Justus von Liebig is volgens velen de grondlegger van de moderne landbouw. Een van zijn belangrijkste ontdekkingen was immers kunstmest op basis van nitraat, niet lang daarna startte hij proeven op met kunstmestgiften in de landbouw. Hij schreef in 1840 de ‘Wet van het minimum’ (Engelse uitleg) over de voedingsstoffen die een plant voor optimale groei nodig heeft.

Volgens deze wet wordt de opbrengst van een gewas beperkt door een tekort van één van de essentiële voedingstoffen. Indien de aanwezigheid van dit element werd verhoogd, werd ook de opbrengst verhoogd.

Hij minimaliseerde het belang van humus en organische stof in de bodem, iets wat toen nog zeer belangrijk was in de gangbare landbouw.

Dat hij later op zijn woorden is terug gekomen en spijt had van zijn verkeerde inzichten wordt bijna nergens vermeld. Zijn wet van het minimum en verwante onderzoeken zijn in ongeveer alle talen vertaald.

Zijn later werk, waarin hij afstand neemt van zijn vroegere werk,  is ‘Es ist ja dies die Spitze meines lebens’ (Nederlandstalige versie te verkrijgen bij Mulder Agro).Het is een werk dat heel onbekend is gebleven en overal wordt doodgezwegen, zelfs op de Engelstalige wikipedia pagina over Justus von Liebig.

Juist het tegenovergestelde

In zijn laatste werk wijst hij nadrukkelijk op de nadelige gevolgen van overmatig kunstmestgebruik voor het bodemleven en de kwaliteit van het agrarisch product.

Hij onderkent het belang van humus en organische stof voor de landbouw. Hij is het ook die zegt dat de westerse manier van landbouw op lange termijn dodelijk is.

Onze huidige manier van landbouw geeft inderdaad hoge opbrengsten door het gebruik van kunstmeststoffen. Maar deze meststoffen worden nog maar een dikke 70 jaar gebruikt en de gevolgen komen stilaan tevoorschijn.

Het gehalte aan organische stof en humus in onze landbouwbodems is bijna onbestaande, het voorkomen van plagen, erosie en misoogsten is standaard geworden.

Hij noemt deze manier van werken het opgebruiken van kapitaal.

U kunt dit vergelijken met een goede huisvader. Indien je meer uitgeeft dan er binnenkomt in het huishouden, dan ben je ook bezig om het geld (=kapitaal) dat je bezit in een snel tempo op te gebruiken.

En eens dat het geld op is, zit je in dikke problemen.

Net zo gaat het in de landbouw. Door de grotere opbrengsten die bekomen zijn met kunstmeststoffen is het kapitaal van de bodem – de humus en organische stof – opgebruikt en brengen de gronden stilaan minder en minder op.

Rentenieren is de oplossing

Wat is de definitie van ‘rentenieren’?

Volgens de online encyclopedie www.encyclo.nl is de betekenis van rentenieren:

Leven van de opbrengst van zijn kapitaal

Vertaald naar de landbouw betekent dit: leven van de opbrengst van de humus en organische stof in de grond (=kapitaal). Dit wil dus zeggen: leven van de oogst  (= de rente).

Een landbouwer moet niet streven naar maximale opbrengsten op een zo kort mogelijke tijd. Want dan verbruikt hij in sneltempo zijn eigen kapitaal en hypothekeert zo de toekomst van zijn grond, bedrijf en nageslacht. Hij laat immers volledig uitgeputte gronden achter!

Beter is om naar iets minder opbrengst te streven, maar het gehalte aan humus en organische stof hoog te houden. Hierdoor blijft de grond jaar na jaar, eeuw na eeuw opbrengen en bekomt men echt duurzame landbouw.

Dit betekent dus leven van de rente, leven van de opbrengst zonder het kapitaal van de bodem – de humus en organische stof – te verminderen.

Op deze manier kan je landbouw bedrijven zonder ooit in problemen te komen, zo kan je landbouw bedrijven zonder het gebruik van bestrijdingsmiddelen, zonder onkruidbestrijdingsmiddelen en zonder kunstmeststoffen.

Daarom is het ook geen schande dat uw bloemkool wat kleiner is dan die van uw buurman die met blauwe korrel bijmest, of dat uw aardappelen iets minder kilo’s per struik opbrengen.

U zal ook nog voor uw kleinkinderen groenten kunnen kweken, of uw buurman dat ook gaat kunnen betwijfel ik.

Volgende Stap?

Schrijf u in voor email updates, zo wordt u automatisch op de hoogte gehouden van elk nieuw bericht!