Elke serieuze tuinier gebruikt een tuinkalender om zijn werk te plannen. Een tuinkalender zegt wanneer je je aardappelen moet poten, wanneer het tijd is om pompoenen voor te zaaien en wanneer je juist je bessenstruiken moet snoeien. Zo vergeet je nooit iets te doen en gebeurt alles op tijd.
Een uitstekend voorbeeld van zo’n kalender is de Velt-Tuinkalender: VELT-kalender. Er staat perfect in beschreven wanneer je wat moet zaaien onder glas, in volle grond, … en de kalender is heel volledig.
Maar …
Zoals u waarschijnlijk elk jaar opnieuw merkt, is het weer wisselvallig en vervroegen of verlaten seizoenen soms een beetje. En dit geeft problemen met een doorsnee tuinkalender waarbij op vaste data activiteiten staan gepland. Maar in een kouder voorjaar zal deze datum eigenlijk te vroeg staan terwijl in een warm voorjaar deze planten al een hele tijd geleden in de grond mochten zitten.
Maar hoe weet u dat?
De Natuurkalender
De beste kalender is de kalender die is aangepast aan de natuur. Want het is op het ritme van de natuur dat je uw groenten moet zaaien en planten. Zo’n kalender noemt men een fenologische kalender. ‘Fenos’ is Grieks voor ‘tonen, te voorschijn brengen, laten verschijnen’, ‘logos’ staat voor ‘redeneren, bestuderen’.
Fenologie is dus het bestuderen van de eerste verschijnselen of gebeurtenissen in de jaarlijkse cyclus van planten en dieren. Planten en dieren luisteren heel nauw naar de evolutie van het weer en zijn sterk afhankelijk van temperaturen en licht. Zo is het mogelijk om i.p.v. het zaaien van wortels op een bepaalde datum te zetten, deze zaai te linken aan een gebeurtenis in de natuur.
Zo wordt de eerste zaai van zomerwortelen in volle grond op 29 maart gezet in de tuinkalender van VELT. In de fenologische kalender wordt deze eerste zaai gelinkt met het verschijnen van het eerste stuifmeel van de populieren.
Een voorbeeld van een fenologische kalender voor de moestuin vindt u hier: Fenologische kalender moestuin
Zaai en plant op het ideale moment, niet op de juiste dag
De redenering hierachter is dat de evolutie van het seizoen niet elk jaar hetzelfde is. Wanneer je op vaste datums gaat planten, kan dit eigenlijk op een verkeerd moment zijn – wanneer de grond bv. nog niet warm genoeg is.
Indien je de fenologische kalender gebruikt, ga je op de evolutie van de natuur zelf planten en zaaien en gebeurt dit dus altijd op exact het juiste moment naar temperatuur en licht toe.
Vele planten bloeien of lopen pas uit na het bereiken van een bepaalde temperatuur of het bereiken van een voldoende hoeveelheid licht. Omdat dit elk jaar hetzelfde is, is de natuur op dat moment even ver als het jaar ervoor, zelfs als het niet dezelfde datum is. Er kan soms een verschil van enkele weken opzitten!
Door het volgen van een fenologische kalender verzeker je jezelf er wel van dat je op het juiste moment onder de juiste omstandigheden zaait en plant.
Dit zorgt er dan weer voor dat je zaai- en plantgoed onder optimale omstandigheden kan opgroeien met de minst mogelijke moeite.
Zoals het spreekwoord luidt: Goed begonnen is half gewonnen.
Wauw Frank, dit is eigenlijk een revelatie voor me, die fenologische kalender. Ik heb al meermaals gedacht dat ik dit zou moeten leren “op den duur” maar wist dus niet dat dit een naam had en deze kennis aldus “simpeler dan ik dacht” opzoekbaar is. De logica zelve dat dit een goede benadering is. Hopelijk is deze fenologische kalender echt in “de jaren” getoetst op juistheid. Ik wil er zeker aan de slag !!! Merci 🙂
De fenologische kalender kan je op een grote schaal volgen, dus madeliefjes bloeien, tijd voor dit. Maar in tuinen zijn er dikwijls plaatselijke micro-klimaten. Om dus exact het tijdstip te weten heb je best enkele planten in je tuin staan zodat je het verloop in je eigen tuin kan volgen.
Zo hebben wij op verschillende plaatsen seringen staan omdat deze toch altijd het begin inluiden van een drukke plantperiode. Maar deze bloeien niet overal in de tuin op hetzelfde moment wat wilt zeggen dat niet elk onderdeel van uw tuin ‘klaar is’.
In een kleine tuin zal dit niet zo’n verschil geven, in een tuin van 2 ha zitten er soms al grote verschillen op 🙂
En de fenologische kalender waar ik naar verwijs is echt wel getoetst aan de ervaring. Hij is opgesteld door iemand met tonnen ervaring die er ook al lang mee bezig is.
Fijn. De seringen staan hier ook op 2 plaatsen in de tuin. Nu met grote groene knoppen op de witte variëteit en kleinere op de paarsbloeiende. Als ik er wat meer over heb kunnen lezen zullen we zeker ook andere wenselijke indicatorplanten voorzien die we mogelijk nog mankeren nu.
Dank je wel 🙂