Na een eerste lezing van uw boek, ben ik zowel verwonderd als blij eindelijk een methode te ontdekken die geen synthetische input nodig acht.
Ikzelf heb intussen ook een stuk weide in gebruik genomen. Als startpunt heb ik een bodemanalyse laten uitvoeren door de Bodemkundige Dienst.
De pH was 4,7 en dus leek het mij aangewezen om te bekalken.
Ik lees daarover niets in uw boek. Nochtans hebben planten ook een tolerantie voor de zuurtegraad van de bodem.
Kalken
In een vorig leven heb ik in een plantencentrum gewerkt en daar ben ik mijn geloof in het gebruik van kalk om de pH te beïnvloeden een beetje verloren. Vele mensen kwamen elk jaar opnieuw zakken groenkalk halen om de pH van hun gazon op peil te houden. Het was een vast verkooppraatje dat je elk jaar je gazon moest bekalken om het in top-conditie te houden.
Metingen naar pH waren niet nodig, kalk was altijd nodig 🙂 . Tja, dan lijkt het wel alsof het echt maar een product is dat wordt gepromoot om de verkoopcijfers op te krikken.
Ik vermoed dat in het advies van de Bodemkundige Dienst ook staat dat je een grote gift kalk moet geven, en deze moet volhouden in de komende jaren. Toch is dit volgens mij niet de beste manier om je pH te verhogen. Je kan dit op een veel eenvoudigere manier, waarbij je ineens ook andere problemen oplost.
Wat is de ideale zuurtegraad van een bodem?
De ideale zuurtegraad van een bodem bestaat niet. Elke plant heeft een andere behoefte en zo zijn er zuurminnende planten en omgekeerd ook planten die juist liefst in een basische of alkalische bodem groeien. Denk hierbij bv. aan rododendrons en heide die graag een zure bodem hebben.
Je groenten hebben het liefst een bodem die net onder de neutrale pH ligt, dus een bodem die een waarde heeft tussen de 6.2 – 7. Dit is ook het pH-bereik waarin je groenten de meeste voedingsstoffen eenvoudig uit de bodem kunnen opnemen. Dit is uiteraard niet toevallig 🙂 .
Maar dat is de theorie, is het ook zo duidelijk in de praktijk?
Hiervoor moeten we even kijken hoe deze zuurtegraad (pH) van de bodem juist tot stand komt.
Schimmels en bacteriën
Schimmels en bacteriën hebben een grote invloed op de zuurtegraad van de bodem, veel groter dan kalk ooit zal hebben. Schimmels geven een stof af waardoor de bodem verzuurt, bacteriën geven juist omgekeerd een stof af die de pH verhoogt. De verhouding tussen schimmels en bacteriën zal in grote mate de pH van de bodem bepalen.
Maar de pH van een bodem is geen absolute waarde en varieert sterk. Zo zal een houtige mulchlaag veel schimmels bevatten en dus wat zuurder zijn dan de bodem eronder waar veel compost is opgebracht. Iets dieper zit er misschien een mierenkolonie die schimmels kweekt om van te eten en de bodem dus plaatselijk weer wat zuurder maakt. Plantenwortels kunnen de pH in de zone rond hun wortels ook aanpassen en zullen dit ook doen. Zo bepalen ze welke voedingsstoffen ze willen opnemen en welk bodemleven ze willen aantrekken.
Een regenworm die een blad de bodem intrekt, een muis die een nest maakt en hiervoor bruin materiaal gebruikt … Het zijn allemaal factoren die de pH lokaal gaan beïnvloeden. Hierdoor krijg je een grote variatie in de pH wanneer je een grondstaal neemt verticaal de bodem in. Zeker wanneer je niet gaat spitten of je bodem gaat keren zal deze pH verschillen blijven optekenen. Wat op zich zeer goed en normaal is.
Maar een uniforme pH doorheen je bodem bestaat dus niet, en is ook niet nodig. Planten kunnen deze plaatselijk zelf aanpassen en zijn dus wel enigszins flexibel naar standplaats.
Deze pH beïnvloeden
Het beïnvloeden van de pH wordt meestal gedaan via het toevoegen van kalk. Maar het is een proces waardoor je veel kalk moet toedienen om een effect te hebben en dit ook vele jaren moet volhouden. De kalk bestaat uit verschillende vormen calcium die gebonden zijn.
Calcium is noodzakelijk voor je bodemleven en je planten, en kan je toedienen via kalk. Maar het is in mijn opinie niet noodzakelijk om het op die manier te doen. Want je kan calcium ook op andere manieren in je tuin krijgen, bv. door het toevoegen van compost. En zo krijg je veel andere voordelen bij zoals voedsel voor je bodemleven.
Zeker wanneer je compost gaat gebruiken, zal de pH van je bodem snel in de buurt van het juiste bereik uitkomen. En niet omdat er veel kalk inzit, maar wel omdat je je bodemleven voedt en opbouwt en dit de pH-waarde tussen 6.2 – 7 gaat brengen. Je moet zelfs niet noodzakelijk compost gebruiken, alle manieren waarmee je je bodemleven stimuleert zijn goed: stoppen met bodembewerking, mulchen …
Zo zal een regenworm constant grond eten tijdens zijn tocht door de bodem. De grond die hij terug uitpoept heeft onveranderlijk een pH van 7. Heel veel regenwormen in je bodem zullen deze dus naar een pH in de buurt van 7 brengen.
Doordat je je bodemleven gaat stimuleren, zal je heel veel voordelen hebben waarvan een ideale pH er één is.
Indien je zou proberen om je pH te beïnvloeden door middel van kalk toe te dienen, lukt het misschien ook wel na verschillende jaren, maar je hebt dan niet de extra voordelen. En wanneer je stopt met kalken, zal je merken dat de pH niet blijvend verhoogd is en je na enkele jaren terug moet beginnen met kalken.
Conclusie
Verrijk je bodem met organisch materiaal, met compost heb je een snel effect. Doordat je je bodemleven stimuleert wordt het probleem met een te lage (of te hoge) pH opgelost, samen met tal van andere voordelen die je krijgt via dit bodemleven.
Je hebt geen synthetische input nodig, compost of andere organische materialen zijn voldoende, de natuur doet de rest voor jou 🙂 .
Bron foto: http://www.planeetzee.be/zuurtegraad-ph
Volgende Stap?
Schrijf u in voor email updates, zo wordt u automatisch op de hoogte gehouden van elk nieuw bericht!
SandrA Maks says
Beste Frank,
Ik ben bezig mijn moestuin volgens de principes van natuurlijk tuinieren te bewerken. Helaas heb ik nog niet voldoende eigen compost. Navraag bij het tuincentrum leert mij, dat de daar geleverde compost altijd bemest is! Kan ik die compost gebruiken?
Frank Anrijs says
Dag Sandra,
ik zou geen bemeste tuinaarde gaan halen in een tuincentrum. Hier zit inderdaad altijd meststof in, maar deze is ook heel duur. Je kan beter op zoek gaan naar een plek waar ze simpele compost verkopen.
In Vlaanderen kan je om te zoeken hier terecht: http://www.vlaco.be/. In Nederland bestaat er ongetwijfeld een vergelijkbare organisatie, maar die ken ik (nog) niet …
Sophie van Baarsen says
Frank, ken je het principe van EM (fermetatie) van Professor Teruo Higa? Daar ben ik nu een jaar mee bezig en bevalt me goed. Uiteindelijk gebruik je alleen maar eigen spullen.
JOS says
Een (niet zo positief) aspect en effect van bekalken dat je nog niet aanhaalde, is dat bekalken grote hoeveelheden organische stof in je bodem ‘verbrandt’, waardoor je dus het gehalte daaraan in je bodem ferm naar beneden haalt. Onze (teelt)gronden hebben juist nood aan (veel) meer organische stof, niet minder.