[mashshare]
Wanneer je over een moestuin spreekt met mensen, dan gaat het over bedden, welke soorten, wisselteelt of niet, meestal ook wel fruitstruiken en/of -bomen, soms ook over randen, maar bijna nooit over een poel.
Zeker niet in gangbaar tuinieren, maar zelfs bij de bio-moestuiniers is een poel (klein of groot) niet standaard aanwezig. Terwijl het dat eigenlijk wel zou moeten zijn.
Er zijn vele voordelen aan een poel, rechtstreeks en onrechtstreeks, die maken dat je tuin veel beter gaat draaien. Het loont dus zeker de moeite om een plekje te reserveren voor wat water 🙂 .
Vijver of poel
Voor alle duidelijkheid, er is een groot verschil tussen een vijver en een poel.
Onder een vijver valt voor mij een voorgevormde bak of gegraven put met steile wanden waar nauwelijks dieren in en uit kunnen geraken. Ook is de bedoeling van een vijver vaak het uitzetten van vissen. De diepte van een vijver is meestal overal gelijk.
Een poel is meestal een redelijk ondiepe plas water met licht oplopende wanden, veel begroeiing en een fluctuerende waterstand. Het kan dat er ook een diep gedeelte is aan de poel maar het moet zeker niet.
Poelen ontstonden vroeger (of werden aangelegd) op lager gelegen plekken waar het water van nature uit al enigszins ophoopt. Het waren vaak drinkplaatsen voor dieren, en vormden een bron van een ongelijke verscheidenheid aan dieren- en plantenleven.
Poelen zijn bijna overal uit het landschap verdwenen, maar je kan hetzelfde effect enigszins nabootsen in je eigen tuin 🙂 .
Wateropvang
Een poel kan allereerst dienen als wateropvang. Regenwater dat van een tuinhuis, serre of andere constructie in je tuin komt, kan je perfect opvangen in een poel met eventuele overloop.
Zo is ook de poel in onze tuin ontstaan.
Een laagliggende plek die bij veel regenval al wat onder kwam te staan, hebben we verder uitgegraven met een prachtige poel als gevolg. Het water van het hele domein en de velden ernaast stroomt naar de poel en wordt daar tijdelijk opgevangen.
Het teveel aan water loopt langzaam weg via een meanderend stroompje. Zo vang je water lokaal op, kan je het laten bezinken op je eigen domein (belangrijk in de zomer!) en kan je het achteraf nog gebruiken om water te geven in de tuin.
Watervoorraad
Wij gebruiken onze poel niet om er water uit te trekken voor onze groentetuin, maar het is perfect mogelijk. Zorg er wel voor dat het waterniveau niet te veel zakt, zodat dieren en planten niet in de problemen geraken.
Heb je echter een kleine waterpartij en veel dak, zodat de poel snel terug op niveau is bij regenweer, kan je gerust af en toe een emmer water uit je poel gebruiken in je tuin.
Drinkplaats
Niet enkel mensen moeten veel water drinken, alle andere levensvormen ook.
De poel vormt een drinkplek bij uitstek voor alle soorten dieren waaronder ook insecten en grotere beesten. Bijen, wespen, vogels, egels, … Allemaal hebben ze drinken nodig en je poel voorziet hierin.
Vele bezoekers van onze tuin vragen zich af waarom onze bessen en ander fruit niet wordt opgevreten door vogels. Wij hebben veel struiken staan, allemaal zonder net, maar we hebben ook een immens aantal vogels die op elk moment van de dag in onze bedden zitten te scharrelen en in de haagkanten kwetteren.
Een belangrijke reden waarom ze de bessen met rust laten is de aanwezigheid van onze poel! Onze vogels kunnen altijd aan onze poel als ze willen drinken en gaan dus niet aan onze bessen zitten als ze dorst hebben.
Zo blijven de wespen ook redelijk goed van onze pruimen en worden deze niet veel gestoken. Net om dezelfde reden …
Maar ook verschillende andere nuttige dieren zoals vele natuurlijke vijanden van tuinplagen zijn gebaat bij een drinkplaats in de buurt. Een poel gaat er dus voor zorgen dat deze helpers zich dicht bij je moestuin gaan ophouden. Wat ongelooflijk veel voordelen gaat opleveren in de toekomst.
Grote diversiteit
Een poel brengt een heel andere dynamiek in je tuin, en je krijgt er een heel deel van het dierenrijk bij. Kikkers, padden, salamanders, libellen, … er zijn zoveel dieren die afhankelijk zijn van water, je gaat dit pas beseffen wanneer je zelf een poel hebt liggen.
Een kleine poel trekt natuurlijk minder leven aan dan een grote, maar zelfs een kleine waterpartij kan al een groot verschil maken.
Op de binnenkoer bij ons op Yggdrasil staat er een kruidenspiraal met aan zijn voet een ingegraven vat vol met water. Er liggen stenen in zodat dieren die erin sukkelen er gemakkelijk terug uit geraken. Het vat is zo’n 60 cm diep met een doorsnede van misschien 50 cm. Niet veel soeps en in het midden van een stenen koer misschien ook niet erg nuttig.
En toch zie je daar in de zomer heel vaak wespen komen drinken. Er heeft zelfs maandenlang een kikker in gewoond, die zat dikwijls in het water te wachten en te kijken 🙂 .
De natuur heeft niet veel nodig, als je zelf kleine aanzetten geeft, vult ze die al heel snel in, soms zelfs heel verrassend!
Mooi!
Uiteraard is een poel niet enkel functioneel, maar is het ook gewoon mooi. Zeker na enkele jaren, als de beplanting wat is volgroeid en het dierenleven is gearriveerd. Er is altijd wel wat te zien, er vliegt, kruipt, zweeft, zwemt of springt altijd wel iets rond zodat je altijd iets hebt om naar te kijken als je in de buurt van je poel bent.
Extra redenen
Weet jij nog een extra reden om een poel aan te leggen in je tuin? Ben ik iets vergeten?
Vertel het mij zeker in de reacties hieronder!
Volgende Stap?
Schrijf u in voor email updates, zo wordt u automatisch op de hoogte gehouden van elk nieuw bericht!
Tim Hannes says
Water is leven. Zo simpel is het. En zoals je al zei kan het in het klein ook. Hier is mijn (kleine) waterpartij in de moestuin : http://1drv.ms/244PyYY
Marije Mulder says
Weerspiegeling op het water voor extra licht in de tuin.
Frank Anrijs says
Inderdaad, had ik niet aan gedacht 🙂
armand puttemans says
Water is leven, en ik denk er al langer over om water in de tuin te brengen. Wat denken jullie van een kleine poel gevoed door het dak van het prieel dat ik aan het bouwen ben? Wespen en muggen zijn echt niet de lievelingen van mijn huisgenoten, zal ik deze niet juist meer hebben, of moet ik een paar vissen zetten om de muggenlarven op te eten?
Dank voor jullie hulp.
Frank Anrijs says
Ik zou inderdaad zeker geen vissen toevoegen aan je systeem.
De muggen gaan vanzelf natuurlijke vijanden aantrekken, dat zal geen probleem vormen.
Jolande Vermaas says
Hoe maak je een poel, waarvan is de bodem, zodat het water niet wegzakt? Is daar ook een artikel voor?
Frank Anrijs says
Misschien een artikel voor later, voorlopig kan je terecht via de link die hier ergens onder staat in een reactie 🙂
Francisca Bleijenberg says
Zo’n 10 jaar geleden ons weiland “aangekleed” ;voorzien van Zeeuwse hagen, struiken als meidoorn, sleedoorn,hazelaar,gelderse roos, liguster,wilde roosjes, veldesdoorn en kornoelje door elkaar aangeplant, hoogstam fruitbomen, knotwilgen en een aantal bomen geplant én een poel,laten graven!
Geweldig hoeveel vogels, insecten en ook hazen en konijnen erop af komen!
Nu bezig op datzelfde weiland om een stukje natuurlijke moestuin te creëeren.
Blij met alle tips die ik sinds een paar maanden toegestuurd krijg en ook leuk om te lezen dat we soms al ” goed” bezig waren!
Frank Anrijs says
🙂
Lonneke says
Maak je plekje om uit te rusten na gedane tuin-arbeid in de buurt van je poeltje;
er is daaromheen altijd zoveel te zien , te horen, te genieten !
Frank Anrijs says
Het is inderdaad een plezier om gewoon stil te staan en te kijken naar je poel en alles wat erin en erin beweegt !
Tineke says
In het boek Permacultuur in je moestuin van Christopher Shein en Julie Thompson las ik:
“Een vijver heeft een middelend effect: het water slaat overdag warmte op en geeft die ‘s avonds af. Maar de reflectie van de zon op het water kan daarnaast ook extra warmte geven, waardoor de planten direct achter de vijver sneller kunnen groeien).”
Trebsjig says
Kijk eerst eens op deze link, voor je aan het werk gaat, heel praktisch en bondig uitgelegd wat do’s en dont’s zijn bij het aanleggen van een poel.
http://www.ravon.nl/RAVON/Veelgesteldevragen/AanlegPoelen/tabid/257/Default.aspx
Frank Anrijs says
Bedankt voor de link 🙂
Pien says
Via de link kom ik op een pagina waarop ik moet inloggen, en uiteraard heb ik geen account. Klopt dit?
Wij hebben heel weinig plaats maar een poel van 2×1,5 zou nog net moeten lukken. Tips over hoe we best aan de slag gaan zijn zeer welkom 🙂
Frank Anrijs says
Voor die link moet je niet inloggen. Ik heb het nagekeken en het zou moeten werken 🙂 .
Ludo says
link laat niets zien ivm poelen..
Debouvere Jos says
@Armand,
Vissen in een poel zijn niet echt aan te raden, zeker niet in een kleine. Vaak gaan ze zich tegoed doen aan de eitjes van amfibieën. Wat muggen betreft, die zullen normaal gezien in toom gehouden worden door waterkevers, libellen, e.d., eenmaal deze je poeltje ontdekt hebben.
armand puttemans says
Dank voor je antwoord Jos.
Annick says
Hier tien jaar geleden een poel aangelegd en overloop komt in visvijver terecht.
De poel geeft drink en was gelegenheid aan verschillende vogels. De poel is ook de natuurlijke habitat van kikkers, padden en salamanders.
Vanaf dat het terug lente wordt en de vleermuizen ontwaken doen zij zich tegoed aan insecten en dit vooral boven de waterpartijen.
De zwaluw zou ik graag wat meer nestmateriaal willen bieden door vochtige leemgrond te voorzien. Maar dit is een project waar ik nog wat over moet brainstormen om dit mogelijk te maken.
Peter says
Ook ik ben van plan om mogelijks een poel aan te leggen in een weiland dat we net gekocht hebben. Het is een weiland van 5600 m². Zijn er van jullie die een foto wensen door te sturen van hun project met poel?
Groeten!
Peter
Alwina Vreden says
Heel interressant allemaal!
Ik ben pas met een moestuin begonnen, een kleine weliswaar van nog geen 2 are, onderdeel van een volktuinvereniging.
Ik wil daar zeker “natuurlijk” gaan tuinieren en wil dus ook zo’n geimproviseerde waterpartij maken in een vat met stenen, zoals Frank adviseert. Maar is dat haalbaar en goed te doen in zo’n klein tuintje? Wat adviseren jullie mij? Vast bedankt voor de tips. Alwina