Een belangrijke eerste stap in een natuurlijke tuin is het plannen. Het zorgt op een later moment voor veel minder werk en frustratie als je in de beginfase een beetje langer denkt en beter plant.

Zo moet je bv. je kruiden dicht bij de achterdeur zetten, in de volle zon en op niet te rijke grond. Een groentetuin moet je niet verstoppen ver vanachter, maar moet juist in het zicht liggen zodat je gestimuleerd wordt om erin te werken en om te oogsten.

Maar je moet ook weten waar de zon het meeste/minste komt, waar er koude wind de tuin binnenkomt, welke plekken een mooi uitzicht bieden, …

Daarom wordt ook vaak aangeraden om het eerste jaar niets definitief aan te planten en te bouwen, maar het eerste jaar vooral te reserveren om te plannen en te observeren.

Maar je blijft plannen en observeren

Dat eerste jaar heb je nodig om de grote lijnen uit te zetten, maar uiteraard moet je blijven observeren en blijven plannen, telkens je op een ander niveau begint te werken. Als je begint in je moestuin dan moet je weten in welke richting je je bedden gaat aanleggen, op welke manier, volgens welke combinaties (ik adviseer Schijnbare Chaos 😉 ), welke kruiden je gaat gebruiken, welke soorten fruit je gaat zetten, …

Het lijkt een eindeloze lijst van zaken die je moet plannen, dingen die je in het oog moet houden en zaken die je moet weten voor dat je kan beginnen met tuinieren.

En dat zorgt er volgens mij voor dat veel mensen afgeschrikt worden en simpelweg niet durven beginnen omdat de uitdaging van het plannen veel te groot lijkt/is. Het is inderdaad niet evident om te weten waar je allemaal naar moet kijken als je begint te tuinieren. Dat een moestuin niet in de schaduw mag liggen is waarschijnlijk nog evident, maar dat een haag beter is dan een muur, dat oostenwind moet afgeschermd worden, en hoe je moet mulchen is al veel minder geweten.

Een niveau verder in het plannen is het al helemaal niet eenvoudig meer en moet je eigenlijk al een gevorderde plantenkennis hebben om te weten welke planten je kan zetten, welke goed zijn voor bijen, welke goed zijn voor overwinterende insecten, welke meerdere belangrijke functies uitvoeren in de tuin, …

Ook deze lijst van mogelijkheden, combinaties, functies en opties is quasi eindeloos en zorgt ervoor dat iemand met weinig ervaring (en zelfs iemand met veel ervaring!) er toch niet graag aan begint en al heel snel uit- en afstelgedrag vertoont.

Moet je wel zoveel plannen?

Maar moet je dit allemaal wel zo uitgebreid op voorhand plannen? Verbrod dit (over)plannen niet een beetje het plezier van het tuinieren? Het grootste deel van het plezier van het observeren (de dagelijkse wandeling door de tuin) is juist het zien van onverwachte dingen en nieuwe inzichten te krijgen.

Ik pleit ervoor om je niet te laten tegenhouden door het dogma van het plannen in de natuurlijke tuin. Gebruik je gezond verstand, vraag wat advies op Facebook en fora bij twijfel, maar ga verder, ga door. Slecht starten is altijd beter dan niet starten en is de enige manier om dingen te leren.

De grootste uitvindingen komen dikwijls uit verkeerd gelopen experimenten en onverwachte uitkomsten. Zelden loopt een planning helemaal zoals ze zou moeten, veel vaker wordt een planning bijgesteld aan de hand van de observaties.

Het is inderdaad goed om te weten dat een koningskaars heel goed blad maakt om te mulchen, dat de bloemen goed zijn voor insecten, dat de zaadjes gretig gegeten worden door vogels en dat je lege zaadtoorts een skyscraper is met -tig appartementen voor overwinterende beestjes.

Het is handig om dit soort planten te kennen en te kunnen gebruiken, maar het is niet essentieel om te beginnen. Het is een detail dat je tuin zal verbeteren, maar je hebt deze kennis en dit niveau van plannen niet nodig om te beginnen.

Weet met heel je lichaam dat de bodem de basis is en dat je alles moet doen om deze te verbeteren. Weet dat je moet mulchen en dat je nooit mag spitten. Zorg dat de indeling van je tuin een beetje volgens de grote lijnen permacultuur is en je kan beginnen. De details volgen later, je gaat gigantisch veel ontdekken tijdens je eerste jaren in de tuin.

Je zult een spons zijn en alle interessante dingen gaandeweg ontdekken, goed observeren is iets dat je zal leren en al doende steeds effectiever gaat toepassen. Na enkele jaren gaan vele zaken logisch zijn, is je plantenkennis exponentieel toegenomen en pas je je tuin voortdurend aan op weg naar een zelf-onderhoudend ecosysteem.

Laat je niet afschrikken door het op het eerste zicht ingewikkelde planwerk van een natuurlijke tuin.

Want dat is het niet!

Begin er gewoon mee!

Deel je tuin goed in, dek je bodem af en voed het bodemleven met organisch materiaal. Dan ben je vertrokken en gaandeweg zal je alles wel leren. Na 10 jaar in je eigen tuin heb je een natuurlijk paradijs, ben je een expert en vraag je jezelf af wat je ooit heeft tegenhouden om niet veel vroeger al te beginnen met natuurlijk tuinieren :-).