
Symphytum oftewel Smeerwortel is een heel belangrijke plant in de natuurlijke moestuin. Er zijn heel veel voordelen verbonden aan het gebruik van smeerwortel, zeker wanneer u op natuurlijke, gezonde en arbeidsarme manier wilt tuinieren.
De voordelen – niet alle! – op een rijtje:
- Waar Smeerwortel groeit, groeit niets anders. Smeerwortel vormt een perfecte barrière en kan langs bedden en paden geplant worden om onkruid tegen te houden.
- Smeerwortel heeft een heel uitgebreid, diepgaand wortelstelsel. Het verspreidt zich en verbetert zo de grondstructuur. De wortels gaan diep naar beneden en kunnen zo compacte, verdichtte grond losmaken.
- Met de diepe wortels komt nog een andere heel belangrijke functie van smeerwortel naar voren: mineralenaccumulator. De plant is uitermate goed in het ophalen van mineralen uit de diepte en deze via zijn blad ter beschikking te stellen van de bodem. Hierdoor wordt de bovenste laag van de bodem constant verrijkt met mineralen.
- Het blad van Smeerwortel is door zijn rijkdom aan mineralen ideaal om te mulchen. De plant groeit hard en kan zo’n 3 à 4 keer op een jaar worden terug gemaaid. Het blad kan dan als mulch gebruikt worden op de groentebedden.
- De bladeren zijn ook een uitstekende toevoeging aan de compost. Ze werken als activator en zorgen dat de composthoop sneller start met zijn opwarming en verwerking. Ook door zijn rijkdom aan mineralen is het blad van de Smeerwortel een waardevolle toevoeging aan en verbetering van de compost.
- Smeerwortel is ook belangrijk voor nuttige insecten. De bloemen trekken vooral bijen maar ook andere bestuivers aan.
- De grond onder Smeerwortel is altijd heel luchtig. Dit komt omdat de plant gigantisch goed is voor het bodemleven. De hoge aanwezigheid van bacteriën trekt op zijn beurt regenwormen aan in grote hoeveelheden. Deze maken, samen met al het andere bodemleven, bodems losser en verbeteren de bodemstructuur.
- Andere namen voor Smeerwortel zijn Heelwortel en Heelbeen. De reden hiervoor is het uitwendige gebruik bij breuken. Veel meer informatie hierover vindt u op de site van Annetanne: Smeerwortel
- Overwinteringsplant voor nuttige insecten zoals spinnen.
- Smeerwortel trekt ook nuttige insecten aan, met een voorkeur voor sluipwespen en spinnen.
Wel is het belangrijk om de juiste soort Smeerwortel te planten. Er bestaan vele soorten, de beste voor toepassing in de tuin is echter Symphytum uplandicum. De soort groeit hard, heeft alle voordelen van Smeerwortel maar verspreidt zich niet gemakkelijk via zaad. Hierdoor kan de plant redelijk gemakkelijk onder controle gehouden worden. Dit in tegenstelling tot bv. Symphytum officinale.
Volgende Stap?
Schrijf u in voor email updates, zo wordt u automatisch op de hoogte gehouden van elk nieuw bericht!
Ik heb hem hier vooral staan voor zijn aantrekkingskracht voor allerlei insecten. Hij is heel gemakkelijk te vermeerderen gewoon een stukje wortel in de grond steken en er verschijnt al een nieuwe plant!
Ik weet niet of dit toepasbaar is voor deze site, vraag en aanbod?
Ik ben alleszins op zoek naar wat wortelstekken of zaad van smeerwortel.
Ik woon nu in Lint, regio antwerpen – mortsel, maar kom nog met enige regelmaat in het Leuvense.
Zijn er mensen die me hierbij een handje kunnen helpen?
Alvast bedankt.
Mvg Guy
Dag Guy,
wij hebben kleine planten smeerwortel (Symphytum uplandicum) te koop. Als je wilt kan je er na de rondleiding aankopen.
Groeten,
Frank
Alvast bedankt voor de rondleiding!
Is Symphytum uplandicum nu Echt steriel? Hij geeft bloem, maakt hij dan geen zaad aan?
Vermeerdering gebeurd dan via delen?
Op youtube vond ik dezelfde avond na aankoop al meteen een filmpje terug, waarbij stukken van uitstekende wortels werden afgesneden, na een maand zou er al een nieuw blad opkomen. Klopt dit of hebben zij het over een andere soort?
Maw lukt vermeerdering ook met stukken wortel.
ff voor de duidelijkheid.
P.S. ik ben nog wat planten vergeten aan te kopen, dus mocht ik mijn vrienden in Leuven nog eens bezoeken, kom ik zeker nog eens langs.
Mvg
Guy
Dag Guy,
ik durf het niet zeker te zeggen omdat wij altijd splitsen en zorgen dat er een groeipunt aanzit. Enkel een stuk wortel zal ik dit najaar eens probeer wanneer we terug gaan splitsen en inpotten.
De zaden zijn redelijk steriel, ik zeg wel redelijk omdat nadat de stengels na het bloeien openvallen er soms in het voorjaar nieuwe plantjes groeien waar de zaadstengels zijn gevallen.
Echt verspreiden van zaad gebeurt er niet.
Groeten,
Frank
Beste Frank
Moet het gras eerst weggehazld worden of verdwijnt het automatisch onder de smeerwortel?
Met dank, grt
Isabelle
Dat zal automatisch verdwijnen wanneer het overgroeid wordt door de smeerwortel.
Ik geloof niet alles wat ik lees op het net of zie op youtube, omstandigheden zijn dikwijls anders en je weet ook niet of persoon x de juiste planten heeft. Maar ik heb de planten van de 4 grote potten die ik kocht er al eens eruit gehaald en wat wortels afgesneden. De kleinere wortels althans, diameter +/- 0,4 cm en de dikste +/- 0.8 cm. Ik heb een mengsel van potgrond (everyday; colruyt en zware klei van mijn veld). Jij zou het waarschijnlijk met compost doen? Ervaringsgewijs testen dus. De test is dus al gebeurd, ik hou je op de hoogte met de resultaten.
Heb jij eigenlijk nog andere tips voor SUPPER-mulch-planten zoals smeerwortel. (ik dacht aan brandnetel op de eerste plaats) Planten die je kan meermaals per jaar kan terugsnoeien (zonder speciale eigenschappen) en die blijven groeien. En,…bedankt voor je reacties op mijn vele vragen en opmerkingen!
Dag Guy,
wij zouden het inderdaad met compost doen :-).
Enkele andere planten die wij frequent gebruiken als mulch zijn:
Engelwortel: deze planten groeien enorm hard, kunt u ook verschillende malen per jaar terugknippen en zijn verder ook nog mooi.
Stalkaarsen: Hiervan laten wij er in de tuin altijd enkele staan en zich uitzaaien. Het is een zeer goede plant voor overwinterende insecten. Zeker lieveheersbeestjes maken hier gretig gebruik van. In het voorjaar komen vele nieuwe plantjes uit en deze laten wij een beetje groter worden. Hierna wordt het blad gebruikt als mulch.
Kleine bereklauw: Deze plant is moeilijk uit te krijgen en op sommige plaatsen laten we hem gewoon groeien. Wel maaien we meerdere keren per jaar zijn blad af met de sikkel zodat hij geen kans krijgt om zaad te vormen en zich nog verder te verspreiden.
Haagsnoeisel: Het snoeisel van onze beukenhaag gaat volgende week op onze groene asperge bedden. Het snoeisel van bomen en struiken is dikwijls heel rijk aan mineralen omdat de wortels veel dieper reiken en zo mineralen naar boven kunnen halen waar groenten nooit bijkunnen.
Zo zijn er eigenlijk nog veel planten die wij gebruiken: salie, zuring, … Eigenlijk alle planten die in de tuin staan en voor de een of andere reden blijven staan. Wanneer ze dan ook regelmatige snoei verdragen vormen het ideale mulchbronnen.
Graag beantwoord. Uw vragen en reacties doen mij ook nadenken en leveren soms nieuwe inzichten. Laat ze dus maar komen :-).
Groeten,
Frank
Wel, dank u voor de positieve feedback.
Zoals ik in andere threads ook kan lezen zijn mensen dikwijls op zoek naar het juiste mulchmateriaal. Eén van de structurele problemen waar je op stuit als je met perma-principes begint, want je hebt een behoorlijke hoeveelheid nodig hé.
Voor karton hebben wij een afspraak met de delhaize in berchem, ze houden speciaal voor ons grote stukken bruin karton opzij en meestal hebben ze zelf al de plastic en nieten verwijderd. Het leuke is niet alleen het contact, maar ook het feit dat het het weer doet. Yep, deze week opgemerkt, het werkt weer dat systeem na vorig jaar getest te hebben in een andere tuin. Een andere grond, een nieuw avontuur op zwaardere kleigrond. Zelfs naast de bedekte stukken veranderd de grondstructuur en begint te korrelen door de hoeveelheid wormen die op de geur van verterende graswortels afkomen.
Ik tracht mijn voorbereiding voor mijn 5-jarenplan al uit te voeren, 26 are doe je niet zomaar, dus dacht ik aan nieuwe mulchplanten; http://nl.wikipedia.org/wiki/Miscanthus
Salie is gezaaid en heb er nu 24 klaarstaan om in de grond te steken, komt goed uit dat deze ook als mulchplant kan gebruikt worden.
Die smeerwortel die ik kocht, die zie je bijna groeien, fantastisch hé
Greetz
Beste Frank,
Die stukken wortel van de smeerwortel die ik afsneed, een poging tot wortelstekken zeg maar, doen het voorlopig nog niet. En ik heb eerder gezegd ook niet meer de verwachting dat ze gaan aanslaan.
Misschien heb jij beter resultaat?
mvg Guy
Dag Guy,
wij splitsen pas in het najaar, onze resultaten zullen dus pas voor het voorjaar zijn. Maar ik vermoed toch ook dat er een groeipunt moet aanwezig zijn.
Groeten,
Frank
ik zoek de youtube info nog eens op en stuur je ze door, wanneer ik even extra tijd heb. De tuin heeft nu even extra aandacht nodig met ongemulchde delen, extra water geven en onderhoud en oogst natuurlijk.
Misschien een nieuw topic voor de blog, wat oogst ik dit jaar?
mvg Guy
Geachte heer Anrijs, Beste Frank,
Met belangstelling het onderwerp over smeerwortel gelezen. Als ik het goed heb begrepen verspreidt de plant zich via een wortelstelsel. Is het mogelijk de plant binnen de perken te houden of wordt je deze plant waar hij heeft gestaan nooit meer kwijt. Het zou voor mij ideaal zijn om op een gedeelte van de tuin voor één seizoen smeerwortel te verbouwen en een paar keer blad te oogsten om als mulch te gebruiken. Als de na de teelt van smeerwortel de grond zo goed is verbeterd als wordt aangegeven is het aantrekkelijk om het volgend seizoen andere producten op dit gedeelte tuin te verbouwen. Graag hoor ik hier meer over.
Groetend,
Wim
Dag Wim,
de plant verspreid zich niet echt maar vormt eigenlijk een steeds omvangrijkere kluit. De doorsnee van de kluit wordt steeds groter, maar hij gaat niet lopen door de tuin. Wilt u hem in de perken houden, dan doet u de plant na enkele jaren uit, steekt de kluit in enkele stukken en u plant slechts 1 stuk terug uit. De rest gooit u weg of plant u op een andere plaats uit.
Als bodemverbeterende plant is smeerwortel heel goed, maar dit gebeurd niet op 1 jaar. Het eerste jaar gaat u nog redelijk kleine planten hebben waar u niet die enorme hoeveelheden mulch kan afsnijden. Pas vanaf het derde jaar kunt u volop snijden, tot 5 – 6 keer per jaar.
De plant wordt vermeerdert door splitsing, dus wanneer u alle planten verwijderd maar hier en daar enkele stukken laat zitten met een groeipunt aan, dan zal hij teruggroeien. Op zich niet zo’n groot probleem, deze enkelingen kunt u dan nog gemakkelijk verwijderen.
U kunt smeerwortel dus niet vergelijken met een eenjarige bodembedekker zoals phacelia of mosterd die men zaait om de bodem te verrijken. De smeerwortel doet dit veel beter, maar heeft hier verschillende jaren voor nodig.
Indien u van smeerwortel gebruikt wilt maken, kunt u best een veldje apart vol planten en hier regelmatig mulch van snijden die u dan gebruikt op uw bedden en tussen uw groenten.
Vriendelijke groeten,
Frank
Beste Frank,
Ik heb positief nieuws ivm met de smeerwortel-test (of hij ook met wortelstekken kan vermeerderd worden). Zoals eerder geschreven heb ik van de 4 uplicandum die ik bij je kocht, wortelstekken genomen. En het werkt!!
Van de 12 testcases zijn er tot nu toe 3 die blad hebben boven de grond
Ik moet er wel bijvertellen dat ik de potjes regelmatig heb verwaarloosd door veel werk en drukke bezigheden en ze dus deze zomer al een aantal keren kurkdroog hebben gestaan. Ik ga er dan ook meteen vanuit dat als je compost gaat gebruiken je betere resultaten zal hebben dan met de grondmengeling die ik voor mijn test heb gebruikt (half klei van mijn grond en wat potgrond)
Ik hoop dat jij de test met compost ook eens probeerd en de resultaten doorgeeft?
En de planten die ik kocht doen het nu goed op mijn veldje, leuk om mee te geven hé. Ik heb ze een plaatsje gegeven waar ze niet in de weg staan, dus ik verwacht de volgende jaren wat extra mulch die structureel is ingepland in de tuin.
Mvg Guy
Dag Guy,
ik heb het onlangs met mijn moeder over uw experiment met de stukken wortel gehad. Zij beaamt dat stukken wortel zonder groeipunt ook kunnen uitschieten.
Tijdens het splitsen van een kluit, gebruikt ze alle groeipunten om deze in een apart potje te steken.
Alle overgebleven stukken worden in een platte bak gegooid en bedekt met een laag compost. Een deel van deze wortelstukken schiet uit en wordt opgepot, de rest wordt weggesmeten.
Dit komt overeen met uw ervaringen. Een deel lukt, een deel niet. Het regelmatig droogvallen is natuurlijk niet erg goed voor planten die juist uitschieten en weinig wortels hebben.
Groeten,
Frank
Hier in de buurt (wallonië tussen Tournai en Ath) is dat type smeerwortel nergens te vinden. Iemansd een idee waar ik er kan aangeraken?
Brigitte
Dag Brigitte,
wij verkopen deze soort, misschien zijn er nog wel mensen bij jullie in de buurt die met permacultuur bezig zijn en die deze soort hebben staan en enkele stukken willen afstaan.
Groeten,
Frank
Dag Frank,
Dank voor deze interessante fotoreportage!
Ik vroeg me af waarom jullie smeerwortel verhakselen? Ik breng de bladeren in zijn geheel aan op de bedden. Minder werk en… veiliger voor mijn vingers….
Betere opname van voedingstoffen? Makkelijker te leggen tussen smalle rijen groenten?
Anne
Dag Anne,
het is inderdaad meer werk om alles in stukken te doen, maar het legt veel gemakkelijker tussen groenten en het sluit de bodem ook veel beter af.
Een ander bijkomend voordeel is dat krabbende vogels veel minder gemakkelijk de bladeren uit elkaar krijgen. Wanneer je de volledige bladeren gebruikt dan kunnen ze deze relatief gemakkelijk openkrabben.
De opname van voedingsstoffen gaat misschien ook iets sneller, al zal dit niet veel verschil maken denk ik.
Groeten,
Frank
Het splitsen van smeerwortel is inderdaad niet moeilijk. Zo begon ik met 2 plantjes en na een half jaar kan je beginnen splitsen.
Toch nog een vraagje, ik heb smeerwortel tegen de lengte van een muur geplant in het najaar en wil daar nu nog achter een rozelaar planten tegen de muur. Gaat dat lukken voor die rozelaar?
Ik vermoed van wel. De smeerwortel gaat heel diep en de roos wortelt veel oppervlakkiger. De roos gaat profiteren van de verbetering van de grond en de aanbreng van voedingsstoffen door de smeerwortel.
Ik neem wel aan dat het klimrozen zijn die boven de smeerwortel uitkomen, anders moet je door snoei de smeerwortel laag genoeg houden.
Help! Mijn jonge smeerwortelplantjes worden opgevreten door????? Wat moet ik doen?
Ik heb het nog nooit meegemaakt dat er aan smeerwortel wordt gevreten. Ik zou het echt niet weten wie of wat dit doet!
De Gans bijv.
Een vriend van me zegt dat er een smeerwortel is die goed is voor vogels die rood moeten worden .
Weet iemand welke dit is, en is het werkelijk zou.
Met groet Wim
Ik heb hier eerlijk gezegd nog nooit van gehoord, misschien dat iemand anders er iets over kan zeggen …
Ik heb geprobeerd de smeerwortel uplandicum te bemachtigen. Tot nog toe is het gelukt. Ik weet dat u uplandicum verkoopt, maar hoe komen die gezond in Tilburg terecht, als ik ze niet zelf bij u ophaal?
Niet vrees ik.
Wij verkopen enkel ter plaatse en sturen geen planten op via post of koerierdienst. Misschien kent u iemand die bij ons in de buurt passeert, dan is er wel iets af te spreken, anders zie ik niet echt een oplossing.
Hebben jullie ook ervaring met nog andere soorten smeerwortel? Op arborix verkopen ze namelijk nog 5 andere soorten 🙂
Wij hebben ook ervaring met de officinale, de witte soort. Deze zaait en verspreidt zich ongelooflijk gemakkelijk en wordt al snel een ongewenste gast in de tuin.
Daarover had ik al gelezen op je site maar ze verkopen nog 5 andere soorten op die website 🙂 Excuses voor de hoofdletters, het is copy paste. Maar met deze dan geen ervaring vermoed ik?
– SYMPHYTUM AZUREUM
– SYMPHYTUM CAUCASICUM
– SYMPHYTUM GRANDIFLORUM
– SYMPHYTUM GRANDIFLORUM ‘WISLEY BLUE’
– SYMPHYTUM RUBRUM*
Hallo Frank,
Kan ik smeerwortel in Thailand planten ?.
De temperatuur ligt tussen de 25 en 40 graden.
Kunnen de stekwortels tegen vorst. (Laadruim van een vliegtuig)
Groetjes,
Edwin
Is er iemand van rond Gent of Oudenaarde die deze smeerwortel staan heeft en een stekje wil wegdoen?
Nog een trukje met smeerwortel is : je hangt een buis van 10-15cm diameter rechtop aan een paaltje. Maak ze onderaan dicht. Maak een gaatje in de dichting en zet daaronder een potje.
Steek de buis vol bladeren van smeerwortel. Na enkele weken loopt er een donkere stroop uit de buis. Deze stroop is een geweldige meststof voor tomaten.
Wel verdunnen. (ongeveer 1op 10)
Smeerworteltinctuur is vrij eenvoudig om zelf te maken en werkt geweldig bij verwondingen.
Hallo
Ik heb een paar stekken gepot en verkoop ze of ruilen tegen bio zaadjes. 1 maal je een plantje bebt kan je er stekken als je wil ik woon in oostnieuwkerke (West-Vlaanderen)
http://www.kapaza.be/nl/vi/113113058.htm
Voor wie intersse heeft in planjes van de russische smeerwortel.
Zelf ben ik al een paar maand op zoek geweest, moeilijke bevalling.
Voor mensen van regio Brussel Halle Vilvoorde
Zijn zij te vinden bij ‘ Ecoflora’ op de ninoofse steenweg 671 in 1500 Halle.
Eigelijk vindt ja daar al wat je nodig hebt voor jouw biologische tuin
Hallo,
ik zag dat Vreeken Russische smeerwortel heeft.
https://www.vreeken.nl/832870-smeerwortel-bocking-14
Groet Arie