Een heel belangrijk vak tijdens mijn opleiding tuinbouw was bemesting. Zeker bemesting bij kweken in een serre was niet eenvoudig en vroeg al redelijk wat kennis. Maar ook bemesting op een veld is verre van eenvoudig, zeker wanneer je ook nog eens moet rekening houden met uitspoeling, verstrengde regels, uitrijperiodes, nateelten …

Dat bemesting nodig is wordt trouwens nooit in vraag gesteld of kritisch bekeken, het is blijkbaar gewoon een universele wet die moet gehoorzaamd worden. Maar wat is het probleem met bemesting hoor ik u denken. Wel, zeker bij chemische bemesting duiken er direct allerlei problemen op, hierover heb ik vroeger al eens geschreven.

Maar in de moestuin kan je toch ook perfect organische meststoffen gebruiken? Veel minder agressief, en ze helpen je planten groeien! Ja toch?

Uitgangspunten van natuurlijk tuinieren

In een natuurlijke moestuin is het de bedoeling om steeds meer dingen achterwege te laten en de natuur het zelf te laten oplossen. Het lijkt misschien een beetje zweverig en hippie-achtig, maar bij Yggdrasil (en ondertussen al op vele andere plaatsen) merken we dat het simpelweg zo werkt.

Stop met spitten en voed je bodem en je krijgt een bodemstructuur waar je alleen van kan dromen wanneer je elk jaar spit en freest.

Vul je bodem aan met broodnodige mineralen en plagen en ziekten verdwijnen, leg randen aan waar je natuurlijke vijanden kan huisvesten en je kan al je netten, biervallen en spuitmiddelen weggooien. De natuur lost al die ambetante problemen op!

Mulch en bedek je bodem en je moet niet meer wieden. Je moet ook niet meer na elke regenbui met je hak door de moestuin om de dichtgeslempte bodem terug open te maken om zuurstof in je bodem te krijgen. En je moet ook niet meer met je gietertje gaan water geven wanneer het in de zomer een week niet regent! De natuur lost dat allemaal op!

In een natuurlijke moestuin laat je dus eigenlijk al zeker 2 pijlers van de gangbare moestuin achterwege: spitten en spuiten. Maar ook de derde kan en moet je eigenlijk laten vallen: bemesten.

Maar dat is niet logisch!

Je kweekt groenten, jaar in jaar uit en oogst deze telkens opnieuw. Dat betekent dus dat je ook telkens voedingsstoffen uit de bodem haalt. Deze moeten op de een of andere manier terug aangevuld worden. Een deel kan je aanvullen door te mulchen, maar bv. stikstof zal niet lukken volgens de gangbare theorie.

Dus hoe kan het dat je toch bijna 20 jaar groenten kan kweken, met succes overigens, zonder ooit iets van meststof te geven: geen kunstmest, geen organische korrels en zelfs geen kippen-, of paardenmest.

Helemaal niets.

Straf hé.

Terwijl je elk boer met zijn mestkar ziet rondrijden,  in elk tuincentrum de rekken uitpuilen van de meststoffen en je overal het advies krijgt om in het voorjaar wat eten te geven aan je planten.

Terug naar de natuur

Laten we nog eens gaan kijken hoe het er in de natuur aan toe gaat. De bodem is altijd bedekt, er is nooit ergens een vrije bodem. En je ziet ook nooit iemand rondlopen met een zak meststof. Af en toe zal er wel eens een paard of een hert een grote boodschap achterlaten, maar dat is maar beperkt in hoeveelheid 🙂 .

En toch groeit en bloeit alles uitbundig en massaal. Bomen worden groot, bessen rijpen aan de struiken en als je alles laat doen dan wordt het systeem steeds rijker en complexer. Allemaal zonder input van buitenaf, allemaal zonder meststof. Of toch niet?

Want het blijkt nu dat er een soort bacteriën in de bovenste laag van de bodem zit, juist onder die mulchlaag van blad, die wel stikstof uit de lucht kan opnemen en zo extra meststof en groeikracht aan de planten geeft. Maar er zijn wel enkele voorwaarden aan verbonden om deze helpers in je tuin te krijgen.

Ten eerste moeten ze voeding hebben in de vorm van koolstof. Dit krijgen ze wanneer je een dikke mulchlaag op je bodem legt. Het is daarom ook beter om bruin materiaal te gebruiken zoals blad, omdat dit meer koolstof bevat dan pakweg het blad van smeerwortel.

Ten tweede moeten ze in het donker leven. Deze organismen moeten volledig afgeschermd worden van het licht, anders overleven ze niet. De UV-straling van het zonlicht doodt deze organismen. In een moestuin die niet afgedekt is, waar de bodem en de bodemorganismen niet beschermd zijn, vind je deze helpers niet. Mulchen is dus de boodschap!

Ten derde mag je ook niet meer bemesten. Wanneer je zelf gaat bemesten, verliezen deze organismen hun functie, worden ze lui en werken ze niet meer. Het is een beetje een vicieuze cirkel die je moet doorbreken: je moet stoppen met je planten te voeden en beginnen met het opbouwen van je bodemleven. Dit vraagt enkele jaren tijd, maar daarna nemen ze zoveel taken van je over, zoals het voeden van je planten. En dit doen ze vele malen beter dan jij dat ooit kan doen!

Loslaten en minder nadenken

Mijn boodschap voor jou: loslaten en minder nadenken. Je moet in je natuurlijke tuin vertrouwen hebben in de natuur en durven loslaten. Laat de verantwoordelijkheid voor de bodem los en stop met spitten: de natuur regelt dat wel.

Laat de verantwoordelijkheid voor plagen en ziekten los: de natuur regelt ook dat. En laat ook de verantwoordelijkheid voor de bemesting los: ook hier springt de natuur in de bres. Denk hier allemaal niet te veel over na, breek je hoofd er niet over: gewoon loslaten. Je moet eigenlijk in een natuurlijke moestuin maar aan 1 ding denken: hoe kan ik mijn bodemleven verzorgen.

Voor de rest is het genieten en amuseren 🙂 !

Volgende Stap?

Schrijf u in voor email updates, zo wordt u automatisch op de hoogte gehouden van elk nieuw bericht!