Misschien had dit onderwerp beter gepast bij een van de allereerste podcasts, maar ik wil het vandaag graag hebben over de naam Yggdrasil: waar die vandaan komt, waarom we hem gekozen hebben en waarom wij hem zo graag hebben. Ik krijg die vraag heel vaak – wat betekent het precies, is het toeval, is het een samentrekking van verschillende namen – en daarom wil ik dat nu eens rustig uitleggen.

Er zijn meerdere redenen voor, en er zit ook een behoorlijke voorgeschiedenis achter. Daarom wil ik eerst wat vertellen over het begin van Yggdrasil, want dat heeft er eigenlijk alles mee te maken.

Start

We hebben in 1995, het terrein gekocht waar nu Yggdrasil op staat, ons project. Wij woonden daar toen nog niet. Mijn ouders waren op zoek naar een boerderij met wat betaalbare grond erbij, en dat was niet eenvoudig. De boerderij die ze uiteindelijk gevonden hebben, was sterk vervallen. In de tuin stonden al behoorlijk wat hoge struiken en onkruiden.

De landbouwgrond die eraan paalde was verpacht en stond vol met aardappelen. Het was hele slechte grond: keiig, geel, met heel weinig organisch materiaal. Er was ook een kleine weide die was afgezet met verroeste prikkeldraad. De inrit lag aan de grote baan en was helemaal vervallen, en een deel van de schuur was ingestort. Het geheel was duidelijk lang verwaarloosd. Toen we het huis hebben opgekuist en leeggemaakt, kwamen we ook binnen heel wat materiaal tegen dat volledig versleten was. Achteraan de tuin stond zelfs een volledig uitgegroeide laurierkers helemaal voor de ramen. Het was dus allemaal behoorlijk verloederd.

Het veld heeft de boer netjes achtergelaten: hij had het nog geëgd en helemaal kaal opgeleverd. Er stonden geen haagkanten, geen begroeiing, bijna niets. Behalve één grote boom: een es, een treures, waarschijnlijk meer dan honderd jaar oud. Een monument.

En hoe groeit een es?

En hoe groeit een es? Een es is bij uitstek een boom die heel veel leven toelaat onder zijn kruin. Hij groeit snel, mooi recht omhoog, maakt snel contact met de zon. Het is een inheemse boom met het grootste blad van onze streken. Het lijkt klein omdat het diep ingesneden is, waardoor het lijkt alsof de boom uit kleine blaadjes bestaat, maar eigenlijk is het één groot blad. Door die insnijdingen valt er veel licht door op de bodem, wat ervoor zorgt dat er een rijk plantenleven onder kan groeien.

Een es staat ook altijd op grond waar ondergronds water stroomt. Hij wortelt heel diep en heeft veel water nodig. Als je ergens een es ziet die natuurlijk is opgekomen, dan weet je dat de kans heel groot is dat er ondergronds behoorlijk wat water zit.

Noorse mythologie

En dat brengt me bij een van de redenen waarom we bij de naam Yggdrasil uitgekomen zijn. De es is namelijk de levensboom van de Noorse volkeren. Als je naar de Noorse mythologie kijkt, naar de Edda’s, dan wordt daar verteld over de levensboom: Yggdrasil. Die boom is het centrale element van de kosmos. Je vindt niet snel iets over het ontstaan ervan, maar het is een grote, machtige boom die de verschillende werelden met elkaar verbindt en op hun plaats houdt. Hij staat centraal in het heelal. Aan de uiteinden van zijn takken bevinden zich de negen werelden.

Noors gedicht

Om het met de woorden van een oud Noors gedicht te zeggen: Yggdrasil is de vriend van de heldere hemel, zijn kroon reikt boven de wolken, zijn hoogten zijn met sneeuw bedekt zoals de hoogste bergen, en de dauw die in de dalen valt, glijdt van zijn bladeren af.

Het gedicht vertelt ook dat de boom voortdurend door winden wordt geteisterd, dat niemand weet waar zijn wortels lopen – ze strekken zich uit tot in de onderwereld, enkel zichtbaar voor sjamanen. En de goden houden hun dagelijkse raad onder die boom. In de mythologie wemelt het van het leven tussen zijn wortels en takken: de draak (of slang) Nidhöggur knaagt onderaan, een naamloze adelaar zit bovenaan, en eekhoorn loopt op en neer om beledigingen door te geven tussen draak en adelaar, en vier herten grazen van zijn bladeren. Er is nog veel meer te vertellen, maar dit geeft al een idee van de symbolische kracht van die boom in de Noorse wereld.

Yggdrasil zou ook “het paard van Odin” betekenen, Odin die zichzelf aan die boom heeft opgehangen voor zijn zoektocht naar kennis. Kortom: het is een hele belangrijke boom. En in veel culturen vind je levensbomen, maar in de Noorse mythologie is dat de es.

Onze manier

En dan valt er plots nog iets op: op ons terrein stond één boom – en dat was een es. In onze ogen symbool voor onze manier van omgaan met natuur: respect voor alle levensvormen, zoveel mogelijk leven toelaten. Dat is precies wat wij proberen te doen in onze tuin, en dat is ook wat die boom van nature doet.

Permacultuur en bomen

Daarna wilden mijn ouders een permacultuurproject opstarten. Ze wilden aantonen dat je perfect groenten kunt kweken op een natuurlijke manier, volgens de principes van permacultuur. Dat het zelfs makkelijk kan, efficiënter dan klassiek tuinieren, zeker op langere termijn. En in permacultuur zijn bomen natuurlijk enorm belangrijk. In het logo van permacultuur staat niet voor niets een boom centraal: het toont hoe fundamenteel bomen zijn voor die manier van denken. Lichtdoorlaatbaarheid, duurzaamheid, multifunctionaliteit, het nabootsen van natuurlijke ecosystemen: een boom belichaamt dat allemaal. Hij levert voedsel, brandstof, medicijnen, leefgebied voor talloze organismen, ondersteunt de bodemopbouw en reguleert klimaat en microklimaat.

Een boom is een van de belangrijkste elementen in een natuurlijke tuin. Een symbool van zelfvoorziening en veerkracht. En in voedselbossen – die vandaag heel populair zijn – staat de boom ook centraal. Dat was dus nog een extra reden om ons project naar die levensboom te noemen: niet gewoon “de es”, maar de es zoals hij verschijnt in de Edda’s, de levensboom Yggdrasil.

Extra laagje

Later kwam daar nog een extra symboliek bij. Toen mijn ouders in 1995 begonnen, stond er een treures – in die periode blijkbaar heel populair om te planten hier in de streek, want er stonden er nog veel. Die boom was al oud en niet meer in topconditie. Maar onderaan de stam kwam een jonge scheut omhoog, die mooi recht omhoog doorgroeide. Die is natuurlijk niet geënt. Ondertussen gaat de oude, geënte treures steeds verder achteruit: er valt regelmatig dood hout uit, en enkele jaren geleden is er een grote tak uitgescheurd.

Maar die jonge es – die groeit verder. Die is intussen al een behoorlijke boom en groeit boven de treures uit. Voor ons werd dat een symbool: mijn ouders die het project gestart zijn – de treures – en ik als die jonge es, die het project heeft overgenomen en verder uitbouwt. Misschien doe ik sommige dingen anders, maar ik ga in dezelfde richting en probeer het project verder te ontwikkelen, bijvoorbeeld met de coöperatie, de aankoop van grond en alles wat erbij komt kijken, zodat die es – het project – echt in volle wasdom kan komen en nog heel lang kan voortbestaan.

Marketing gewijs

Dat is dus de symboliek achter die naam. En daarnaast is het ook gewoon een goede naam, vind ik. Mensen onthouden hem misschien niet meteen, maar als ze hem een tweede keer horen, weten ze vaak wel: “Ah ja, dat was dat project.” En ze beginnen zich af te vragen waarom die naam gekozen is, wat hij betekent. Dat is voor een bedrijf helemaal niet onbelangrijk.

Alles past mooi samen

Alles past eigenlijk mooi samen. Er zit geschiedenis in, symboliek, en het is een naam die blijft hangen. Voilà, nu weet je waarom ons bedrijf Yggdrasil heet, waar die naam vandaan komt en wat de link met ons project is. Er zijn verschillende linken, maar nu kan jij, als je iemand tegenkomt die Yggdrasil nog niet goed kent, het misschien zelfs uitleggen.

Wat je hierboven leest, is een transcriptie van de podcast. Deze tekst bevat de hoofdpunten van de opname, maar is altijd beknopter dan het origineel. Wil je het volledige verhaal, met alle details, dan kan je best de opname bovenaan beluisteren!

Wil je het in je auto, tijdens het sporten of tuinieren beluisteren, dan is het misschien handig om dit via mijn Spotify-kanaal te doen: Je Eigen Perfecte Tuin