Smeerwortel is een plant die ik al vele jaren promoot. De voordelen zijn talrijk, ik heb er al verschillende blogs over geschreven. Toch blijven er vragen opduiken waarop ik tot mijn eigen verbazing nog geen antwoord heb gegeven.
Bij deze dus nog enkele antwoorden!
Russische smeerwortel
Smeerwortel is een veelgebruikte plant in permacultuur, meer bepaald de Russische smeerwortel, is de beste versie. Het voordeel van deze smeerwortel is dat hij groter wordt, harder groeit, meer bloemen maakt, maar geen vruchtbare zaden. Hierdoor zal hij zich niet snel doorheen je tuin verspreiden, iets wat de gewone, inheemse smeerwortel wel doet.
Vermeerderen
Wat mij wel blijft verbazen, is hoe moeilijk het blijkbaar is om aan deze plant te geraken. Smeerwortel vermeerderen is nochtans heel eenvoudig en kan je perfect zelf doen. Ken je iemand in je buurt die deze Russische versie heeft, dan kan je met een klein stukje van de plant in enkele jaren tijd vele honderden exemplaren kweken.
Indien je dus graag zelf aan de slag gaat, bekijk dan zeker onderstaande video!
Video
Wanneer vermeerder je deze plant nu best?
In principe kan je dit het hele jaar door doen, maar er zijn periodes dat ik het toch afraad. En die maanden dat je vermeerderen best achterwege laat komen misschien als een verrassing voor jou.
De winter is een evidente periode om planten te vermeerderen, en smeerwortel vormt daar geen uitzondering op. De smeerwortel gaat in rust, het blad sterft af. Je ziet dan uitstekend waar de groeipunten zitten, hoe breed de plant is en dat vereenvoudigt het uitsteken en vermeerderen sterk.
Na de winter volgt een periode waarin je deze plant best niet vermeerdert. Smeerwortel is een plant die bloeit rond begin mei. Bloeiende planten steken al hun energie in het vormen van de bloemen en eventueel de zaden. Dat gaat uiteraard ten koste van de andere delen van de plant. Een smeerwortel in bloei heeft naast zijn bloeistengels maar weinig blad in deze periode.
En dat is meteen het probleem wanneer je deze plant in de maanden april en mei wilt vermeerderen. In plaats van energie te steken in het vormen van wortels en blad, wordt alle energiereserve die in de wortel zit, gebruikt om een bloemstengel en bloemen te vormen. Geen blad, geen extra wortels. De kans is in deze periode groot dat je planten zich dood groeien in hun poging om bloemen en nageslacht te vormen.
Eens de bloei achter de rug is, kan je deze plant weer perfect vermeerderen, ook in de zomer, zelfs als het droog is. De enige voorwaarde is dat je dan extra water geeft.
Het nadeel in de zomer en de herfst vormen de vele bladeren die nog aan de plant staan, wat het uitsteken en zoeken van groeitoppen wat bemoeilijkt. De oplossing hiervoor is het blad afsnijden (gebruik dit als mulchmateriaal!) en dan ben je vertrokken.
Wanneer bladeren oogsten voor mulch?
In principe kan je vanaf het begin van de groei tot het einde van de herfst blad oogsten van de smeerwortel. Op deze manier kan je eenvoudig vijf keer mulchmateriaal snijden van deze plant. Wij kiezen ervoor om dit niet te doen.
In het vroege voorjaar mulchen we niet, de bodem is nog grotendeels bedekt met resten van de mulch van de voorbije winter. Smeerwortel staat dan vol in blad, maar begint ook al met de voorbereiding op de bloem rond begin mei. De bloei duurt een kleine maand, eind mei, half juni beginnen we er dan. De uitgebloeide bloemstengels en de eerste ontluikende bladeren worden afgesneden en gebruikt om te mulchen.
Ik merk trouwens dat planten waar je de bloeistengels afsnijdt, veel sneller nieuwe bladeren aanmaken en beter doorgroeien.
De hergroei verloopt prima, na een 5-6 weken kan je opnieuw blad oogsten. De laatste keer dat wij blad oogsten van smeerwortel is op het einde van de zomer.
Vanaf dan laten we de plant met rust. Hij kan dan blad maken, reserves opslaan en zich voorbereiden op volgend seizoen. Wij mulchen in het najaar toch vooral met blad en grasmaaisel, dus is dat smeerwortelblad ook niet nodig.
Zo komen we aan drie keer blad oogsten ipv de maximale vijf keer. Het is jouw keuze uiteraard hoe vaak je snijdt van deze plant, maar voor ons komt 3 keer perfect overeen met onze manier van tuinieren.
Ik heb een aantal jaren geleden een tiental plantjes (kleine) gekocht – en geplant in de rand van mijn moestuin hier in Z-FR. Het eerste jaar zijn er enkele van kapot gegaan – in de volgende jaren heb ik telkens een aantal planten gesplitst en nu in de ganse moestuin omrand. Ik gebruik de bladeren om te mulchen en in het voorjaar is het een prachtig zicht met al de planten in bloei. Daar ik ze rond de randen gezet heb zijn ze ook een hinderpaal voor gras en ander ‘onkruid’ om in de moestuin te geraken, – de planten zijn zo groot dat ze kwasi ondoordringbaar zijn voor andere planten. Om te mulchen snij ik de bladeren (en uitgebloeide stengels) af met de sikkel en hak ze dan wat fijn(wel oppassen want dat is scherp gereedschap) – verschillende keren per jaar – snijden gaat het makkelijkst als de bladeren nog jong zijn.
Ha Frank, je bent weer helemaal in de picture bij mij doordat we sinds afgelopen december in het buitengebied in de Achterhoek wonen met 6000m2 grond. Geïnspireerd door je boeken en nieuwsbrief probeer ik van alles uit in de moestuin. Het mulchen was een groot succes, ik heb nauwelijks hoeven wieden en met de droogte was het echt een groot voordeel. Vorige week ben ik met een cursus permacultuur gestart in Wageningen. Daar werd je boek gepromoot. Leuk he? Nou, dat wilde ik je even laten weten. Dank voor wat je doet!
Oh ja, m’n moeder van 80 is ook begonnen met mulchen en je boeken aan het bestuderen. 😊
Fijne dag!
Greet
Hoe vermeerdert je eigenlijk de smeerwortel?
Wordt uitgelegd in de video 🙂
Beste Frank,
Weeral eens een mooi geschenk om beter te moestuinieren.
Bedankt,
Ik had smeerwortel (een hele rij) ik heb 1 keer geoogst na de bloei en al de planten zijn dood gegaan en sindsdien ben ik er nooit meer aan begonnen. Ik weet niet wat er is mis gegaan. Hoe doe je dat blad snijden zodat de plant niet dood gaat?
Je moet zeker hoog genoeg snijden zodat je het groeipunt niet afsnijdt. Ik laat altijd zo’n 10-15 cm stengel staan, dan zijn de groeipunten ook zeker niet beschadigd en dan herschieten ze altijd vlot.
Hoi Frank,
Ik heb de russische smeerwortel langs de waterkant staan.
Doet het elk jaar prima, maar merk wel dat de bladeren elk jaar rond Juli / Augustus bruin worden en afsterven. Is dit een normaal proces? Zop niet, wat zou de oorzaak kunnen zijn.
Groetjes
Paul
Een goeie tip die ik in Engeland op een bio boerderij zag.
Een afvoerpijp van ongeveer 10cm doorsnede die je aan één kant dichtmaakt op een klein gaatje na en ophangt aan een paal. Je steekt de smeerwortelbladeren in de pijp en na ongeveer een week loopt er een zwarte stroop uit de buis. Die gebruik ik (verdund) als bemesting voor zowat alle planten.
Mvg,
Eddy De Keyser
heb ze bij landgoed de wildert bestelt ,binnen een week in huis ,10 stukjes in pot gezet en wachten alle tien kwamen op en uit geplant en drie keer blad eraf gesneden . een keer er gier van gemaakt ,in een jute zak gedan en in een ton gehangen . paar weken wachten en 1 op 10 verdunt en bij de tomaten gedaan . prima resultaat,
Groet Gerard woont aan de waddenzee.
Ik kocht ook een voorraadje bij landgoed de Wildert en sneed de wortel op hun advies in stukjes van 0ngeveer 3 centimeter. Deze de hele winter in potjes buiten laten staan. Potjes hadden wel contact met de bodem. Vanaf het voorjaar tot diep in de zomer kwamen de smeerwortels te voorschijn. Inmiddels alweer fling wat wortels gescheurd. Het is opvallend hoeveel insecten van de bloesem houden.
Beste Frank,
Ik zie je in de video de stekjes in potjes zetten. Wat is de best temp/standplaats voor die potjes? Mag je anders ook niet die stekjes direct in de grond op hun plaats zetten?
mvg,
Jeroen