Mulchen. Een belangrijke periode in de moestuin breekt aan. Het blad verkleurt en begint stilaan te vallen. De nachten worden kouder, de dagen korter. Het moment om in navolging van de natuur je moestuin af te dekken met een beschermende laag organisch materiaal. Hoe kom je aan mulchmateriaal? Waarom moet je mulchen? Wat betekent dat voor je bodem?
Hoe kom ik aan materiaal?
Een veel gestelde vraag wanneer je begint met mulchen: hoe kom ik aan voldoende materiaal? Het is een proces dat je over een periode van enkele jaren moet bekijken. In het begin kijk je nog anders naar je tuin en je materiaal en heb je moeite om iets bijeen te krijgen. Maar geleidelijk aan kijk je anders naar je tuin en heb je ook opbrengst van aanplantingen.
De beslissing om volop te mulchen is een logische beslissing en biedt niets dan voordelen. Je bedekt de bodem en hebt geen onkruid. Dat is een bekende. Maar de voordelen gaan veel verder: het belangrijkste effect is er op het bodemleven. Door je bodem jaarrond te bedekken, voedt je je bodemleven en dat wordt beloond. Je krijgt een goede bodemstructuur en je planten krijgen die mulch onrechtstreeks als meststof doorheen het jaar. Het bodemleven verteert deze mulch, laat een deel achter in de bodem en geeft een deel aan de planten.
Het is een natuurlijke kringloop waardoor je bodem steeds beter wordt, meer reserves krijgt, een betere waterhuishouding en zo sterkere planten oplevert. Maar terug naar de oorspronkelijke vraag: waar haal ik voldoende mulch?
Probeer in de eerste plaats in je eigen tuin te kijken, het is verrassend hoe veel materiaal je vaak al hebt. In een klassieke tuin heb je dikwijls een grasveld, dat is al een gigantische leverancier van mulch. En misschien ook bij je buur gaan horen, hij doet misschien niets met zijn gemaaid gras en is blij dat hij het zo kwijt kan. Gras is een ideaal materiaal om mee te mulchen, leg het enkel niet te dik en je kan zo een heel voorjaar en zomer overbruggen. Voor het mulchen in het najaar is het minder geschikt omdat het te snel verteert om een hele winter te overbruggen.
Heb je een haag, groot of klein, dan kan je snoeisel hiervan gebruiken. Coniferen, beuk, haagbeuk, klimop, lonicera, buxus … Alle organisch materiaal voldoet. Indien je kan, is het het beste om diverse materialen te mengen, dat geeft altijd een beter resultaat.
Heb je fruitstruiken, dan zal je deze hoogstwaarschijnlijk snoeien. Ook dit snoeisel kan je gebruiken als bedekking. Versnipper deze met een hakselaar, heb je er zelf geen dan zijn er verschillende oplossingen. Vraag rond in je kenniskring, je buurt of hoor eens bij de gemeente. In vele gemeenten in Vlaanderen kan je via de gemeente je hout laten versnipperen.
Heb je bomen, bladverliezende struiken, bladverliezende hagen? Verzamel dit blad en gebruik dit om te mulchen. Ook hier kan je eenvoudig veel meer verzamelen door het aan je buren en vrienden te vragen. Veel mensen die klassiek tuinieren willen niets liever dan hun blad kwijt zijn. Het is hun een last en ze zijn blij dat je het wilt meenemen. Op zich heb je ook geen gigantische hoeveelheden nodig, voor een vierkante meter is een kleine kruiwagen al voldoende. Een tip: rij er eerst met een grasmachine over zodat het verkleint en stuk gemaakt wordt. Hierdoor verteert het sneller en vormt het een betere mulchlaag.
Plantmateriaal uit je tuin. Erwten die afgestorven zijn, bonen aan staken, tomatenloof, paprikaplanten, courgetteplanten, pompoenplanten, koolresten, overtollig blad van prei, andijvie, radicchio … dat je achterlaat bij het oogsten … Het is allemaal materiaal wat perfect kan dienen als mulchmateriaal. Op zich lijkt het niet veel, maar alles samen vormt dit toch een belangrijk onderdeel van je strategie. Het materiaal is er, je hoeft er niets voor te doen, het is er elk jaar opnieuw.
Ontwerpen met het einde in zicht
Na enkele jaren ontwerpen met mulchen in je achterhoofd, heb je extra randen voorzien met planten die verschillende functies hebben waaronder muchmateriaal voorzien. Ik denk dan aan een beukenhaag, een rij smeerwortel, een begroeiing van een muur dat snoeisel oplevert, bladverliezende knotbomen die je elk jaar afknipt. Je krijgt dan blad én houtsnippers als opbrengst.
Laat ook planten zoals kaardenbol, engelwortel, koningskaars … zich spontaan uitzaaien, ook zij leveren allerlei voordelen op waaronder mulchmateriaal. Indien je een siertuin hebt, kan je ook deze zo ontwerpen dat er planten bij zijn die je regelmatig kan snoeien zodat je in verschillende seizoenen extra mulchmateriaal hebt.
Bijkopen?
Hier zou ik voorzichtig zijn. Wij hebben lange tijd stro bijgekocht en dit gebruikt als mulchmateriaal, maar we zijn daar toch een beetje op teruggekomen. Het is goed in de beginfase, maar je zou er zo snel mogelijk vanaf moeten. Stro biologisch vast krijgen is niet evident, en bij bespoten stro loopt je toch altijd een risico om bestrijdingsmiddelen in je tuin te introduceren. Ook bevat stro niet veel voeding voor je bodemleven, het werkt vooral goed als onkruidbestrijder. Door lang enkel stro te gebruiken gaat je bodem stilletjes achteruit, iets wat je met mulchen net andersom wilt zien.
Stropellets zijn een beetje hetzelfde, met als bijkomend probleem dat daar vaak ook onkruidbestrijdingsmiddelen toegevoegd zijn. Opletten en de verpakking goed lezen, net als bij hennep en anders soorten pellets die als mulch gebruikt worden.
Tips
Heb jij tips voor anderen hoe ze best aan voldoende mulch geraken, waar je wat kan vastkrijgen of welke trucjes jij gebruikt om al je bedden vol met mulch te houden doorheen het jaar? Laat het weten in de reacties hieronder!
Dun laagje zaagsel bovenop welk een mulch ook.
Haar van de welke een dier ook dun laagje
bierborstel idem
Halfverteerde bladeren ,takken, houtsnippers ,mest met stro ,grasmaaisel mag over de tuin
Het bodemleven wordt op deze manier geactiveerd en het gestrooide lava meel komt beschikbaar
Afdekken met een dikke laag houtsnippers
Totaal 10 cm dikke laag is prima
Heb een dealtje gesloten met de bladveegploeg van de gemeente. Het dorp staat vol met leilindes, ideaal materiaal voor een arme zandgrond! Dus zij rijden dat nu niet meer naar de gemeentelijke stortplaats, maar naar onze tuin! Sommigen zeggen dat het een nadeel is dat er wat zwerfafval tussen zit. Dat zal de praktijk leren. Maar denk dat we dat goed kunnen scheiden…
Goed gezien!
Dank voor de tips om te mulchen.
Ik heb een arme zanderige grond, dus ik ga (nog meer) mulchen!
Ik vraag mij af of ik ook de gehakselde takken van de gesnoeide braam kan mulchen.
Ik heb een hakselaar die nogal grof hakselt.
Of loop ik het risico dat aan deze kleine stukjes braam wortels gaan groeien en voor bramenstruiken op ongewenste plekken zorgen.
De kans bestaat al is die klein volgens mij. Hetzelfde geldt trouwens voor klimop of wilg waar je mee mulcht. Er zal altijd wel iets kiemen en groeien, maar in een mulchlaag is dit eenvoudig en snel te verwijderen. De nadelen wegen volgens mij niet op tegen de voordelen.
Dag Frank,
Als geschikt mulchmateriaal noem je oa. gemaaid gras. Ontkiemt dat dan niet?
Groet, Ynke
Hoe comineer je de mulch met jonge planten? Ik heb nog allerlei planten, waarvan de meeste zichzelf uitgezaaid hebben, zoals pastinaak en ajuin, en wortels en spinazie die aan het eind van de zomer gezaaid zijn. Hoe mulch ik hiertussen best? Of wacht ik tot ze groter zijn?
Als er kleine planten staan kan je wachten of een dunne laag mulch leggen met fijn materiaal. Gras is hiervoor bv. goed geschikt. Nu mulchen met grof materiaal tussen kleine planten zou ik niet doen, er zal te veel bedekt worden en afsterven.
Beste Frank,
Ik heb een vraag over het mulchen en het aanbrengen van compost. O.a. door het vochtige weer is er behoorlijk wat onkruid en mos in de moestuin gekomen. Kan ik het mulchmateriaal ook bovenop het onkruid en mos leggen of is het verstandiger om dit eerst te verwijderen, dan een laag compost en dan het mulchmateriaal?
Alvast dank voor uw reactie en vriendelijke groet,
Mos kan je gerust laten zitten, onkruid kan je enkel laten staan als het nog in het kiemstadium zit. Is het al wat groter, dan zou ik het toch wegdoen voor het afdekken.
Dank voor uw reactie.
Kan ik dan na het verwijderen van groter onkruid de moestuin afdekken met eerst compost en dan mulchmateriaal?
Mvg, Barbara
Wat doe ik met mijn rabarberplant? Mag ik hem gewoon laten liggen of moeten steel en bladeren naar restafval of mag hij toch op de composthoop en gebruikt worden als mulch?
Je kan hem ter plaatste laten liggen als mulch voor zichzelf, je kan hem verzamelen om op andere bedden te mulchen. Je kan hem ook naar de composthoop voeren, maar ik denk dat het beter is om gewoon rechtstreek te mulchen op je groentetuin.
We hebben een beek door ons jonggeplant bos lopen met vele lisdoddes. Zouden die ook als mulch kunnen gebruikt worden? Het schijnt dat die trager ‘verteren’.
En nu ik toch hier aan het schrijven ben. Ik heb onze aanplantingen voor een bos op een wei eerst vrij gekapt (een cirkel van ongeveer een meter doormeter rond de jonge bomen, geplagd eigenlijk), en in deze cirkel voornamelijk gemaaid gras als mulch aangebracht. Wat denkt Yggdrasil en andere ervaren natuurliefhebbers, een goede methode?
Het blad van deze planten is inderdaad veel taaier. Ik zou het toch niet snel gebruiken omdat het moeilijk klein te maken is. Indien je een manier vindt om het mooi fijn te maken zodat mulchen eenvoudig wordt en ertussen planten en zaaien mogelijk, kan je het perfect gebruiken. Maar tot dan is het niet echt ideaal …
Een cirkel vrijhouden rond nieuwe aanplant is zeker een goed idee. Met gras als je dat voorradig hebt, met houtsnippers is echter altijd een betere oplossing indien mogelijk. Houtsnippers krijgen en stimuleren meer schimmels, wat betere omstandigheden geeft voor bodem.
Misschien een stomme vraag … ik merk dat door het mulchen de grond in de tuin/perken logischerwijs ook steeds een klein beetje ophoogt … kan dit geen kwaad voor bomen/struiken? Ik meen begrepen te hebben dat deze niet graag hebben dat de grond rond hun voet opgehoogd wordt?! Moet je dan misschien af en toe ook weer grond weghalen? Of hoe los je dit op?
Wij mulchen ondertussen al 24 jaar intensief, indien onze bodem op deze tijd naar boven is gekomen is dat toch zeer beperkt en zeker niet zo dat bomen en struiken daar last van ondervinden. Ik heb er nog niets aan moeten doen en we ondervinden ook geen problemen.
Wij hebben geleerd dat nachtschade afgevoerd moet worden,tomaat loof en aatdappel loof oa dat is toch niet geschikt om te mulchen?
Ik weet niet waarom deze niet geschikt zouden zijn? Het is organisch materiaal dat wordt afgebroken en omgezet door het bodemleven. Wat kan daar mis mee zijn?
Nachtschade planten zijn gevoelig voor phytophthora. Een nare schimmel die hardnekkig is en de volgende jaren de aardappel en tomatenplanten zal aantasten. Dit niet alleen op de eigen tuin, maar ook verspreiding naar professionele perselen rondom wil je graag voorkomen. Daarom is bij ons op de moestuin de regel dat je dit loof zelfs niet composteert, maar altijd afvoert en thuis bij het gewone afval doet (dus ook niet naar de algemene groen ophaaldienst van de gemeente afvoeren).
Kan ik ook mosterdzaad zaaien voor een betere leem bodem ?
Het plein aanvegen waar wij wonen..levert zakken vol populier,linde en berkenblad en …complimenten van de buren 😉🍂🍁🍃🌬
Beste Frank,
Ik heb een vraag over het mulchen en het aanbrengen van compost. O.a. door het vochtige weer is er behoorlijk wat onkruid en mos in de moestuin gekomen. Kan ik het mulchmateriaal ook bovenop het onkruid en mos leggen of is het verstandiger om dit eerst te verwijderen, dan een laag compost en dan het mulchmateriaal?
Alvast dank voor uw reactie en vriendelijke groet,
Barbara