In deze podcast wil ik het graag hebben over mulchen met blad. Mulch met blad is ideaal in deze periode. Het valt binnenkort massaal van de bomen, is gratis en steeds vernieuwd. Voor wie nog niet met mulchen aan de slag is, is dit eigenlijk een perfecte kans om te starten. Het materiaal ligt letterlijk voor het grijpen.
Blad
Mulchmateriaal vinden kan soms een uitdaging zijn, vooral als je een grote tuin hebt of een tuin die in verhouding groot is ten opzichte van de beschikbare bronnen. Vaak moet je materiaal bijkopen of ergens ophalen, en dat kost tijd, moeite en geld. Blad is in dat opzicht een van de eenvoudigste manieren om een groot oppervlak te bedekken. Het kan vrij eenvoudig verzameld worden, zelf geproduceerd worden in je tuin, of opgehaald bij buren, vrienden of andere betrouwbare bronnen. Daarbij heeft het nog een enorm voordeel: het blijft lang liggen.
Het doel van mulch in deze periode is dat de bodem bedekt blijft tot het voorjaar. Bij ons proberen we de bodem bedekt te houden tot april, want pas eind april of begin mei starten we met zaaien en planten. Voor wie eerder wil beginnen, bijvoorbeeld in maart, is het misschien nodig om minder dik te mulchen, maar ook dan is blad een uitstekende manier om de bodem te beschermen tijdens de wintermaanden. Al het andere groenmateriaal, zoals gras, zal veel sneller vergaan. Stro blijft wel liggen, maar is minder courant beschikbaar en niet altijd gratis. Blad biedt dus een perfect compromis: het is overvloedig aanwezig, gratis en verteert langzaam.
Veel voordelen
De traagheid van de vertering van blad heeft verschillende oorzaken. Ten eerste bevat blad veel koolstof en stevige verbindingen die moeilijk door het bodemleven afgebroken worden. Ten tweede wordt de afbraak vertraagd doordat mulchen meestal in het najaar en de winter gebeurt, wanneer het bodemleven minder actief is. Tegelijkertijd biedt blad, ondanks dat het vooral uit bruin materiaal bestaat, een verrassend groot aanbod aan voedingsstoffen. Het bevat stikstof, fosfor, kalium, calcium, magnesium en zwavel – de klassieke macro-elementen die we ook kennen van chemische meststoffen. Daarnaast zijn er tal van sporenelementen aanwezig, zoals ijzer, mangaan, zink, koper, boor, molybdeen, chloor, nikkel, selenium en silicium.
Wat blad extra interessant maakt, is dat er ook allerlei organische verbindingen aanwezig zijn, zoals flavonoïden, fenolen en tannines. Deze stoffen geven blad de typische herfstverkleuring, maar vertragen ook de vertering en leveren het bodemleven een breed spectrum aan voedingsstoffen en bouwstoffen. In vergelijking met ander mulchmateriaal is de diversiteit aan voedingsstoffen bij blad ongeëvenaard.
Een andere belangrijke reden waarom wij graag met blad mulchen, is dat bomen diep wortelen. Ze halen voedingsstoffen uit dieper gelegen lagen in de bodem, die vaak nog niet zijn uitgeput. Dat is anders dan bij veel eenjarige of oppervlakkig wortelende planten. Vaak zijn de bovenste lagen van tuingrond, zeker wanneer er eerder groenten of gras hebben gestaan, uitgeput en bevatten ze slechts een beperkt spectrum aan voedingsstoffen. Mulchmateriaal uit oppervlakkige planten kan die tekorten niet aanvullen, maar blad van bomen wel.
Op die manier levert mulchen met blad een veel grotere diversiteit aan voedingsstoffen aan de bodem. Het stimuleert het bodemleven, verbetert de structuur en zorgt ervoor dat je tuin in het voorjaar een veel rijkere en gezondere bodem heeft. Het blijft lang liggen, de bodem wordt beschermd tegen uitdroging en temperatuurschommelingen, en het biedt een zeer divers pakket aan voedingsstoffen.
Waar blad verzamelen
De eerste en meest voor de hand liggende plek is je eigen tuin. Als je bomen of struiken hebt, is dat vaak het makkelijkste. Verzamel het blad vooral op plekken waar je het anders zou verwijderen. Zo voorkom je dat het op een plaats terechtkomt waar het geen functie heeft of problemen kan veroorzaken. Denk bijvoorbeeld aan een hoek van de tuin waar blad zich ophoopt, of plekken bij een hek of terras waar het anders weggeruimd zou worden.
Vermijd paden, bestrating of andere plekken waar het blad problemen kan veroorzaken. Onder fruitstruiken kan het beter blijven liggen, omdat het daar al een natuurlijke mulchfunctie vervult en de voedingsstoffen direct door de plant gebruikt kunnen worden in het voorjaar.
Blad uit bossen is geen goed idee. Het is verleidelijk, maar je wilt niet de bodem van een natuurlijk ecosysteem uitputten om je eigen tuin te verbeteren. Verzamel alleen blad op plekken waar het anders zou worden verwijderd of weggegooid, zoals bij buren, vrienden of tuinaanlegbedrijven. Tuinaanleggers verzamelen vaak grote hoeveelheden blad tijdens onderhoud in het najaar. Als je dat kunt gebruiken, bespaart dat werk en materiaal, en het is duurzaam.
Let op voor blad langs de straat
Langs de straat kan blad ook een bron zijn, bijvoorbeeld uit bladkorven die de gemeente plaatst voor verzameling. Hier geldt wel voorzichtigheid. Blad langs drukke straten kan vervuild zijn door verkeer. Uitlaatgassen, slijtage van banden en metaaldeeltjes kunnen op het blad terechtkomen. Bij rustige straten of waar bomen ver van de weg staan, is het risico veel kleiner. In dicht begroeide straten of op drukke wegen kan het bladerdek vervuiling vasthouden, waardoor het blad minder geschikt is voor gebruik.
Het is dus een afweging: hoeveel verkeer is er, heb je andere bronnen beschikbaar, en kun je misschien vragen of buren hun blad afstaan voordat het naar de straatkant gaat? Onderzoek wijst uit dat de vervuiling van straatverkeer vaak lokaal blijft en nauwelijks in achtertuinen terechtkomt. Toch blijft voorzichtigheid geboden, en als er alternatieven zijn, verdient die voorkeur.
Tips voor gebruik en voordelen
Mulchen met blad heeft veel voordelen. Het beschermt de bodem, vermindert vochtverlies, voorkomt erosie en stimuleert het bodemleven. Bovendien verteert het langzaam, waardoor er een continue toevoer van voedingsstoffen is gedurende de winter en vroege voorjaar. Het diverse spectrum aan macro- en micro-elementen ondersteunt gezonde plantenontwikkeling en draagt bij aan een veerkrachtige bodem.
Als je nog niet met blad mulcht, begin dan met een klein stukje tuin. Observeer hoe de bodem verandert in het voorjaar. Je zult merken dat de structuur verbetert, het bodemleven actiever wordt en je planten gezonder groeien. Voor wie al ervaring heeft met mulchen, bevestigt dit de enorme voordelen van blad.
Het belangrijkste bij het verzamelen van blad is bewustzijn en zorgvuldigheid. Kies de juiste bronnen, gebruik het materiaal op plekken waar het nuttig is, en vermijd vervuilde of ongeschikte bronnen. Op die manier kun je optimaal profiteren van alles wat blad te bieden heeft.
Blad is dus niet zomaar een afvalproduct; het is een waardevol en veelzijdig mulchmateriaal. Het beschermt, voedt en stimuleert je bodem. Door verstandig te verzamelen en te gebruiken, kun je de gezondheid van je tuin aanzienlijk verbeteren.
Kortom, mulchen met blad is eenvoudig, effectief en duurzaam. Het biedt een rijke voedingsbodem, beschermt de bodem gedurende de winter, en zorgt in het voorjaar voor een gezonde en vruchtbare tuin. Probeer het eens, en je zult merken hoe groot het verschil kan zijn.
Wat je hierboven leest, is een transcriptie van de podcast. Deze tekst bevat de hoofdpunten van de opname, maar is altijd beknopter dan het origineel. Wil je het volledige verhaal, met alle details, dan kan je best de opname bovenaan beluisteren!
Wil je het in je auto, tijdens het sporten of tuinieren beluisteren, dan is het misschien handig om dit via mijn Spotify-kanaal te doen: Je Eigen Perfecte Tuin