Deze plant zou aan haar naam komen omdat, volgens een legende, Maria bij haar vlucht uit Bethlehem voor Herodes bij het zogen van Jezus enkele druppels melk morste op een distel. Sindsdien heeft deze plant witte vlekken op haar bladeren als herinnering aan deze gebeurtenis.

Mariadistel is inheems in Klein-Azië, Noord-Afrika, Zuid-Europa.

Ondertussen is ze uitgezwermd over heel Europa tot in het Noorden toe. Mariadistel is in de aarde verankerd met een dikke penwortel. De plant begint met een rozet waaruit nadien de bloeistengels omhoogschieten.

Beschrijving

Het is een winterharde, één– tot tweejarige distel. Ze wordt 50 tot 150 cm hoog, soms zelfs nog heel wat hoger,  met een rechtopgaande, vertakte stengel en grote glanzende, groene bladeren met witte vlekken en aders of strepen en met stekels. De centrale nerven en de onderste delen van de bladstengels zijn vrij groot en vlezig.

De bloem bestaat uit roodpaarse buisvormige bloempjes die in bolvormige hoofdjes bloeien en ze heeft een diameter van 3-5 cm. De zaden zitten aan pluisjes die zich met de wind verspreiden en ze zijn zo’n 6 mm lang en zwart glanzend. Ze bevatten een olie met veelzijdige medicinale toepassingen.

Hoe telen?

De teelt is eenvoudig: zaaien kan het gehele seizoen en ook in september. Mariadistel is immers winterhard en de jonge planten overwinteren. Bij zachte winters en lange zomers, zoals het de laatste jaren is, bloeit de 2de generatie nog in oktober –november. Het is een plant die zichzelf heel gemakkelijk uitzaait. Je kan dit beperken door de eetbare delen en vooral de bloemen tijdig te oogsten. Verder is het goed ze uit te dunnen want één plant neemt al gauw een ruimte in van 1m³.

De plant is niet kieskeurig maar groeit het best in humusrijke en vochtige grond en ze houdt van zon. Om sappige bladeren te verkrijgen moet ze regelmatig vocht hebben hoewel de plant zelf vrij goed tegen droogte kan.
Alle delen van de Mariadistel worden gegeten. Reeds sinds de Oudheid werd de plant als groente gekweekt.
Jonge scheuten zijn bij de Bedoeïenen geliefd onder de naam ‘khurfesh’.

Eetbaar?

De bladeren worden van de stekels ontdaan en dan bereid als bladgroente, zoals spinazie. Je kan ze ook rauw eten in salades. Jong geplukt zijn ze nog zacht, als je ze groter laat worden zijn ook de dikke nerven goed bruikbaar.

De stengel wordt geschild, in water geweekt om de bitterheid weg te nemen en daarna klaargemaakt zoals rabarber. In Turkije kauwen de mensen op de rauwe stengels, terwijl de jonge scheuten met hun fijne smaak gewoonlijk worden gekookt.

De wortel kan gekookt gegeten worden en in stoofschotels gebruikt worden.

De bloemhoofdjes kunnen op dezelfde manier klaargemaakt worden als artisjokken. Je oogst ze als ze pas open zijn of net voor ze open gaan. Wel de schutbladeren verwijderen.

Uit de zaden wordt een olie geëxtraheerd die silymarine bevat. Reeds lang wordt Mariadistel aanbevolen bij leverproblemen. In de 19de eeuw was het gekend in de huisapotheek onder de naam ‘Rademacker’sche Mariendisteltinktur’. Recent schijnt silymarine op weg naar de erkenning als een van de zeldzame middelen met een effectieve werking tegen leveraandoeningen. Silymarine verhindert dat gifstoffen in de lever belanden en stimuleert de celstofwisseling. Deze beschermende werking bekomt men alleen door preventieve toediening, terwijl de leverfunctie ook door therapeutische behandeling kan verbeterd worden.

Ook homeopathisch wordt Mariadistel gebruikt bij problemen met lever en gal.

Ervaringen

De Mariadistel is een esthetische aanwinst voor de tuin en wordt dan ook vaak gebruikt in siertuinen. Let wel op waar je hem plant want de stekels beschermen de ruimte errond, zodat je niet te dichtbij moet komen.

Een vergeten groente? Wellicht.

Zelf heb ik de diverse mogelijkheden om ze te eten nog niet uitgeprobeerd. Tot nu toe is Mariadistel bij ons een sierlijke plant die haar bijdrage leverde aan de diversiteit van de tuin en bovendien ook eetbaar is maar waarvan we nog maar enkel de groei en de verschijningsvorm hebben gevolgd.

Foto’s