[mashshare]
Mijn vorige artikel over slakken heeft blijkbaar bij velen een gevoelige snaar geraakt. Het was vooral geschreven omdat het mij stoort dat heel veel mensen, in permacultuur(!), enkel voor de snelle (en tijdelijke) oplossing gaan.
Wanneer er slakken in de tuin worden gesignaliseerd, treedt er bij velen blijkbaar een soort paniek op, waarna ze stoppen met behoorlijk functioneren. Het gevolg hiervan is het overboord gooien van alle principes van het natuurlijk tuinieren: kijken naar oorzaken, kijken naar de natuur, duurzame oplossingen, respect voor alle leven. Waarom dit is snap ik niet, en daarom heb ik in het artikel duidelijk uitgelegd wat de reden is van de slakkenvraat, en wat de oplossing is.
Dit zorgde bij vele mensen voor wrevel, dat heb ik overduidelijk kunnen merken aan de mails en reacties die ik heb gekregen 🙂 . Vooral het feit dat slakken opruimers zijn en vooral verzwakte planten opeten, kon op redelijk wat onbegrip stuiten.
Wanneer is een plant sterk?
Misschien is het beter om andersom te beginnen en te zeggen wanneer een plant zeker zwak is. Wanneer je plantgoed gaat aankopen in een tuincentrum of op de markt, dan kan je er al zeker van zijn dat de planten zwak zijn en gemakkelijk ten prooi gaan vallen aan slakken.
Ze zijn immers opgekweekt in bemeste grond, zijn misschien bespoten geweest, hebben veel warmte en water gehad waardoor ze omhoog geschoten zijn.
Elk van deze factoren verzwakt de plant en zorgt voor een grotere kans op slakkenvraat.
Dat is ook de reden waarom wij onze planten opkweken in groencompost, het liefst buiten en zonder al te veel water extra te geven. En al zeker geen meststoffen en bestrijdingsmiddelen gebruiken! Zo krijg je sterke, niet opgejaagde, compacte planten die gezond zijn en veel minder snel ten prooi gaan vallen aan slakken.
En zelf opgekweekt?
Je kan je planten zelf opkweken, dat is op zich niet moeilijk. Maar wanneer je hiervoor bemeste potgrond (alle soorten potgrond dus) gaat nemen, zit je weer in hetzelfde straatje. Zeker wanneer je je planten binnen in huis opkweekt bij (vaak) te weinig licht en te hoge temperaturen. Je planten zijn dan al zwak voordat je ze uitplant.
Het resultaat is te voorspellen 🙂 .
Dus?
Zorg ervoor dat je zeker start met sterk plantgoed. Zaai direct in volle grond of zaai in zuivere groencompost. Zeker geen meststoffen gebruiken en geen potgrond. Zorg ervoor dat je plantgoed al optimaal is, als je het niet zelf kan kweken, probeer dan biologisch plantgoed vast te krijgen, dat is toch al een grote stap in de goede richting.
Het is trouwens niet omdat je plant er goed uitziet dat hij gezond en sterk is. Een slak kijkt niet op dezelfde manier als wij naar planten. Ze neemt vooral chemische signalen waar, en deze worden in grote getale uitgestuurd door overbemeste, geforceerde (=zwakke) planten.
Dat is niet alles
Goed begonnen is half gewonnen, maar we zijn er dan nog niet natuurlijk. Zodra je in de tuin komt met je jonge planten zijn er nog allerlei factoren die een invloed hebben op slakken en slakkenvraat.
Er zijn uiteraard de natuurlijke vijanden die je kan aantrekken: mulchen trekt veel spinnen aan die je helpen tegen slakken, een wild hoekje met een houtberg levert misschien een egel op, een poel geeft gegarandeerd kikkers, padden en andere slakkenvijanden.
Ook dit is eenvoudig te voorzien, maar in tegenstelling tot de juiste manier van opkweken, heb je al wel enkele jaren geduld nodig voordat je hier resultaten van gaat zien.
Het moeilijkste
Zoals zo vaak is het moeilijkste ook het belangrijkste:
Verbeter je bodem en je slakkenprobleem zal volledig verdwijnen!
En met verbeter je bodem bedoel ik: stop met spitten, leg permanente bedden aan en verrijk je bodem met organisch materiaal. En vooral dit laatste is iets wat heel vaak niet op de juiste manier wordt uitgevoerd.
‘Niet juist’ is misschien wat sterk uitgedrukt, maar wat ik bedoel is dat velen onderschatten hoe uitgeput en slecht onze bodems wel zijn. Een dun laagje van 1 cm compost zet geen zoden aan de dijk en zal je niet veel vooruit helpen.
Wanneer je dit jaarlijks doet, ga je wel een geleidelijke verbetering zien, maar het gaat vele jaren duren voordat je bodem in orde is.
Wij gebruiken tot verbazing van velen zo’n 15 cm compost om te starten, en deze is heel vaak in het eerste jaar bijna volledig door de bodem opgenomen! Dat betekent toch dat er een grote behoefte is aan eten voor het bodemleven.
Snel of traag
Vul de laag compost nog enkele jaren aan, en je gaat zien dat je bovenste bodemlaag al totaal veranderd is van structuur en kwaliteit. Het is een verbeterde bodem waarop planten goed en gezond groeien. Slakkenvraat zal geleidelijk afnemen en bijna volledig verdwijnen, in hetzelfde tempo waarmee je bodem verbetert.
Doe je er dus heel lang over om je bodem te verbeteren, dan zal het heel lang duren voordat je je slakken kwijt bent. Doe je een extra inspanning door veel compost te gebruiken, dan zal je bodem snel verbeteren en gaan je slakken naar de buren verhuizen op hun zoektocht naar zwakke planten.
Teveel slakken?
Ik spreek uiteraard uit eigen ervaring en die van de vele cursisten en bezoekers die bij ons al zijn gepasseerd als ik je vertel hoe wij ons systeem hebben ingericht om geen slakken te hebben.
Er is geen wetenschappelijk onderzoek aan vooraf gegaan 🙂 , maar de praktijk lijkt onze methode toch te bevestigen! Dit jaar hebben wij voor het eerst sinds heel lang last gehad van slakken.
Hier en daar was er wat vraat zichtbaar in het begin van het seizoen, toen alles verzoop door de vele neerslag. Doordat er ook nog eens weinig zon was, groeide niets goed en waren de planten sterk verzwakt. Het is ondertussen al veel beter weer geworden, de planten groeien terug goed en het slakkenprobleem(pje) is alweer enkele maanden van de baan.
Niet mee eens? Of juist wel? Ik ben benieuwd naar jouw ervaringen!
Volgende Stap?
Schrijf u in voor email updates, zo wordt u automatisch op de hoogte gehouden van elk nieuw bericht!
Beste Frank,
Volgens mij heb je gelijk met je betoog dat gekochte planten vaak zwakke planten zullen blijken te zijn. Immers, ze zijn op z’n minst in andere omstandigheden opgegroeid (vaak idd. warmer, voedselrijker), zodat ze zich aan zullen moeten passen aan je eigen tuin.
Terwijl ik de blog las dacht ik ‘in de volle grond kiemplanten opkweken, hoe doe ik dat met de tomaten voor de kas?’. Het antwoord daarop wordt gegeven door kiemplanten van tomaten die ik vorig jaar begin mei in de kas vond. Die zijn spontaan opgekomen, waarschijnlijk van tomaten die van de planten gerold waren. Ik heb in het najaar bij wijze van proefje een rijtje van 10 tomaatjes begraven. Dit voorjaar kwamen daarvan verschillende kiemplantjes op. Lang niet zoveel als er zaden in die 10 tomaatjes hebben gezeten, maar toch. Ik heb ze wat uit elkaar gezet en uiteindelijk de grootste behouden. (Ik wilde namelijk ook nieuwe tomatensoorten proberen, dus kon ik niet alle kiemplanten plaatsen.) De planten die ik binnen voorgezaaid had, stonden inmiddels nog binnen te wachten, die durfde ik nog niet naar de veel koudere kas over te brengen. En je raad het vast al: de in de kas gekiemde planten waren eerst krachtiger, dieper groen en bloeien eerder (dus lager op de stam) dan de binnen opgetrokken planten. (Een deel van de binnen-planten is nu wel krachtig, maar de bloemen zitten hoger. Dat nadeel valt niet weg te werken.)
De les? Ik heb toen wel gedacht ‘misschien volgend jaar beter in de kas zaaien’, maar pas bij het lezen van jouw blog valt het kwartje volledig. Het gaat ook om de juiste grond, beperkt water en voldoende licht. Licht is binnenshuis altijd beperkt, in de kas niet. Het schijnbare voordeel van binnenshuis vroeger kunnen zaaien wordt volledig teniet gedaan door de slechtere kwaliteit planten die het oplevert.
Dank!!
Dus als ik het goed begrijp koop ik nooit geen porgrond meer maar gebruik beter rechtstreeks industriële compost om in te zaaien. Volgend jaar nog wat minder last. Ik kan nu al niet echt klagen over de slakkenvraat. Meer last van duiven die mooie kolenplanten in 3 tellen verorberen.
Ik kan alleen maar beamen dat het inderdaad werkt ..wat frank aanreikt.ik heb dit jaar veel minder slakken …en toch Was het zo nat…ik ben ondertussen al een tijdje bezig met het sijsteem dat frank aan biedt ….heerlijk om dat te ervaren !!!
Ik heb ook naast mijn groenten tuin een bed groot hoefblad geplant …Dat lusten ze graag ….en daar mogen ze zich uit leven ….Zo dat was het .
groetjes
Dit verhaal over slakken, oorzaak en gevolgen, lijkt mij heel steekhoudend. Zwak materiaal verdwijnt. Dat wordt iedere keer weer bewezen in de praktijk. Ik ben nog maar kort volger van je blog maar het heeft mij al veel opgeleverd aan waardevolle inzichten. Hartelijk dank!
Hoi Frank
Wij hebben tijdens het permatuinieren idd ervaren dat werkelijk alle in de kas opgekweekt slaplantjes opgepeuzeld werden zodra we ze buiten uitplanten en dat de spontaan opgekomen sla/andijvieplantjes van de planten buiten in de volle grond, die we laten staan voor het zaad, echt niet eens bekeken werden door de slakken en zo alsnog heerlijk bij ons op ons bordje belandde.
Gezond eigenwijs als we soms zijn zijn dit geweldige persoonlijke ervaringen die hierover iedere twijfel wegnemen 😉 !
Hartelijke groeten Trudy en René
Ik heb het “Zwakke planten verhaal” op Facebook-groep ‘Permacultuur’ gezet en kreeg deze reactie van Karin Krabbendam uit die groep:
“Inspirerend! Al jaren weiger ik slakkenkorrels, ook die van ecostyle, maar rapen doe ik wel. Aardappels worden kaalgevreten, etc etc. Wel verspeen ik gevoelige planten zoals pompoen en courgette enkele malen, zodat ze een grote kluit hebben bij uitplanten. Echter dan nog worden ze opgevreten. Die verwijder ik nu wel, maar heb hoop op de toekomst door jouw verhaal. Vanaf nu wil ik nog meer op jouw manier gaan werken. Echter: werkt het ook als je een volkstuin hebt? De slakken komen ook van andere tuinen, in colonne soms….”
Hallo Frank,
Ik will graag weten of ik bakken waarvan de boden uit rivierklei bestaat, scheurt als droog is slaat dicht als er veel regen is gevallen, moet breken alvorens er 12-15 cm compost op te doen. Hoop dat je me wil antwoorden.
Groeten
Willem
Dag Willem,
bij aanleg van uw bed de grond eenmalig breken als deze zwaar dichtgeslagen is, daarna zoals op deze blog al veel besproken is het bed niet meer betreden.
Bedankt
Hoi Frank,
Al enkele jaren ben ik een trouwe lezer van je nieuwsbrieven. Dank je wel voor alle info! Ik probeer deze mee te nemen in mijn moestuin in de Dordogne.
Even een vraagje. Zou je ons willen vertellen wat de samenstelling is van groencompost? Met vriendelijke groet, Wilma
Ik neem dit ter harte en probeer al paar jaar wel in deze richting te werken, met als gevolg in dit slakkenjaar minder slakken dan 4,5 jaar terug en meer egels en lijsters. Ik raap en strooi nog wel want wat er nu groeit wil ik niet allemaal offeren aan de slakken die er nog zijn -ook bij de buren.
Maar ik zie wel een vicieuze cirkel in dit advies: in de koude grond zaaien zolang je nog veel slakken hebt is niet gauw succesvol. Als ze liefst zwakke planten eten: kleine kiemplantjes zijn ook zwak… Dus dat is beetje kip-ei kwestie toch? Ik kweek plantjes in de kas of bij het huis op omdat ze anders bij ontkiemen al worden weggegraasd.
Nog even eigen ervaring wb de chemie: het is mij herhaaldelijk gebeurd dat van één en dezelfde soort vaste plant van dezelfde leeftijd op dezelfde locatie 1 individueel exemplaar compleet werd opgevroten, een tweede half en een derde nauwelijks. Wat mij deed vermoeden dat individuele planten van zelfde soort toch verschillen qua geur/smaak/chemie en daardoor meer/minder slakken aantrekken.
(Uiteindelijk zijn meestal alle drie de planten wel verdwenen trouwens, maar de derde hield het dan een paar jaar vol.)
Leuk artikel,
Ik heb echter nu geen slakken, ik kweek op lava, mineralen, en doe er compost in.
Helaas wel ratten welke lijken te komen van de buur, deze vreten aan de planten, dus maar weer klemmen gezet, vermoeden bestaat dat die buurman ze uitzet omdat ik er al jaren problemen mee heb, wegens alleen dat ze me niet moeten, kop staat niet aan zeg maar. En ze weten dat ik moestuintje heb achter op de werft.
Misschien moet ik eens een stukje land huren.
vrg kees
Mooi inhoudelijk stuk voor de langere termijn. Maar wat is nu de instant oplossing voor het kweken van je eigen o zo belangrijke groentjes. Na vier jaar?? Dus eerst een stukje grond vinden wat tegenwoordig ronduit moeilijk te noemen is. Zeker een stukje waar je ook mag en kan werken op de manier hierboven beschreven.
Ik heb nu behoefte aan vers groen zonder dat de slakken ALLES opeten. Zelfs de prei en rucola gaan eraan. En wat is de oplossing mbt het verandering van het klimaat. Ik heb het gevoel dat het ieder jaar natter wordt en dat dit nog wel even doorzet,.
Bedankt en vriendelijke groeten,
Martijn
Ik kocht vandaag wat plantgoed op de markt – niet biologisch want dat vind ik hier niet zomaar in de buurt al ruilen we wel onder bevriende biotuinders.
Ik bekeek ze met heel andere ogen, die plantjes. Met wat medelijden : eerste slachtoffers van slakkenvraat, zo geforceerd opgekweekt… 🙂
Voor wie dat hogerop vroeg wilde ik even toevoegen : je kan de samenstelling van groencompost hier in een eerdere post nalezen : http://blog.natuurlijkemoestuin.be/mijn-bieten-en-wortelen-groeien-niet-in-mijn-compost/
Een belangrijk verschil toch om even aan te stippen, dat het niet om het even is wat je dan in grote hoeveelheden wil toevoegen aan je bodem…
Dat zou ik niet graag met industriele gft-compost doen en zeker niet er rechtstreeks in zaaien !
Groetjes,
Trui
Hallo,
Ik heb de hele moestuin bedekt met een serieuze laag compost. Deze week had ik nog een leeg aardappelveldje bedekt met 10cm “verse” compost (Die compost komt van een loonwerkbedrijf in de buurt, niet bio maar wel schoon gerief op het eerste zicht). Ik heb het gewaagd om er rechtstreeks in te zaaien en na 2 dagen kwamen de eerste kiemplantjes boven. Ik denk dat ik vanaf nu alles zal zaaien/voorzaaien hierin.
Dank je Trui voor de link naar mijn vraag ‘Wat is groencompost?’.
Ben het met je eens. We maken liever zelf compost, dan weet je wat erin zit.
Groeten
Wilma