Bij Yggdrasil hebben we een systeem om te combineren: ‘Schijnbare Chaos’. Dit systeem is gebaseerd op 4 kenmerken, 4 regels die je eenvoudig kan onthouden en toepassen. Het systeem heeft heel veel voordelen: het is eenvoudig, je moet geen tabellen hebben of boeken doorzoeken, je hebt geen bemesting of bestrijdingsmiddelen nodig en je kunt planten en oogsten wat je wilt. Je wordt niet in een systeem geduwd met vaste blokken waar je een verplichte hoeveelheid kolen, wortelgewassen, knolgewassen en bladgewassen moet telen 🙂 .
Het basissysteem bestaat uit 4 regels die je kan toepassen, de eerste 2 hiervan dienen vooral om plaaginsecten op een afstand te houden. De derde regel dient om het plaaginsect tegen te werken en te misleiden eens het geland is en de laatste regel levert vooral een grotere efficiëntie en rendement.
Eerst kijken naar het probleem
Als je een probleem hebt in de moestuin, dan is het verstandig om niet direct in paniek te schieten maar eerst goed na te denken. Zolang je het probleem niet goed begrijpt, is het heel moeilijk om dit op te lossen. Vaak is de oplossing heel voor de hand liggend eens je meer weet over de oorzaak.
Wanneer je kijkt naar plaaginsecten zoals rupsen, luizen of slakken wordt er dikwijls heel snel naar gif gegrepen om dit op te lossen. Gif kan heel effectief zijn, maar heeft veel negatieve bijwerkingen en is absoluut te vermijden in de tuin.
Wanneer je problemen hebt met plaaginsecten, loont het altijd de moeite om dit plaaginsect van wat dichterbij te bestuderen. Nemen we bv. de vlinder, een plaaginsect dat bij onder andere kolen heel wat schade kan doen.
Vlinder heeft slecht zicht
Een vlinder heeft een slecht zicht, net zoals de meeste insecten. Het zicht is beperkt tot kleurvlakken, en niet heel gedetailleerd. Wanneer hij over je tuin vliegt zoekt hij naar kleurvlakken van zijn waardplanten, hoe groter de groep van bv. kolen is, hoe gemakkelijker hij deze zal vinden.
Wanneer je dus verschillende kleuren gaat mengen in je tuin heeft dat als effect dat de kleurvlakken kleiner worden en heel divers zodat het voor een plaaginsect veel moeilijker wordt om zijn waardplant te vinden.
Ook het bedekken van de grond met mulch maakt een groot verschil. In een gangbare tuin is het verschil tussen het groen van de planten en het bruin van de bodem heel groot. Zeker van bovenaf gezien is er een duidelijke afscheiding tussen planten en de bodem en wordt het kleurvlak duidelijker voor het plaaginsect. Door te mulchen ga je het bruin van de grond bedekken en wanneer je met verschillende materialen mulcht zal je ook van je bodem een gemengd kleurvak maken zodat het voor een overvliegend insect een grote chaos wordt en te onduidelijk om iets te vinden.
Het eerste kenmerk om te combineren volgens ‘Schijnbare Chaos’ is het mengen van kleuren, juist voor de redenen die hierboven beschreven staan. Zo creëer je al op 1 manier chaos in je tuin.
Vlinder ruikt met antennes
Een vlinder ruikt heel goed en kan geuren al van heel ver oppikken. Je kolen in je tuin gaan altijd hun geur verspreiden, dat kan je niet voorkomen. Maar je kan wel voorkomen dat die vlinder je kolen zal vinden.
Een vlinder die rondvliegt zal tegen de wind in vliegen en zo zoeken naar geursporen van zijn waardplant waar hij eitjes wilt gaan afzetten. Hoe meer geursporen hij tegenkomt hoe dichter hij in de buurt komt. Pas je wisselteelt toe dan heb je een grote blok koolgewassen staan en die zijn eenvoudig te vinden. Dat blok geeft een autostrade aan geursporen af die de vlinder rechtstreeks naar de kolen leidt.
In het systeem van ‘Schijnbare Chaos’ ga je de kolen tussen andere gewassen zetten zodat de geuren mengen. Denk ook aan kruiden zoals dille, rucola, look, tijm … die je in de buurt kan zetten. Deze combinatie van verschillende geuren vormt een cocktail waaruit de vlinder nog wel de geur van kolen kan halen, maar het geurspoor verandert van een autostrade in een slingerend bospad dat hier en daar al overgroeid is door bramen en laaghangende takken. Een veel moeilijkere weg dus, en de kans wordt groot dat de vlinder verder vliegt naar de buren waar hij een veel duidelijker geurspoor heeft.
Het tweede kenmerk van ‘Schijnbare Chaos’ is het mengen van geuren om ook op die manier chaos te creëren en zo plaaginsecten te verwarren en te misleiden.
Vlinder proeft met zijn poten
Wanneer je vlinders in je tuin ziet, dan fladderen ze vaak rond: ze zoeken naar een geurspoor en landen af en toe eens op een plant. Landen doen ze om te controleren welke plant ze in het vizier hadden. Er zitten op de poten namelijk sensoren die van het blad waarop ze landen ‘proeven’, controleren of het de gewenste plant is.
Ook hiervoor is de tweede regel belangrijk. Een vlinder die van bovenaf een kleurblok(je) heeft gezien dat een enigszins lijkt op zijn geliefde plant, duikt naar beneden en zoekt naar de juiste geuren. Hij gaat die geur vinden, maar vermengd met andere geuren waardoor hij de planten niet exact kan lokaliseren.
Heeft hij dan nog voldoende goesting om extra moeite te doen, dan zal hij landen en ‘proeven’ of de plant degene is die hij moet hebben. Doordat alles door elkaar staat en gemend is, is de kans groot dat de vlinder op de verkeerde rij landt en proeft van een plant die hij niet moet hebben. Hij zal dan terug opstijgen en verder zoeken.
Maar omdat dieren niet graag zoeken en keuzes maken, zullen plaaginsecten ook niet veel tijd doorbrengen in je tuin, maar snel geneigd zijn om ergens anders heen te gaan waar het leven wat minder ingewikkeld en chaotisch is.
Combineren, op welke manier dan ook, is belangrijk
Uit het bovenstaande blijkt dat vlinders, maar je kan dit veralgemenen tot de meeste insecten, problemen hebben met chaos in je tuin. Hoe je die chaos gaat creëren, maakt op zich niet veel uit. Wij hebben enkele regels opgesteld zodat je een planning kan maken, door de bomen het bos blijft zien en resultaat haalt met een minimale inspanning.
Jij kan dit uiteraard op je eigen manier doen, met je eigen regels, maar onthou dat combineren op zich enorm belangrijk is om plagen in je moestuin te voorkomen. Door intensief te combineren vermijd je zonder enige extra moeite heel veel problemen en frustraties.
Ik hoop dat de boodschap duidelijk is 🙂 !
Volgende Stap?
Schrijf u in voor email updates, zo wordt u automatisch op de hoogte gehouden van elk nieuw bericht!
Suzan Vastenburg says
Bedankt voor deze duidelijke uitleg en voor mij een geheel nieuw gezichtspunt.
Martine De Deken says
Beste Frank, ik volg jou nu al een tijdje en tracht geleidelijk aan jouw theoriën toe te passen. Voorgeschiedenis van de tuin hier: verkaveling en kleibodem.
Mijn probleem : veel planten met groene blaadjes zijn aangevreten, precies afgeknaagd. Bijopzoeken: buxusmot? Engerlingen? Ik zie geen beestjes…. Hoe bestrijden en vermijden?
Met veel dank,
Martine
Karin says
Zo leuk om dit vorige week live te zien en te horen in de workshop. Echt genoten van het bezoek aan Ygrdrassil. Heel bijzonder wat jullie opgebouwd hebben. Bedankt!
Heleen vertegaal says
Hallo Frank, dit is het eerste jaar dat ik mijn tuin zo goed als mogelijk beheer volgens jullie principes. Allereerst heel leuk om te doen! Maar wát veel koolwitjes deze zomer! Ik hield mijn hart vast en in het begin liep ik veel kolen langs om de onderkant te controleren op eitjes. Die waren er zeker, maar op een gegeven moment merkte ik dat de rupsjes nooit een echte plaag werden en vaak leken ze gewoon verdwenen. Wat bleek: de kool-en pimpelmezen hadden het heel goed in de moestuin. In de ochtend en vroege avond scharrelden ze steeds in de bedden, ik denk op zoek naar nog meer rupsen. Gratis tuinpersoneel dus!
felix maes says
Ik volg jouw zienswijze voor plaagdieren, maar wat met het risico op schimmels als aardappelziekte, knolvoet en tomatenziekte indien deze groenten verschillende jaren op hetzelfde perceel terugkomen?