Je hebt het ongetwijfeld zelf ervaren in je tuin: de droogte. Het was vorig jaar ook uitzonderlijk droog (een van de drie droogste periodes ooit gemeten in België), maar die droogte vond plaats in de herfst, winter en lente en ging niet gepaard met hoge temperaturen. In de zomer is het beginnen regenen en het effect op de planten was veel kleiner.
Dit jaar was de impact van de droogte veel groter, ook al was de periode veel korter. Doordat de droogte in de lente begon en zich verder zette in de zomer én gepaard ging met een hele lange periode van hoge (tot zeer hoge) temperaturen en veel wind, was de invloed op de groentetuin immens. De vragen in mijn mailbox over water geven pieken, de mails waarin mensen hun frustraties uiten over het huidige seizoen eveneens.
Daarom wil ik in deze blog eens overlopen hoe wij de droogte hebben ervaren in Yggdrasil, en wat er eventueel kan gedaan worden om zo’n periodes van extreem weer beter op te vangen in de toekomst. Want ik ben ervan overtuigd dat dit het nieuwe normaal wordt. Lange periodes van hetzelfde weer: lang warm, lang droog, lang koud of lang nat. Wij zijn dit niet gewend in onze streken, maar onze bomen, struiken en groenten ook niet!
Goed voorjaar
Het voorjaar begon eigenlijk heel goed. De winter en de eerste lentemaand maart waren goed van temperatuur en er was voldoende water gevallen. We konden goed werken in de tuin en zaten op schema met voorzaaien en opkweken. Een maand later was het beeld al een beetje anders: in april heeft het bij ons nauwelijks geregend: één grote bui in het begin van de maand was alles wat we kregen. Maar op zich was dat geen probleem. De bodem was nog goed vochtig, de mulchlaag deed haar werk en veel groei is er toch nog niet in deze periode.
De maand mei kwam en bracht ook zeer weinig regen: één regendag in de eerste week en dat was alles. Zelfs toen was er de eerste weken nog geen vuiltje aan de lucht. Planten en zaaien ging nog goed, de grond was goed vochtig. Maar doorheen de maand mei begon de mulchlaag te verdwijnen en de zon toe te nemen in kracht. De temperatuur was altijd boven gemiddeld en de bovenste laag van onze bedden droogde in een sneltempo uit.
Dieper in de grond was er nog vocht, met als resultaat dat alles wat al geplant en gezaaid was het goed deed, maar wat je eind mei nog in de grond stak had het heel moeilijk. Zaaien werd uitgesteld tot het eens zou regenen. Zo naïef 🙂 . Wisten wij veel dat het nog bijna drie maand zou duren voor er weer een druppeltje regen zou vallen!
Water geven of niet?
Juni kwam zonder een druppel regen maar wel met hoge temperaturen, veel zon en veel wind. Ideaal weer dus om de bodem en planten uit te drogen. Je kon niets meer planten of zaaien want de bodem was te droog, zelfs een mulchlaag verliest na een tijd zijn nut om de bodem te beschermen tegen de zon. Door sla en ander plantgoed goed te soppen voordat we het in de grond staken lukte het om dit zonder extra water aan de groei te krijgen, maar zaaigoed kwam maar zeer beperkt op.
Er duikt onvermijdelijk de vraag op: water geven of niet? En mijn standaard antwoord daarop is: nee. Maar zover de theorie 🙂 . Je wil natuurlijk wel groenten overhouden op het einde van het verhaal.
Een grote watervoorraad hebben we niet, we moeten het doen met regenwater dat is opgevangen in waterputten. We zijn beginnen water geven in de loop van juni. Niet met de bedoeling om de grond goed nat te leggen, wel met de bedoeling van de planten te laten overleven. De oogsten in deze periode waren eigenlijk nog behoorlijk: de erwten, de rode biet, de sla, de aardappelen … Het viel gezien de omstandigheden reuze mee.
Toen kwam juli en bleef het heel droog en heet. Wij bleven sporadisch water geven over de volledige tuin, maar dit was niet voldoende om dingen bij te zaaien. De hitte en de droogte waren gewoon te groot. De groei van veel groenten viel ook nagenoeg stil, maar alles in de tuin zag er nog behoorlijk uit. Het is pas na die 2 dagen dat het bijna 38°C is geweest dat onze tuin een klap gekregen heeft. De boontjes, augurken, selders, zelfs enkele pepers en paprika’s waren verbrand, veel planten hebben echt afgezien van die 2 weken hittegolf met enkele dagen temperaturen boven de 35°C.
Door de regen van de afgelopen dagen beginnen sommige planten zich terug te herstellen, maar een goed tuinseizoen wordt het al zeker niet. Is er nog wat te oogsten: jazeker, maar het is niet te vergelijken met andere jaren. Uiteindelijk zit de droogte nog altijd in de bodem. Er zou veel meer regen moeten vallen voordat alles weer in de groei geraakt, en hoe later op het seizoen dit gebeurt, hoe minder er te oogsten zal zijn.
Oplossingen?
Dat is een beetje het verhaal van onze moestuin dit jaar, en in het vervolg zou ik graag dieper ingaan op enkele bijkomende problemen zoals het achterwege blijven van mulchmateriaal of het gebruik van bomen in je moestuin. Ook enkele mogelijke oplossingen zou ik eens willen bekijken.
Tot volgende keer!
Volgende Stap?
Schrijf u in voor email updates, zo wordt u automatisch op de hoogte gehouden van elk nieuw bericht!
Hoe hebben wij de droogte ervaren in onze pluktuin …
Sinds de eerste online cursus natuurlijke moestuin zijn we op deze manier bezig (een jaar of 5?) en nog nooit hebben we een druppel water gegeven op ons veld, ook nu niet met de extreme hitte en droogte, we hebben ook nergens een waterbron. Nieuw zaad is maar heel weinig uitgekomen de laatste maand maar groeien doet de rest nog steeds als de beste, bonen, bieten, aardappelen, maïs, courgette, volle grond komkommers, zoete aardappelen,… niets hangt slap of heeft schade.
De buren hun moestuinen rondom ons veld en het grasland van de boer waarop ons veld ligt zijn of volledig dor, of hebben al een boel water gekregen van de ligging zal het dus niet afhangen.
Ons doel om nog minder last te hebben van de extreme weersomstandigheden de volgende jaren is om meer bomen en wildkanten te voorzien, maar verder zijn we super fan van deze manier van werken (met een boel jaloerse buren 😉 )
Het Laaks hofke
Ook in Noord -Nederland was de zomer warm en droog en ook al zit het grondwaterpeil bij ons erg hoog, zonder de mulchlaag had ook mijn tuintje erg veel droogte schade op gelopen. De mulchlaag, in mijn geval stro, zorgde ervoor dat de grond niet te warm werd. Ook in zeer warme dagen voelde de grond onder de strolaag koel aan en droogde niet uit.
Wat in mijn beleving minstens net zo belangrijk is om droogte periodes te overleven, is de bodem niet te verstoren door in het voorjaar te gaan spitten. Alle gaatje en holletjes door het bodemleven in de winter gemaakt zorgen er niet alleen voor dat het regenwater de bodem in kan trekken, maar in droogte periodes kan het vocht door al deze kanaaltjes naar boven komen. Zijn deze verstoord kan kan dit niet plaatsvinden en krijgen de planten in zeer droge periodes het moeilijk.
Wat de mulchlaag van stro mij wel geleerd heeft deze zomer is dat de laag niet te dik moet zijn. Toen de regen dan ook eenmaal kwam werd het meeste water door de gort droge strolaag opgenomen en bereikte de bodem niet. Na verloop van tijd gebeurde dit wel maar het duurde mij eigenlijk te lang. Volgend jaar de laag toch maar wat dunner maken.
De meeste groenten zaaide ik voor in potjes die ik dan kletsnat in de rond zet en dan met een fikse hoeveelheid water erbij en direct weer met stro toedekken, waarna ze dan nog een keer water kregen.
Al met al weer een leerzame zomer.
Ik heb zelf goede ervaring met vermiculiet door de grond te werken.Dat werkt als een spons. Vermiculiet kan veel vocht opnemen en bij droogte water afgeven.Al met al heb ik ondanks de droogte toch goede opbrengsten gekregen.
Dag Frank
Ik volgde ongeveer jou stramien, zaaien blijven uitstellen en dus afgesteld. In beide tuintjes (op fietsafstand van thuis). Resultaten:
in de tuin die tot 2 jaar geleden gazon was : Vanaf half juli dus toch eens per week veel water gegeven, zo bleven de reeds gesettelde 1jarigen overleven. Bij m’n jonge fruitboompjes plaatste ik olla’s, de meeste appels vielen eraf en de peren werden door de vogels aangevreten (de waterpartij is nog niet aangelegd….), de pruimen waren vroeg en lekker zoet. Al bij al redelijke resultaten voor een gemengde fruit- en groentetuin in wording: fantastische tomaten buiten, redelijk wat erwtjes, wat sla (in de schaduw) genoeg warmoes, nog geen gewone boontjes maar nu na de regen wel veel bloesems dus dat komt wellicht nog en de kouseband jubelde bij dit weer (had ik er maar meer geplant), geen wortels noch prei en kleine uitjes. pompoenen schieten nu in gang, net zoals de courgettes. De bietjes zullen nu hopelijk ook beginnen groeien. Bijna Alle lege plekken (wegens wachten met zaaien tot het regent) zijn nu ingenomen door najaarsgroenten en zelf voorgekweekte plantjes (veel witlof, groenlof en roodlof, late worteltjes en pastinaak en krulandijvie, ramanas, late brocoli en krulkool) en straks nog winterspinazie.
Ik merk een duidelijk nadeel aan de volwassen bomen die er als grensafsluiting staan: die kant van de moestuin was als eerste droog, ook al is er een pad tussen de bomen en de bedden.
M’n ander kleine volkstuinstukje dat ik al 5 jaar mulch deed het merkelijk beter, toch daar ook 2 keer veel water bijgegeven en ook daar kleine knollen en nauwelijks boontjes. Maar ook bijna geen woelmuizen meer….
Mulchen natuurlijk maar ook variatie lijkt me dus de truuk. Variatie qua plek (schaduwrijkere en zonnige plekken) als qua groentesoorten als qua tijd (dit jaar dus vooral een lente- en herfstmoestuin) en geduld. En Aanvaarden dat de wintervoorraad groenten anders zal zijn dan geplant (en gepland).
Greet
En hoe overleeft een tuin een hoge waterstand? Mijn tuin ligt naast de Geul en die staat nu hoger dan ooit waargenomen. Ik weet niet hoe hoog het staat in de tuin, die is nu onbereikbaar, maar wel flink hoog denk ik en met een flinke stroming.
Daar hebben veel mensen in België nu ook last van zie ik. Ongekend. Ben heel benieuwd hoe het eruit ziet als het water gezakt is. Overleven groenten dit?
1 dag later is de tuin al bereikbaar en de schade zichtbaar. Wat een heel mooie natuurlijke tuin was is nu verwoest. Ja, alle planten staan nog, ondanks hele sterke stroming door de tuin heen, maar alles is bedekt met een laag bruin slib tot op 75 cm hoogte. Het onderscheid tussen paden en bedden is verdwenen, alle bloeiende planten in kruiden liggen op de grond, onder de modder. Een heel, heel deprimerend gezicht. Ik dacht dat de toplaag helemaal weg gespoeld zou zijn maar tot mijn verbazing ligt onder de modder nog de mulch en de zwarte compost. Al heb ik niet alle bedden gecheckt. Ik vermoed dat ik de grond moet laten nakijken op verontreiniging, hoewel mijn medetuiniers zweren dat we alles kunnen eten.
Wat is de ervaring van anderen hiermee?