241
Studie gevonden.
Dag Frank,
Ik heb vorig jaar smeerwortel op Yggrasil gekocht, was dit ook al de x uplandicum of de Russische? Of zijn er meer varianten van de juiste soort die jij bedoelt?
Mvg Gerrie van Dijk
Wij verkopen enkel de Russische smeerwortel, daar zijn we heel strikt in.
Ik wil niemand onvrijwillig een andere soort aansmeren die zich dan gaat uitzaaien en gaat woekeren.
Dag Frank, Blijkbaar bestaan er 2 varianten van de Russische smeerwortel: de gewone S. Uplandicum en de S. Uplandicum var. ‘Bocking 14’. Deze info vond ik op de website van de ecoboerderij den ouden kastanje: http://www.denoudenkastanje.be . volgens hen zou de gewone versie bloeien met hemelsblauwe bloemen, maar toch nog vruchtbaar zaad voortbrengen en de Bocking 14 zou paarse bloemen hebben en onvruchtbaar zaad voortbrengen. Welke variant verkoopt u?
mvg
Geert Vangheluwe
daar ben ik ook benieuwd naar 🙂
Ik had op mijn moestuin jaren geleden gewoon de wilde smeerwortel. Mijn moestuin was een mix van groenten, kruiden en ook wilde natuur. Die laatste apart van de groenten en de kruiden. Dat ging prima en ik snee ze een aantal malen per jaar af om te gebruiken als mulch onder de aardappel, bessenstruiken en frambozen. Dat ze daarbij woekerden gaf niets want ze stonden toch in een stuk apart onder de wilde bramen. Nu heb ik een stek van iemand uit Engeland gekregen van de smeerwortel ‘Bocking 14’. Deze soort is ettelijke malen kali-rijker als de wilde smeerwortel
Hoi Frank, ik vind je beoordeling van de gewone smeerwortel erg overtrokken en eenzijdig. Een gevoel dat ik heb bij meer van je beschouwingen. Ik geniet van de S. officinalis vanwege de mooie bloei, die veel insecten aantrekt. De diepwortelende plant haalt voor mij de bodemvoeding naar boven. Ze woekert hier niet zo erg dat het hinderlijk is en kan wat dat betreft nog iets leren van de groene ossentong. Deze bloeit een groot gedeelte van het jaar met helblauwe vergeetmenietachtige bloempjes en fleurt de tuin hiermee. Levet ook veel mulchmateriaal.
Iets genuanceerdere beschouwingen vind ik aantrekkelijker.
Groengroeten uit Eindelooshaof (http://www.eindelooshaof.nl/)
Dag Frank,
Ik sluit me aan bij wat Wiel hierboven zegt en wil er ook nog een paar dingen aan toe voegen:
– de Gewone smeerwortel (Symphytum officinale) is een inheemse plant in België en Nederland. algemeen genomen hebben inheemse planten veel meer ecologische relaties met uitheemse planten en zijn ze dus belangrijker voor de biodiversiteit en natuurwaarde in de tuin.
– de Gewone smeerwortel houdt van natte tot vochthoudende voedselrijke grond en kan hier ook gaan woekeren maar woekert niet zomaar overal.
– ik mis in je artikel een goede vergelijking van de voedingswaarde wanneer beiden soorten als mulch gebruikt worden.
Algemeen genomen hou ik er helemaal niet van als je mensen de raad geeft om inheemse planten geen plekje te geven in hun tuin. Het is belangrijk om voedsel te kweken maar het is misschien nog belangrijker om te beseffen dat we deel zijn van een natuurlijk systeem dat steviger/duurzamer/weerbaarder is als er meer ecologische relaties zijn.
Een foutje rechtzetten in de tekst hierboven:
– de Gewone smeerwortel (Symphytum officinale) is een inheemse plant in België en Nederland. algemeen genomen hebben inheemse planten veel meer ecologische relaties met alle andere levende wezens in onze omgeving dan uitheemse planten en zijn ze dus belangrijker voor de biodiversiteit en natuurwaarde in de tuin.
De Russische smeerwortel wordt al bijna 200 jaar gebruikt in onze streken, ongeveer even lang als aardappels.
De vraag wat inheems is en niet is een moeilijke en één die veel discussies opwekt, want als je lang genoeg terug gaat is niets inheems bij ons.
Een aanrader om hierover te lezen is het boek: ‘Beyond the war on invasive species’. Het geef een andere en verhelderende kijk op invasieve en inheemse soorten.
Op de Russische smeerwortel wemelt het van de hommels, onder de bladeren krioelt het van de spinnen en de regenwormen vindt je er ook altijd in grote getallen: bewijs genoeg dat er toch redelijk wat diversiteit gepaard gaat met het onderhouden van deze soort smeerwortel 🙂 .
Mijn artikel gaat niet over de voedingswaarde van beide soorten, daarom staat het er ook niet in. Mijn artikel gaat over het kiezen van de juiste smeerwortel soort, de soort die je geen koppijn en frustraties oplevert omdat hij je hele tuin doorwandelt als je even niet oplet.
In ons systeem wordt de grond goed en constant gemulched, wat betekent dat deze altijd vochtig en voedselrijk is en wat dus ook betekent dat hij zich gewillig verspreidt.
En dat heb ik al herhaaldelijk gemerkt in de praktijk!
Ik zeg niet tegen mensen dat ze geen inheemse planten mogen zetten, ik adviseer ze om de Russische smeerwortel te zetten in plaats van in het bos planten te gaan uitsteken die onverwachte (vaak ongewenste) effecten hebben.
Planten uit het bos gaan halen is trouwens bij wet verboden.
In mijn tuin zijn er immens veel ecologische relaties, oneindig veel meer dan je er in een doorsnee Vlaamse tuin gaat vinden. Ik vind het nogal kort door de bocht dat u mij hiervan beschuldigt.
Als u al eens op Yggdrasil bent geweest, of mijn blog echt leest, weet u ook dat wij juist de nadruk leggen op het werken met de natuur, op het samenwerken met alle levende wezens, op het aanleggen van poelen, houtkanten, verwilderde zones.
Als er iets is wat ik probeer over te brengen dan is het juist dat je een natuurlijk systeem moet nastreven in je eigen tuin, omdat dat inderdaad steviger, duurzamer en weerbaarder is.
En dat opbrengst niet enkel gemeten wordt in de kilo’s groenten die je van je veld haalt, maar ook in de aanwezigheid van kruiden, bloemen en alle leven.
Blijkbaar moet ik hier in de toekomst iets meer moeite voor doen want de boodschap komt niet bij iedereen zo over …
Hey Frank,
Ik heb vorig jaar een vijftal gewone smeerwortels geplant op een stukje in de tuin waarin ik ‘onkruiden’ laat groeien. Ik moet eerlijk zeggen dat ik deze planten zeer waardeer. Ze trekken met hun paarse en witte bloemen véél hommels aan en geven een massa mulchmateriaal. Ze groeien idd langs sloten in de buurt maar lijken ook daar niet echt te woekeren. Ik denk wel dat je een individuele plant zéér moeilijk nog weg krijgt, dus ik overweeg heel bewust waar ik ze juist zet. Natuurlijk zal de tijd uitwijzen of ze de tuin nog gaan overnemen of niet. Nb ik vind de inhoud van je andere artikels goed en doordacht maar ik hoop dat je er bij deze naast zit :))
Het lijkt me belangrijk geen evasieve uitheemse planten aan te planten. Dat is niet enkel vervelend in je eigen tuin (en weinig sympathiek naar je buren toe), maar vooral nefast voor het beetje natuur dat ons nog rest.
Laat die Japanse duizendknoop en reuzenberenklauw staan waar die staat.
De Russische smeerwortel is absoluut niet invasief en heeft, zoals Frank zegt, een hoop kwaliteiten, voor je moestuin en voor het leven in je tuin.
Mij niet gelaten dat je andere (inheemse) smeerwortel in je tuin wil. Maar beweren dat de Russen, ook wat smeerwortel betreft, niets waard zijn, lijkt me kort door de bocht.
🙂
Ook ik vind de gewone best wel meevallen. Rond/onder de fruitbomen, omringd door gazon, loopt hij voorlopig nergens heen. Ik doe’m af met grasmaaier of zeis lang voor de zaden rijpen, en dit afgesneden materiaal blijft ter plaatse. Denk dat hij dus – mits de nodige aandacht bij ‘t onderhoud, waardevol kan zijn in de tuin. ‘t Enige kruid dat hier niet te stoppen is, is hondsdraf. Dat groeit werkelijk als de pest, heel de tuin ziet paars. 🙂
Ik had het inderdaad wel degelijk over smeerwortel in de moestuin, tussen en rond de groenten.
In permacultuur is je moestuin meteen je tuin, maar ik had misschien beter ‘in je moestuin’ geschreven 🙂
Hoi Frank,
Zoals je in een mail van mij van 5 april hebt kunnen lezen heb ik al je blogs gelezen en wel goed.
Evenals in mijn reactie op je blog d.d. 24 april uit ik enige kritiek op bepaalde onderdelen van jouw mening. Je uitgebreide reactie op mijn reactie en die van Myriam Kumpen doet mij veronderstellen dat je moeilijk weet om te gaan met kritiek.
Ik (moes)tuinier al naar schatting jouw levenlang op een manier zoals jij die propageert en mijn reactie is zeker met praktijkervaring gestaafd. Fenomenen als mulchen, heuvelbed, kruidenspiraal etc. zijn door mij allemaal toegepast en sinds 2010 hebben al veel bezoekers hiervan kennis kunnen nemen.
Het kort door de bocht vinden van de door jou genoemde beschuldiging is mij onduidelijk. Welke beschuldiging?
Om vast te stellen dat ik niet als ondeskundige leek reageer verwijs ik naar de links behorend bij onze website: http://www.eindelooshaof.nl/.
Dag Wiel,
ik heb niet gereageerd op jouw reactie, mijn stukje tekst was een reactie op Myriam haar reactie.
Hoe u uit mijn antwoord kunt afleiden dat ik niet goed om kan met kritiek is mij een raadsel, daar ik enkel probeer uit te leggen waarom mijn voorkeur uitgaat naar de Russische soort en waarom ik in dit geval een ‘uitheemse’ (alhoewel hij bij Ecoflora verkocht wordt als inheemse soort) plant verkies boven een inheemse.
Ik krijg vaak kritiek, ik heb daar ook geen enkel probleem mee, je kan daar vaak juist heel wat uit leren. Zolang de kritiek gefundeerd is en correct 🙂 .
Dat u vindt dat mijn beoordeling van de gewone smeerwortel overtrokken en eenzijdig is, kan perfect zo zijn. Ook dat u dat gevoel vaker hebt, kan perfect waar zijn. Dat is uw persoonlijk mening en ik heb daar absoluut geen probleem mee. Iedereen heeft recht op zijn eigen mening!
Ik ben wie ik ben en ik schrijf dus ook zoals ik schrijf, en dat is soms wat scherper of éénzijdiger om iets duidelijk te maken 🙂 .
Het enige wat mij een beetje irriteerde aan de reactie van Myriam was dat ze schreef:
“Algemeen genomen hou ik er helemaal niet van als je mensen de raad geeft om inheemse planten geen plekje te geven in hun tuin. Het is belangrijk om voedsel te kweken maar het is misschien nog belangrijker om te beseffen dat we deel zijn van een natuurlijk systeem dat steviger/duurzamer/weerbaarder is als er meer ecologische relaties zijn.”
Als er iets is wat wij doen bij Yggdrasil is het wel juist mensen doen beseffen dat “we deel zijn van een natuurlijk systeem dat steviger/duurzamer/weerbaarder is als er meer ecologische relaties zijn.”
Dus ik vond het kort door de bocht van haar om te schrijven dat ik dat juist tegenwerkte door (voor 1 keer) geen inheemse soorten te promoten.
Vriendelijke groeten
Beste frank , ik woon in drieslinter , dus kort bij tienen . Mag ik je adres zodat ik enkele planten ( russische smeermortel ) kan komen kopen ? Dank u …..met vriendelijke groet …johan
Dag Johan
Het adres van Yggdrasil is:
Vissenakenstraat 381
3300 Tienen (Vissenaken)
Zeker de moeite waard!
Merci Nick, de vraag was aan mijn aandacht ontsnapt 🙂 .
Hallo,
Hoe kan je ze het beste van elkaar onderscheiden? Ik kreeg plantjes van de Siberische Smeerwortel waarvan ik veronderstel dat het dezelfde is als de Russische. Groetjes en alvast bedankt.
Het is zeker niet evident om ze te onderscheiden.
Als ze naast elkaar staan kan ik het zien, maar als ik ze niet samen zie kan ik het ook niet met zekerheid zeggen …
Hallo,
Heeft u behalve de Russische smeerwortel nog andere soorten planten te koop? En heeft u een link waar ik deze kan vinden?
Dag Frank,
Ik heb een aantal Russische Smeerwortelplanten staan en ben er zeer tevreden over. Hoe kan ik ze best vermeerderen ? De wortel uitgraven en in stukken doen ? Is hier een bepaald seizoen het meest geschikt voor ? Op welke afstand zet ik ze best om als barrière tegen ingroeiende netels van de buren te gebruiken ?
Dank en groet,
Rashmi
Hoi, Ik heb van de buren een aantal stekken van de Russische smeerwortel met blauwe bloemen uit mogen steken. Ik was er al jaren verliefd op. en uiteindelijk heb ik de buren durven vragen of ze een stukje konden missen. Er wordt gezegd dat de soort met blauwe bloemen zich wel uitzaait. Dat denk ik toch niet, want dan was de plant waarschijnlijk al jaren geleden overgewaaid van de tuin van de buren. Ze staan nu in potten en komen al mooi weer op.
Mijn vraag: Ik sta op het punt de uitgegroeide stekken in de tuin uit te planten, maar weet niet of ik ze ook wel in een schaduwrijke hoek kan zetten.
Ik vraag me af hoe ver uiteen de Russische smeerwortel moet geplant worden?
Hoe veel plantjes per lopende meter? Ik zou een barrière willen vormen in de moestuin tegen onkruid van de buren.
En kan dit nu in de grond gezet worden in de winter?
Hallo, zijn de uiterlijke kenmerken van de soorten herkenbaar? Met andere woorden, kun je ze uit elkaar houden. Zo ja, hoe?
Groeten Hans.
Na het lezen van je artikel direct 10 planten besteld, ook voor bij de fruitbomen! Bij kwekerij Old Daip in Ter Apel.