Het schrijven van mijn eerste boek heeft mij heel veel energie gekost. Je kan zeggen dat ik een beetje leeg was het jaar daarna. Ik had het plan om de volgende jaren elk jaar een boek te schrijven, maar ik denk dat ik daarvoor iets te veel nevenactiviteiten heb.

Het doet je afvragen hoe bijvoorbeeld Herman Brusselmans in staat is om in een periode van dertig jaar 75 boeken uit te brengen. Al is er altijd wel enige discussie over de kwaliteit van zijn schrijfsels 🙂 .

Dat terzijde, het vervolg op het eerste boek is ondertussen een feit en zal tegen half april 2019 in de boekhandel liggen. Het onderwerp was niet waarover ik eerst dacht te schrijven, maar door de vele vragen en grote interesse voor de manier van combineren die we bij Yggdrasil gebruiken was het uiteindelijk eenvoudig kiezen.

De titel is: Combineren in een natuurlijke moestuin, groenten kweken volgens het systeem van schijnbare chaos.

Meer diepgang

Soms is het goed om ergens een lezing over te geven, een uitgebreid artikel te schrijven of om zelfs een volledig boek te schrijven. Je denkt na een tijdje dat je wel weet hoe iets in elkaar zit en dan word je een beetje lui en zelfvoldaan. Om dit op te vangen heb ik een reeks van 5 webinars gegeven waarin ik dieper inga op elk aspect van ons systeem van combineren. Uiteraard heb ik mij goed voorbereid en dan graaf je automatisch dieper over enkele onderwerpen.

Zo heb ik bijvoorbeeld veel bijgeleerd over de manier waarop insecten hun gastplant zoeken. Ik had ondertussen al wel een idee hoe het in zijn werk ging, maar door onderzoeken te lezen en verder te graven ontdek je toch veel details die onze manier van combineren ondersteunen. Het zijn die details die het ook veel leuker maken om te vertellen en die het boek ook beter maken volgens mij.

Zo wist ik niet dat insecten echt slecht zien en nauwelijks vormen kunnen onderscheiden, maar voornamelijk in kleurvlakken zien. Scherptezicht is door de evolutie niet sterk ontwikkeld bij insecten, het bleek veel belangrijker dat een insect een zicht had van 360°. Een beetje logisch natuurlijk daar het gevaar voor een vlinder of vlieg van overal kan komen: onder, boven en van opzij.

Mensen kijken met een factor 100 beter dan insecten. Moesten wij samengestelde ogen hebben zoals insecten dan zou ons hoofd een diameter van 20 meter hebben. En te weten dat roofvogels nog vele malen beter zien dan wij! Ongelooflijk toch hoe ingenieus ons lichaam en in dit geval ons zicht in elkaar steekt.

Daartegenover staat dat veel insecten kleuren op dezelfde manier waarnemen en zelfs nog een breder spectrum zien dan mensen. Zo kunnen insecten uv-licht waarnemen. Ik had dat al wel gehoord maar het was nooit echt ingezonken en blijven hangen. In verband met bloemen en het aantrekken van bestuivers wordt er wel over geschreven, maar dat is helemaal niet het belangrijkste voordeel van dit zicht. Het is vooral voor oriëntatie bedoeld. Hoe meer een insect moet vliegen, hoe sterker dit zicht ontwikkeld is. De zon geeft ook uv-stralen af en vormt hiermee een patroon waaraan insecten zich kunnen oriënteren. Zelfs indien het bewolkt is. Schitterend toch!

Het dwingt je ook tot nadenken

Doordat je zelf al vele jaren zo combineert, is het een gewoonte en vanzelfsprekendheid geworden. Ik denk nog weinig na over de vier basiscriteria maar eigenlijk is het heel logisch. Zeker wanneer je het hele selectiesysteem van een plaaginsect uitpluist, vallen alle puzzelstukjes in elkaar. Direct komt ook weer de verbondenheid van verschillende factoren naar voren.

Tuinieren is simpelweg iets holistisch. Je kan het een niet zonder het ander zien! Een goede bodem, geen bodembewerking, veel organisch materiaal in de bodem, een goed bodemvoedselweb, mulchen, voldoende mineralen, randen, respect, verwondering, nadenken, observeren. Het zijn allemaal noodzakelijke factoren om een bloeiende natuurlijke moestuin te krijgen.

Door die onderlinge verbanden was het moeilijk om een goede structuur te brengen in het boek, want op elk punt kan je verschillende richtingen uit. Telkens bestaat het risico dat het boek een zijspoor opgaat, iets wat soms niet te voorkomen is!

Maar door alles nauwgezet en in detail uit te schrijven leer ik zelf toch ook weer veel bij over ons eigen systeem, kijk ik terug met een vernieuwde verwondering naar de natuur en de logica van combineren volgens schijnbare chaos’.

Praktijk

In de praktijk maken we bij het zaaien en planten gebruik van golvende lijnen. Dit is terug te voeren op het elfde permacultuur ontwerpprincipe en wordt in het boek van Bill Mollison altijd uitgelegd met een vierkante meter groenten waarop er met rechte lijnen 36 planten kunnen en met golvende lijnen 45.

Ik moet eerlijk zeggen dat ik vele keren naar de tekening gekeken heb, de kruisjes heb geteld, het heb nagetekend, maar toch snapte ik het niet. Ik zag simpelweg niet waarom er meer planten geraken in een stuk dat je met golvende lijnen beplant in plaats van rechte lijnen. Tot ik het uittekende op onze eigen bedden voor een webinar!

Het was zo evident, het was ineens zo logisch en toch is het bijna een identieke tekening:

Voor mij was het nu direct duidelijk dat je met rechte lijnen veel minder opbrengst hebt. Een rechte lijn is korter dan een golvende lijn waardoor je al minder plaats hebt om te planten en te zaaien. Daarnaast verlies je ook nog eens de extra ruimte die je creëert door de golfbeweging: de holtes.

Het is iets waar ik altijd vragen bij had en dat nu opgelost is. Door het schrijven van het boek zijn er zo nog enkele lampjes gaan branden! Het was voor mij alvast heel leerzaam, ik hoop dat jij hetzelfde zal ervaren.

Het boek

Er zal net als bij het vorige boek een voorverkoop worden georganiseerd. Vorige keer kreeg je een brochure als bonus, ook deze keer zal er een bonus zijn indien je intekent op de voorverkoop. Wat deze bonus juist is, wordt in de loop van de komende maanden bekend gemaakt.

De doelstelling is om de voorverkoop op te starten begin – half februari. Je krijgt hier ongetwijfeld via allerlei kanalen nog informatie over, ik houd je op de hoogte. Misschien dat ik ook nog je hulp inroep om te helpen in de eindfase, maar ook hierover hoor je later nog meer!

Het streven is om het boek half april in de boekhandel te hebben en het ziet ernaar uit dat dat lukt. Het boek is nu bij de vormgever, hij is volop aan het tekenen en puzzelen zodat hij tegen eind februari klaar is.

Eigen website

In de loop van de volgende weken is ook de website van het boek klaar. Hier zal alle informatie over de evolutie, voorverkoop, bonussen, timing… verschijnen. Anders wordt deze blog overspoeld door berichten over het boek en dat is niet de bedoeling :-).

Wordt vervolgd … (Spannend hé 🙂 )

PS: Een blik achter de schermen, een eerste voorstel voor de cover is klaar: