Dat mulchen veel voordelen oplevert, heb je doorheen mijn blog gelezen of wist je al. Maar misschien weet je niet precies waarmee je mag mulchen en houdt dat je momenteel nog tegen om aan de slag te gaan. Toch is het eenvoudig: alles van organische oorsprong kan aangewend worden als mulchmateriaal.
Zo kan je bijvoorbeeld perfect tapijten gebruiken om je bodem af te dekken. Enige voorwaarde is dat ze geen plastiek bevatten. Dat is natuurlijk leuk als weetje, maar een tapijt gebruik je niet in je groentetuin. Het dient enkel als voorbeeld om duidelijk te maken dat werkelijk alles van organisch materiaal in principe kan dienen.
Blad
Een van mijn geliefkoosde mulchmaterialen in deze tijd van het jaar: gevallen blad. Heb je in je tuin enkele bomen, struiken of bladverliezende hagen, dan kan je hier ook gebruik van maken. In het najaar, wanneer je mulch de volledige winter moet overbruggen, is dit materiaal ideaal.
Herfstbladeren bestaan voor een groot deel uit koolstof en bevatten nog maar weinig stikstof. Koolstof wordt traag afgebroken en zo blijft het blad je bodem een lange periode beschermen.
Er doen vele verhalen de ronde over blad en of je het nu wel of niet kan gebruiken als mulch. Ik leg eerst uit hoe je het het beste aanpakt en daarna bespreek ik enkele mythes en risico’s die gepaard gaan met het gebruik van blad als mulch.
Hoe gebruiken?
Blad dat je verzamelt, leg je beter niet zomaar op je bodem. Schimmels vinden geen ingang in onbeschadigd blad en de vertering duurt dan lang. Daarnaast loop je ook het risico dat het pak bladeren de bodem afsluit. Doordat bladeren in hun geheel op de bodem gelegd worden, is de kans groot dat ze samenklitten en een ondoordringbaar pak vormen, dat nog trager verteert.
Om dat te vermijden kun je de bladeren het beste kneuzen of in stukken scheuren. De eenvoudigste manier om dit te doen is erover rijden met een grasmachine. Die grasmachine kan je ook gebruiken voor andere materialen die je wilt verkleinen.
Een voorbeeld is het loof van erwten en bonen. Zeker staakbonen en klimerwten kweken doorheen het seizoen behoorlijk wat volume en zijn net iets te taai om vlot stuk te trekken. Er even over rijden met een grasmachine doet wonderen. De grasmachine gebruik je best niet bij alles: zo levert smeerwortel een pap op die je niet meer kan gebruiken.
Voorzichtig proberen is de boodschap!
Het gekneusde blad wordt opgevangen in de bak van de grasmaaier en kan je direct uitleggen. Je rijdt met je grasmaaier uiteraard niet zomaar overal in de tuin rond om blad op te vangen. Wij verzamelen een groot deel op een hoop op het gras. Hierna doet de grasmaaier zijn werk.
Nog beter dan enkel blad om te mulchen, is de combinatie van grasmaaisel en blad. En deze is zeer eenvoudig te bekomen. Heb je gevallen blad? Spreid dit open over je gazon wanneer je het gras maait. Je hebt dan vanzelf een mooie mengeling. De meeste jaren kan je tot in november deze mengeling van mulchmateriaal maken.
Het voordeel hiervan is dat het groene materiaal tussen de bladeren in enkele weken tijd verteert. Het geeft het bodemleven in het najaar nog voeding, en tegelijkertijd vormt het kanaaltjes in de mulchlaag. Deze kanaaltjes staan in voor een vlotte uitwisseling van lucht en insijpeling van water.
Heb je een hoop verschillende soorten blad om te gebruiken? Prima, hoe meer diversiteit hoe beter. Heb je voornamelijk blad van hetzelfde soort? Ook prima, maar mulch dan zeker doorheen het jaar met andere materialen. Hoe groter de diversiteit van mulchmateriaal, hoe groter de diversiteit in de bodem.
Mythes
Een heel hardnekkige mythe is dat eikenblad de bodem verzuurt, zoals de naalden van een dennenboom. Het eikenblad heeft een pH rond 4.5-5.5, de naalden van een den hebben een pH tussen 3.2 en 3.8. Eens ze gevallen zijn, worden de bladeren afgebroken door het bodemleven en schuift de pH op naar een neutrale waarde van 7. Er zijn vele soorten bladeren die zuur zijn, maar allemaal hebben ze geen impact op de pH van de bodem.
Je kan zelfs jaren achtereen met dit materiaal mulchen, het zal geen impact hebben op de pH van de bodem. Een bodem heeft een sterke buffer en deze wordt door vele factoren bepaald. Een kortstondige hoeveelheid lichtzuur materiaal bovenop de bodem heeft hier geen invloed op. Eens je een goed ontwikkeld bodemleven en veel organisch materiaal in de bodem hebt, zal je trouwens merken dat je pH rond de 7 schommelt, ongeacht waarmee je mulcht.
Een ander verhaal dat de ronde doet, is dat het blad van de notenboom niet geschikt is om mee te mulchen. Hiervan ligt een verwarring en gebrekkige vertaling aan de basis. Er zijn twee soorten notenbomen, de gewone walnoot of okkernoot(16) (Juglans regia) en de zwarte walnoot (Juglans nigra). De gewone walnoot is een inheemse boom waarvan we maar al te goed de vrucht kennen. Als je in een tuincentrum een notenboom koopt, is het bijna altijd deze soort.
De zwarte walnoot komt voornamelijk voor in Amerika. En daar is het misverstand ontstaan. De zwarte walnoot bevat een hoog gehalte aan juglon, een stof die de ontwikkeling van andere planten verhindert. Zowel in de wortels als in het hout als in het blad zit deze stof in hoge concentraties. Indien je mulcht met dit blad, krijgt je een groeiremmend effect.
Veel informatie over permacultuur is Engelstalig: boeken, artikels en video’s op internet … Een gebrekkige kennis en vertaling leidt al snel tot het verhaal dat notenblad niet te gebruiken is door de aanwezigheid van groeiremmende stoffen. En dat klopt, maar enkel indien je een zwarte walnoot hebt staan. De gewone walnoot, die je in 99% van de gevallen hebt staan, bevat uiterst weinig juglon, wat geen problemen geeft. Je kan perfect mulchen met blad en houtsnippers van een gewone notelaar.
Oorsprong van blad
In een kleine tuin, of in een tuin met bladhoudende hagen en zonder bomen, is het moeilijk om blad te oogsten. De verleiding bestaat dan om het blad uit een bos te gaan halen. Dat raad ik af. Een bos heeft dit blad nodig voor de opbouw van de bodem, en is daar even belangrijk als bodembedekking. Het kan niet de bedoeling zijn dat je ergens roofbouw pleegt om je tuin te mulchen.
Waar kan je wel terecht? Bij buren die alle bladeren opharken, en in het containerpark. Langs straten waar het blad in bladkorven wordt gedaan en opgehaald door de gemeente. Bij tuinaanleggers die soms aanhangwagens vol weghalen bij klanten. Er zijn mogelijkheden, alleen kost het soms wat tijd en durf om de juiste oplossingen te vinden.
Bij het blad dat verzameld wordt langs straten moet je ook wel opletten. Auto’s laten een hoeveelheid aan schadelijke stoffen achter: metaaldeeltjes van de remmen, rubber van de banden, uitlaatgassen … Al deze stoffen zweven in de lucht en worden in meer of minder mate opgenomen door het bladerdak van de bomen langs de straat. In een open straat met weinig verkeer is er weinig te vrezen, vormt het bladerdek echter een gesloten geheel, dan blijft er, zelfs bij weinig verkeer, toch veel vervuiling hangen in en op de bladeren.
Wil je blad gebruiken dat langs een straat gegroeid is, dan moet je deze afweging toch maken en kijken hoe de toestand bij jou is. Blad uit een tuin is altijd beter, vervuiling van auto’s stijgt maar beperkt en geraakt niet over een gebouw heen.
Mulchen, Mulchen, Mulchen
Mulchen levert veel voordelen op en het najaar is het ideale seizoen om te beginnen. Binnenkort is er blad in overvloed, een ideaal materiaal om je bodem mee te bedekken. Verzamel het, van welke boom het komt is onbelangrijk! Maak het klein en leg het op je bedden: het is een garantie voor een zorgeloze start in het voorjaar!
Meer leren over mulchen?
Al deze informatie en veel meer vind je in mijn nieuwe boek over mulchen: Mulchen in de natuurlijke moestuin
Judith Postelmans says
Tapijt om te mulchen, een goed idee? In 2007 hebben we een, naar onze mening wollen tapijt, gebruikt om een stuk te mulchen om rozebottelstruikjes aan te planten, in de veronderstelling dat het tapijt zou composteren. Ongeveer 12 jaar later hebben we de rozenbottels verwijderd om op de vrijgekomen plaats een bloemenweide aan te leggen. Daarom moest het stukje oppervlakkig gefreesd worden. Het tapijt waren we “vergeten” en het duurde niet lang of de frees was volledig vastgelopen in wat overbleef van het tapijt. We zijn met 3 personen meerdere uren bezig geweest om de restanten van het tapijt los te maken uit de machine. Het was duidelijk geen goed idee geweest. Ik zal het dus zeker niemand aanraden. Foto’s van de ravage op aanvraag 😉