In het artikel van zondag heb ik de vergelijking gemaakt tussen natuurlijk tuinieren en permacultuur. De verschillende ontwerpprincipes van permacultuur worden toegepast in de natuurlijke tuin.
Ik vertel dit niet echt expliciet, maar achter de ideeën die we hebben en de experimenten die we uitvoeren op Yggdrasil zit wel degelijk een visie die gestoeld is op de permacultuur-ontwerpprincipes.
Eén van die principes is ontwerpprincipe 6 waarbij je kringlopen moet maken en geen afval produceren. In verband hiermee krijgen wij nogal wat vragen en opmerkingen.
Bij onze manier van werken, in de opstartfase dan toch zeker, raad ik aan om veel organisch materiaal, het gemakkelijkste via compost, te gebruiken om je bodem op gang te krijgen.
Niet voldoende in het begin
Ik krijg dan ook regelmatig mails met vragen hoe je in het begin in je eigen compost kunt voorzien, dat het niet erg natuurlijk is om zoveel compost te gebruiken, dat het geen gesloten kringloop is of dat ze enkel willen werken met materialen van het eigen terrein.
Ik weet heel goed dat het in het begin niet mogelijk is om op vlak van organisch materiaal zelfbedruipend te zijn, en daar is ook een specifieke reden voor.
Wij kwamen aan op Yggdrasil en kregen een compleet dode, uitgeputte grond van de boer. Geen leven, geen organische stof.
Het is perfect mogelijk om je grond terug op te bouwen zonder veel externe input. Dat merken we aan de bodem in onze zelfpluktuin. Op een deel wordt er elk jaar en laag stro gelegd als afdekking tegen onkruid. Het grootste deel echter heeft nog nooit organisch materiaal gekregen, enkel grasmaaisel dat valt achter de mulchmaaier 3x per jaar.
De opbouw van de bodem gaat dan ook traag en zeer moeizaam. Ik schat dat er op het deel met stro zo’n 5 cm donkere bodem is, maar de structuur en geur is nog niet wat het moet zijn.
Op het stuk dat begroeid is met gras is er nog nauwelijks opbouw van organisch materiaal. Misschien 2 cm goede grond, wat absoluut nog niet te vergelijken is met een goede bodem die je nodig hebt om groenten te kweken.
Grote tegenstelling
Als je dit vergelijkt met de grond in onze moestuin, dan is het verschil immens. Op dit stuk hebben we vanaf het begin gewerkt met grote hoeveelheden compost. Het bodemleven wordt zo geënt, ontvangt voedsel en voelt zich uitstekend. Het organisch materiaal wordt opgenomen, verwerkt en de bodem in getrokken.
De bodemstructuur verbetert zienderogen, de kleur en geur veranderen drastisch en de planten groeien uitstekend!
Na enkele jaren was de bodem al zo goed geworden dat we nog slechts een laag van enkele centimeters moesten aanbrengen. Na zo’n 10 jaar was er voldoende compost aangebracht en volstaat het om intensief te mulchen om het gehalte van organische stof in de bodem nog te verhogen!
Nu hebben we een bodem die een uitstekende structuur heeft, je kan met je hand gemakkelijk 30 – 40 cm diep. Met een grondboor geraak je eenvoudig een kleine meter diep voordat je door de donkere vruchtbare bodem bent. Deze donkere grond ruikt ook op grote diepte naar bosgrond en blijft goed van structuur.
Mijn keuze?
Het lijkt mij geen moeilijke keuze. Als je een moestuin wilt die groenten produceert en snel een goede bodem heeft dan is de beste keuze om compost aan te kopen en op je bodem uit te spreiden.
In het begin heb je dan een grote input in je systeem, maar na enkele jaren is je bodem voldoende hersteld en kan je de kringloop sluiten. Geen compost meer van ergens anders, je eigen productie voldoet. Samen met veel mulch van je randen, kruiden en oogstresten onderhoudt je zo je bodem.
De andere weg, vanaf het begin een gesloten kringloop is ook perfect mogelijk. Maar dan heb je na 20 jaar nog nauwelijks een bodem het vermelden waard. Je vruchtbare laag zal nog zeer dun zijn, de opbrengst navenant.
De kans is trouwens heel groot dat je zelf groenten kweken ondertussen al lang hebt opgegeven omdat het tuinieren in een slechte grond veel moeilijker is. De bodem werkt niet mee, plagen en ziektes komen hebben het gemakkelijker om je planten te ambeteren, de opbrengst is laag, …
Het demotiveert enorm, terwijl werken in een bodem die na enkele jaren optimaal is, in een systeem waarbij je na enkele jaren plaag- en ziektevrij bent en waar de groenten geweldig groeien en smaken, juist heel veel positieve energie geeft.
Mijn keuze is elke keer weer dezelfde, maar dat moet iedereen natuurlijk voor zichzelf uitmaken.
Maar ik vind het geen probleem om in een natuurlijke moestuin, volgens permacultuurprincipes, in het begin veel input te hebben. Zolang het einddoel maar een gesloten kringloop is!
Hoe doe jij het?
Wat denk jij? Klopt het niet wat ik vertel? Of ben je het juist volledig met me eens 🙂 . Reacties zijn altijd welkom hieronder.
Volgende Stap?
Schrijf u in voor email updates, zo wordt u automatisch op de hoogte gehouden van elk nieuw bericht!
Foto: Andrew Dunn
In het begin kan men inderdaad best veel organisch materiaal aanvoeren. Maar ik denk dat je ook vanaf het begin moet ontwerpen om in de toekomst dat organisch materiaal zelf te kunnen produceren. Smeerwortel planten , hagen zetten , struiken , bomen etc ..
Denk ook niet alleen aan de bodem maar bijvoorbeeld ook aan de watervoorziening in droge periodes. Door voldoende water op te slaan in het voorjaar en goed te mulchen. Ook dat is een kringloop.
Dan is nog maar de vraag, wat je aan compost aankoopt. Is dat goed of niet ?
Als je compost mee brengt van het containerpark in je gemeente zit daar niet van alle afval bij in. Of kan dat geen kwaad, verwerkt de natuur dat allemaal wel?
Dat hangt er van af waar je ze gaat halen. De kans is groot dat er veel plastic deeltjes tussen zitten.
Ik ben nu zo ‘n 3 jaar bezig en mulch zoals blad, gras, hooi, stro en afval van de tuin zelf. Ik merk duidelijk vooruitgang en verbetering van de grond, maar ik ben niet in het bezit van een groot stuk grond waarop ik van alles aan kan leggen om het zo natuurlijk mogelijk te maken. Ik heb alleen maar een stukje moestuin van ongeveer 80 m2 waar andere mensen ook een stuk hebben en volop gebruik maken van kunstmest en bestreidingsmiddelen.
Helaas, maar ik moet het hier mee doen en ik ben er blij mee.
Helemaal mee eens! Ik denk dat het belangrijk is om hier onderscheid te maken tussen het telen van eenjarige groente en vaste planten (een eetbare bostuin). Als je met vaste planten werkt, heb je de mogelijkheid om planten te zetten die bepaalde functies overnemen (stikstofbinders, mulchplanten, voedingsstoffenpompen). Maar ook dan is het handig om in het begin organisch materiaal aan te voeren. In onze achtertuin die als een kleine eetbare bostuin is ingericht heb ik eigenlijk alleen de eerste 2 -3 jaar wat van buiten aangevoerd, nu volstaan we met eigengemaakte compost en ook daarvan is niet veel nodig. Maar eenjarige groente heeft veel meer bemesting nodig en kun je vaste planten er moeilijk tussen zetten. Ik heb gelezen dat als je voor een moestuin zelfvoorzienend wilt zijn in bemesting en je alleen compost/plantaardig materiaal wilt gebruiken, je ongeveer de helft van je tuin moet wijden aan het telen van smeerwortel en alfa-alfa. Dat kan natuurlijk, maar in een kleine tuin houd je dan erg weinig ruimte over voor groente.
Geachte heer Anrijs, Beste Frank,
De vraag is altijd wat de herkomst van de compost is. Hiernaast is het volgens mij ook een kostbare methode. Iedereen moet het natuurlijk op zijn eigen manier doen. Mijn manier is het materiaal bovenop het maaiveld te laten composteren. Dit doe ik ook met veel materiaal wat van elders komt in de vorm van blad, snippers, gras, stro enz. Als de bestaande laag dun is geworden wordt er weer tussen de 10 en 20 cm nieuw materiaal aangebracht.
Dit is het 3e jaar dat ik zo werk. Ik ben wel benieuwd hoe lang u denkt dat ik nodig heb voordat de gewenste structuur is bereikt.
Graag een reactie.
Groetend, Wim