De spiraalvorm is impliciet in veel verschijnselen. Hij kan dynamisch zijn of statisch en ontstaat als gevolg van vervormingen in de stroming of het kan een intrinsieke eigenschap zijn van een specifieke snelheid van de stroming over een oppervlak.

Andere spiraalbewegingen zijn uitgezet door draaiende lichamen doorheen de tijd of zijn vormen die ontwikkeld zijn door organismen die een compacte vorm ontwikkelen. Bij planten zijn spiralen zichtbaar in blader– of takkenkransen. Spiralen hebben geometrische en kwantitatieve eigenschappen die in veel natuurlijke vormen terugkeren.

De S-vorm van een helling in vochtige landschappen, net als het yin-yang symbool zijn delen van een lange spriaal. Driedimensionele spiralen vormen lange linten met een complexe vorm. Zelfs binnenin de moleculaire vormen van de materie vertoont het DNA een dubbele spiraalvorm.

Spiralen zijn eigenlijk enkelvoudige stroomlijnen van draaikolken, pieken of sapstromen. Ze ontstaan door de interactie van stroming en de daaropvolgende afbuiging van stroming rond de draaikolk.

In de Anthroposofie zijn studies gemaakt over de spiraalsgewijze plaatsing van de bladeren rond de stengel bij heel wat planten. De afstanden tussen de opeenvolgende bladeren (bij verspreide bladstand) naarmate je opklimt langs de stengel vormen relaties volgens een vast patroon, nl. de Fibonnaci-reeks.

Deze verhoudingen zijn zowel te vinden in de plantenwereld als in de omlopen van de planeten. De Anthroposofen zien een relatie tussen de vorm van de planten en de omloop van de planeten.

We gebruiken de spiraalvorm vaak in een ontwerp, zowel om compacte vormen te laten ontstaan of anderzijds precies om aanplantingen te spreiden of om water- en windstromen te geleiden ten voordele van onze doelstellingen in het landschap.

We zien de toepassing van spiralen in de technologie van alledag zoals schroeven, propellers, turbines en dergelijke meer. Sommige soorten haaien en ongewervelden ontwikkelen spiraalvormige darmen om voedselopname te vergroten of spiraalvorming van trilharen om slijm, voedsel of deeltjes in of uit het organisme te transporteren.

Planten zoals de Winde gebruiken spiraalvormige wortels als ankers in de aarde zoals sommige parasieten doen in dierlijk weefsel. Kortom: spiralen worden gevormd waar harmonische stroming, compacte vorm, efficiënte opstelling, verhoogde uitwisseling, transport of verankering nodig is. Wij kunnen gebruik maken van dergelijke vormen op geschikte plaatsen in het ontwerp.

Enkele voorbeelden van toepassingen van de spiraalvorm

Flowforms

Golvende zaai– en plantlijnen

Deze tekst is eerder verschenen in ‘De Sapstroom’, een trimestrieel contactblad van Yggdrasil. Meer informatie vindt u hier: Een didactisch-ecologische ontmoetingsplaats.

Volgende Stap?

Schrijf u in voor email updates, zo wordt u automatisch op de hoogte gehouden van elk nieuw bericht!