Er zijn zo van de heikele thema’s in natuurlijk tuinieren waarbij je altijd direct – hevige – reacties krijgt. Het hevigst wordt er altijd gereageerd als het over snoeien gaat :-).

Het is blijkbaar volgens velen totaal onnatuurlijk dat er gesnoeid wordt in een tuin. Los van het feit dat niets in een tuin natuurlijk is maar dat we enkel proberen om de werking van de natuur te imiteren en ons werk te minimaliseren. Een krop sla of erwten aan een draad zijn ook niet echt natuurlijk te noemen en ga je nooit zo op de heide, weide of in het bos tegen komen.

Maar terug naar het snoeien dus. Niet natuurlijk, want in de natuur lopen er toch ook geen kaboutertjes rond met een snoeischaar die de fruitstruiken mooi bijknippen? Helemaal waar.

En in het boek van Sepp Holzer staat toch ook dat hij zijn fruitbomen niet snoeit, maar gewoon laat groeien. En ook een goede opbrengst heeft? Helemaal waar.

En ik snoei mijn struiken ook nooit en er komen toch ook bessen aan? Waarschijnlijk ook helemaal waar :-).

Waarom zeg ik dan dat je moet snoeien?

Allereerst moet je kijken wat de bedoeling is van je fruitstruiken. Zet je ze om je tuin op te vullen? Wil je bloemetjes hebben voor de bijen en vruchten voor de vogels? Of zet je echt struiken met de bedoeling om op zo’n klein mogelijke oppervlakte zoveel mogelijk te oogsten?

Want je mag nog zo overtuigd zijn als je wilt en zeer natuurlijk werken in je tuin, uiteindelijk dient een natuurlijke tuin grotendeels om eten in te kweken. En als je maar een beperkte oppervlakte hebt en daar zoveel mogelijk van wilt afhalen, dan moet je proberen zoveel mogelijk te oogsten van elke vierkante meter!

En dat kan perfect, via een goed ontwerp! Maar goed snoeien, met een duidelijk doel in je achterhoofd, vind ik ook een belangrijk onderdeel van een ontwerp.

En die kabouters dan?

Ik heb er gisteren nog een discussie over gehad met mijn zoon, en hij had overtuigende argumenten om te bewijzen dat kabouters niet bestaan. En ik ben hem daar schoorvoetend in gevolgd :-).

Maar toch zijn verschillende kruiden en fruitstruiken bij ons deze winter gesnoeid. Ik ben zeker dat mijn vader het niet gedaan heeft, maar ik zou zweren dat het door een mens met een snoeischaar gedaan was. De snoeiwonden zijn scherp, alle scheuten zijn bijknipt en de plant is mooi ingekort. Als wij het niet gedaan hebben, wie of wat dan wel? Toch die kabouters?

Nu hebben wij al een lange tijd een extra bewoner in de tuin, namelijk een konijn. En die vreet werkelijk aan alles. En dus ook aan onze kruiden en fruitstruiken. Dat konijn heeft al verschillende soorten kruiden mooi compact ‘gesnoeid’ en heeft onze honingbessen allemaal mooi ingekort. En echt waar, het lijkt alsof het met een snoeischaar gedaan is!

Dat brengt me dan bij de vrije natuur waar er dus ook vlijtig gesnoeid wordt. Als ik zie wat zo één konijn tijdens een winter allemaal opvreet en ‘snoeit’, dan wil ik niet weten wat zo’n hele groep van die beesten aanricht.

Neem maar van mij aan dat fruitstruiken en kruidachtigen in een bos, bosrand of weide ook elk jaar een flinke snoeibeurt krijgen.

Sepp Holzer

Hetzelfde geldt dus ook voor het gebied waar Sepp Holzer zit. Hij laat zijn bomen inderdaad ongemoeid, want snoeien is onnatuurlijk. Maar op een plek waar er niet veel verstoring is, gaan bij bomen en struiken alle onderste takken sneuvelen. Deze worden allemaal afgevreten door konijnen en andere dieren die honger hebben in de winter. De boom is dus al opgesnoeid, iets wat volgens zijn boek niet nodig is.

Natuurlijk niet, hij moet dat inderdaad niet doen, het wordt voor hem gedaan :-). Maar als jij een kleine stadstuin hebt en jij zet een paar fruitbomen die je gezaaid hebt, dan zal er geen groep konijnen langskomen om de jonge struik te snoeien, dat zal jij moeten doen!

Of je doet het niet, maar dan vrees ik dat je niet veel gaat moeten oogsten, dat de boom wild gaat groeien waardoor hij te veel plaats inneemt en je kleine tuin uiteindelijk enkel uit enkele fruitbomen gaat bestaan.

Wel of niet snoeien?

Uiteraard moet je nooit iets en heb je altijd de keuze. Maar ik ben ervan overtuigd dat in onze omstandigheden (weinig ruimte, verstedelijkt gebied, maximale opbrengst) het nodig is om te snoeien. Toch als je enigszins serieus bezig bent met voedsel kweken en niet enkel voor het plezier wat plantjes en bloemetjes in de tuin zet.

Er zijn verschillende principes uit de permacultuur die dit onderschrijven: Zorg voor de mens (2de ethische principe), Ontwerpprincipe 3 en Ontwerpprincipe 1.

Dus trek je niet te veel aan van de commotie die snoeien dikwijls oproept als je er iets over zegt, bekijk gewoon hoe het in je ontwerp past, welk belang jij aan opbrengst hecht en doe wat jij denkt dat goed is.

Of je wel of niet gaat snoeien, is uiteindelijk een keuze die jezelf moet maken en afhankelijk van jouw omstandigheden, niet van die van iemand met 4 ha bos of een berg in Oostenrijk.

Volgende Stap?

Schrijf u in voor email updates, zo wordt u automatisch op de hoogte gehouden van elk nieuw bericht!